«терминтану» пӘннiң оқу-Әдiстемелiк кешенi


«Терминтану» пәні бойынша емтихан сұрақтары



бет10/11
Дата21.07.2017
өлшемі2,19 Mb.
#21566
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

«Терминтану» пәні бойынша емтихан сұрақтары

  1. Терминдену – термин шығармашылығының бір тәсілі

  2. Сөз таптарының терминдену ерекшеліктері

  3. Терминдену және термин шығармашылығындағы шарттылық

  4. Терминологиялық өріс

  5. Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен терминдердің семалық құрылысндағы ұқсастықтар мен өзгешеліктер

  6. Терминнің терминологиялық өрістен тыс қолданылуы

  7. Терминдену – салааралық және жүйеаралық омоним тудырушы жұрнақтар

  8. Есім сөз таптарынының терминдену ерекшеліктері

  9. Етістік, үстеу, есімдіктердің терминдену ерекшеліктері

  10. Термин шығармашылығындағы шарттылық туралы түсінік

  11. Терминологиялық лексиканың қалыптасу көздері

  12. Терминологиялық принциптер

  13. Өріс туралы ұғым

  14. Өріс теориясын зерттеуші ғалымдар

  15. Жалпыхалықтық тіл – терминологиялық лексиканы құраудың көзі

  16. Жалпыхалықтық тілдегі сөздер мен трминдердің семалық құрылысындағы өзгешеліктер

  17. Бейтерминдену (детерминология) туралы түсінік

  18. Бейтерминденудің жасалу жолдары

  19. Бейтерминдену жайлы орыс ғалымарының пікірлері

  20. Терминдер мен омонимдердің арасындағы айырмашылықтар

  21. Жалпы қолданыстағы сөздердің терминдену жолдары




  1. Курс бойынша тест тапсырмалары

  1. Термин дегеніміз не?

А) Жер-су атаулары

Б) Тіл-тілдің кез-келген ғылым мен техниканың алуан түрлі салаларында қолданылатын арнаулы сөздер

С) Аномолия

Д) Полисемия

Е) Диалекті сөздер


  1. Заттың не құбылыстың әр түрлі түр сипатына байланысты ешбір мағынасыз сөздерді ғылым тілінде қалай атайды?

А) Мононим Б) Омоним С) Полионим Д) Дублет Е) Пуризм

  1. Туынды түбір терминді тап:

А) темір бетон, ұшбұрыш Б) бал, газ С) бастауыш, баяндауыш

Д) шайтан, арба, отау Е) СССР, КазГУ



  1. Лингвистикаға байланысты термин сөздерді көрсет:

А) вербалдану, ассемиляция, эпентеза Б) апатрид, вето, дотация С) қол, қосын, ләшкер

Д) қандауыр, лимфа тамырлары, қанды несеп Е) жабық хат, сұрау хат, білдірлі



  1. Араб-парсы тілдерінен енген кірме сөздерді тап:

А) атан, қом Б) мектеп, медресе С) вагон, фабрика Д) кемеңгер, қайраткер Е) шай, заң

  1. Терминдердің құрылымдық жүйесін неше ыңғайға қарап бөлуге болады?

А) 10 Б) 5 С) 2 Д) 3 Е) 1

  1. Терминге тән басты белгілерді көрсет:

А) дәлдік, қысқалық, жүйелілік Б) ауытқушылық, пішіндемелік, ортақшылдық

С) мағына, атау, қысқалық Д) икемділік, жүйелілік, абсолюттілік

Е) абстрактылық, дерексіздік, агрессивтілік


  1. Интернационалдық терминдерді тап:

А) компьютер, президент Б) мөр, мүдір С) аруақ, аят

Д) жасаң, шәргілдік Е) жылт, дабырық



  1. Термин жасауда ерекше роль атқарған журнал

А) Егемен Қазақстан Б) Жұлдыз С) Ара (Шмель) Д) Айқап Е) Абай

  1. Термин деген атау рим мифологиясында қалай аталған?

А) сурет, өнер Б) шек, шекара құдайы С) ой, логика

Д) таяқша, жазу құралы Е) ілім, білім



  1. Ғ.Мұсабаев өзінің 1905 жылы шыққан «Современный казахский язык» деп аталатын еңбегінде революцияға дейінгі орыс тілінен енген сөздерді неше кезеңге бөледі?

А) 1 Б) 5 С) 6 Д) 8 Е) 3

  1. Ең алғашқы жазу түрін көрсет

А) идиографиялық жазу Б) идеологиялық жазу С) алфавиттік жазу

Д) пиктографиялық жазу Е) керилица



  1. Қай жылы барлық түркі халықтары латын әрпін қабылдап бітті?

А) 1942 Б) 1950 С) 1930 Д) 1922 Е) 1918

  1. 1936 жылы Совет Одағының халықтары қай алфавитке көше бастады?

А) араб алфавитіне Б) қытай алфавитіне С) ұйғыр алфавитіне

Д) орыс алфавитіне Е) латын алфавитіне



  1. 1933 жылы құрылған Мемлекеттік терминология комиссиясының тұңғыш преседателі кім?

А) А.Байтұрсынов Б) Қ.Жұбанов С) Қ.Бірімжанов Д) К.Бегалин Е) А.Аруджев

  1. Тілдік емес терминдерді көрсет

А) 16, cos Б) революция, совет С) теория, негіз Д) ГЭС, СЭС Е) диадор, гиодезия

  1. Фразеологиялық терминдерді көрсет

А) күкіртті азот, жазушылар одағы Б) қызыл әскер, ақ отау С) АТУ, МГУ

Д) кент, РайПо Е) ежелгі заман, тарихи заман



  1. «Терминдер тек зат есім болу керек» деген теорияны ұстанған кім?

А) І.Кеңесбаев. Б) Д.Э.Разенталь. С) Г.О.Винокур. Д) А.А.Аруджев. Е) М.А.Теренкова

  1. 1936 жылы «Терминологиялық сөздік» қандай атпен жұрт қолына тиді?

А) «Терминдердің спецификасы жөнінде» Б) «Қазақ терминологиясының мәселелері»

С) «Қазақ тілі терминдері» Д) «Терминдер туралы»

Е) «Қазақ терминологиясына жаңаша көзқарас»


  1. Термин жасаудың негізгі тәсілдері

А) семантикалық, синтаксистік, морфологиялық, қысқарту.

Б) философиялық, әлеуметтік, фонетикалық.

С) сөзжасамдық, структуралық, семасиологиялық.

Д) синтетикалық, романтикалық, философиялық.

Е) синтаксистік, графикалық, схемалық


  1. Синтаксистік тәсіл арқылы жасалған терминді ата

А) хабаршы Б) аттестация С) қоғам Д) мәжіліс Е) үш бұрыш

  1. Ғылыми-техникалық терминдерді қалыптастырудың негізгі үш тәсілін көрсетіп берген кім?

А) А.Краковетцкая. Б) С.Лотте. С) Н.Молодец. Д) С.Акаев. Е) Ш.Біләл.

  1. Калька тәсілі дегеніміз не?

А) жарыспалы түрде аударма Б) мағынасыз аудару

С) лексикографияны негізге ала отырып аудару Д) сөзбе-сөз аудару

Е) қысқартып аудару


  1. Терминология ғылымында калька тәсілінің неше түрі бар?

А) 5 Б) 6 С) 2 Д) 3 Е) 4

  1. Лексикалық кальканы көрсет

А) ударник - екпін, совет - кеңес, сухотка - сему

Б) температура - дене қызуы, белая горячка - маскүнем елесі

С) желудок – қарынша, мозжечок – мыйшық

Д) агропромышленность – агроөнеркәсіп

Е) пенсионер – зейнеткер, соревнования – жарыс


  1. Терминологиялық сөздіктерді шығаруда негізге алатын ең қиын мәселелердің бірі

А) терминологиялық тәжірибе Б) терминдерді сұрыптау

С) авторлық ізденістер Д) терминологиялық дублеттер Е) метафоризация тәсілі



  1. Кез – келген жарыспалы қатарлардың сұрыпталуы үшін қандай ұстанымдар қажет?

А) интернационалдық меже, ұлттық меже Б) синонимдік меже, антонимдік меже

С) семантикалық меже, кірме терминдер межесі

Д) актуальді меже, сәйкестік меже, эстетикалық меже

Е) салыстырмалы меже, сипаттамалы меже




  1. Терминологиялық сөздік жасауда ұстанатын негізгі бағдар

А) терминологиялық сөздіктің қандай мақсаттарды жүзеге асыруға қызмет ететіндігі

Б) қанша терминді қамтуына қызмет етуі С) антонимдік сыңарын беруге қызмет етуі

Д) сөзжасамдық құрлымын анықтауға қызмет етуі

Е) тіркесімдік қабілетін зерттеуге қызмет етуі



  1. Термин жүйе дегеніміз не?

А) когнитивтік термин тану Б) лингвистикалық термин тану

С) адам санасының дамуы, дүниетанымының тереңдеуі мен әлемді теориялық тұрғыдан танып-білудің көрінісі

Д) мағынасы нақтылы, тұлғасы ықшам терминдер

Е) ұлттық сипатқа ие болған терминдер



  1. Когнитифтік терминология термин жүйенің қандай қасиетінің негізінде қалыптасқан?

А) логикалық Б) салыстырмалы С) танымдық Д) философиялық Е) діни

  1. Терминдерде қандай қызмет болмайды?

А) аналитикалық, семантикалық Б) морфологиялық, фонетикалық

С) мононимдік, полионимдік Д) структуралық, әлеуметтік Е) эмоциональді - экспрессивті



  1. Терминдердің өздеріне тән басты қасиеті

А) көп мағыналылық Б) дара мағыналылық С) ауыспалы мағыналылық

Д) номенклатуралық Е) структуралық



  1. Пиктографиялық жазу латын тілінен аударғанда қандай мағына береді?

А) пикус – ерекше идея, ой Б) пикус – салынған сурет С) пикус - әріптік жазу

Д) пикус – сүю Е) пикус - өнер



  1. 50-жылдардағы Мемтерминкомның белсенді мүшелерікімдер?

А) А.Байтұрсынов, Т.Жұбанов, Х.Тілемісов Б) Қ.Шәріпов, С.Аманжолов, А.Әлдиев

С) С.Бәйішев, Қ.Сағындықов, Т.Сауранбаев Д) Ә.Кекілев, З.Омаров, Р.Сайлаубаев

Е) М.Қаратаев, Т.Мұсақұлов, Х.Хасенов


  1. «Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі» қай жылы жарық көрді?

А) 1929 ж. Б) 1930 ж. С) 1932 ж. Д) 1934 ж. Е) 1936 ж.

  1. Терминдердің тура енуі дегеніміз не?

А) морфологиялық тәсіл арқылы енуі Б) бір тілден бір тілге тура енуі

С) қысқарту тәсілі арқылы енуі Д) фонетикалық тәсіл арқылы тура енуі

Е) синтетикалық тәсіл арқылы енуі


  1. Еркін емес тіркесті терминде тап

А) балмұздақ Б) абсолюттік ақиқат С) рухани тәрбие Д) қара топырақ

Е) екітілділік

Монғол тілінен енген кірме сөздерді көрсет

А) құдірет, ораза Б) алтын, аймақ С) старшын, генерал Д) шай, заң

Е) дұлыға, медресе


  1. Өмірбаян сөзі қандай тәсіл арқылы жасалған термин?

А) морфологиялық Б) синтетикалық С) семантикалық Д) қысқарту тәсілі Е) синтаксистік

  1. «Дербес мағынасы бар кез-келген сөз, мейлі ол зат есім болсын, мейлі ол сын есім болсын, тіпті етістік пен үстеу де термин бола алады» деген пікірді айтқан кім?

А) А.Оруджев Б) А.Щеглова С) О.Винокур Д) Р.Сыздықова Е) Н.Сауранбаев

  1. Соңғы кездері жекелеген сала терминдері бойынша неше диссертация қорғалды?

А) 20 Б) 5 С) 8 Д) 9 Е) 10

  1. Химия саласына байланысты терминді көрсет

А) нота Б) құмтек С) морфйология Д) қаржы Е) процент

  1. Термин қандай сипатты сөз?

А) әлеуметтік Б) тарихи С) логикалық Д) философиялық

Е) танымдық



  1. Термин жасаудың неше қыры бар?

А) 2 Б) 4 С) 6 Д) 3 Е) 9

  1. Термин ғылым үшін қандай құрал болып табылады?

А) логикалық құрал Б) философиялық құрал С) ғылыми қатынас құралы

Д) танымдық құрал Е) діни құрал



  1. Қазақ тілінде термин жасау тіліміздегі қандай процесс аумағына кіреді?

А) фонетикалық процесске Б) фтзиологиялық процесске С) сөзжасам процесіне

Д) биологиялық процесске Е) табиғи процесске



  1. ХХ ғ. Басынан бастап 30-ыншы жылдарға дейінгі қазақ терминологиясының дамуы кімнің есімімен байланысты?

А) Қ.Жұбанов Б) А.Байтұрсынов С) С.Аманжолов Д) К.Аханов Е) І.Кеңесбаев

  1. Қай жылдар арлығында терминком өз жұмысын тоқтатқан еді?

А) 1933-1934жж. Б) 1934-1937 жж. С) 1937-1945 жж. Д) 1945-1946 жж. Е) 1939-1945 жж.

  1. 1945 жылдан бастап терминкомды кім басқарды?

А) К.Аханов Б) Ә.Қайдаров С) Г.Қарақұлова Д) І.Омаров Е) А.Сарсенбаев

  1. Соңғы жылдары қай министр терминком жұмысын жандандыруға, жалпы терминология мәселелеріне айрықша мән беріп отыр?

А) М.Жолдасбеков Б) Ә.Қайдаров С) Г.Қарақұлова Д) М.Құл-Мұхаммед Е) Д.Ахметов

ІІ нұсқа.

  1. «Операция» деген термин қай салада қолданылады?

А) математика Б) медицина С) тіл білімінде Д) технологияда

Е) аталған салалардың барлығында



  1. «Термин дегеніміз арнайы заттар, ұғымдарды дәл белгілеу үшін жасалған, тілдегі арнайы сөздер мен сөз тіркесі» деген пікірді қай лингвист айтқан?

А) А.Байтұрсынов Б) А.Ахманова С) І.Кеңесбаев Д) Қ.Жұбанов Е) Ә.Хасенов

  1. «Төл терминге төте жол» деген мақаланың авторы кім?

А) Е.Әбдірәсілов Б) Э.Әлеова С) Б.Мақатов Д) Е.Болатханов Е) Н.Сейітов

  1. «Терминдер тек зат есім болу тиіс» деген пікірдің авторы

А) В.Виноградов Б) В.Радлов С) О:Винокур Д) Ф.де Соссюр Е) Бодуен де Куртенэ

  1. Терминологиялық сөздіктерді түзуде негізге алатын әдістемелік бағдарларды көрсет

А) фразеологиялық, семиотикалық Б) синтаксистік, морфологиялық

С) уақыттық, тілдік Д) діни, моральдық



  1. Кішігірім, ұстауға, алып жүруге қолайлы болып келетін терминологиялық сөздікті көрсет

А) аударма Б) энциклопедиялық С) арнайы Д) қалталы Е) этимологиялық

  1. Түбір тұлғалы терминді көрсет

А) ауа, құм, су Б) балалар, тоңазытқыш, иіс май С) жеті шелпек, жеті қазына, жеті жұрт

Д) АТС, МГУ Е) колхоз, совхоз



  1. Неонимиялық зерттеулер нәтижесінде өзге тілдерде жаңа терминдерді дүниеге келтіруге қолайлы тәсілді көрсет

А) морфологиялық Б) синтаксистік С) лексика-семантикалық

Д) семантикалық Е) қысқарту



  1. Туынды түбір терминді көрсет

А) балабақша, малшы Б) сурет, өнер С) қолөнер, кітап Д) ауа, әуе Е) сиыр, қора

  1. Тілдік емес терминдерді көрсет

А) S =a х b Б) атаусөз С) ұшақ Д) теңізші Е) ядро

  1. С.Ақаевтың еңбегін көрсет

А) «Терминдерге жаңаша көзқарас» Б) «Терминнің танымдық табиғаты»

С) «Термины и слово»

Д) «Вопросы займствования и опорядочения иноязычных терминов и терминоэлементов»

Е) «Некоторые проблемы терминологической синонимий»



  1. «Пласт» геологиялық терминнің қазақ тіліндегі баламасын көрсет

А) зат Б) атау С) аптау Д) кірне Е) қойнауқат

  1. Қазіргі қазақ тілінің сөздік құрамында ең көп кездесетін кірме сөз

А) араб Б) парсы С) орыс Д) қытай Е) монғол

  1. В.Н.Молодец синонимдер тән емес терминдерді қалай атаған?

А) омоним Б) синоним С) мононимдер Д) дублеттер Е) полионимдер

  1. Изба, Печь тәрізді сөздер қай әдеби ескерткіште пайдаланылған?

А) Диуани лұғат ит-Түрік Б) Кодекс куманикус С) Түбі бір түркі тілі

Д) Құтты білік Е) Диуани хикмет



  1. Қай ғылым салаларына жарыспалық пен синонимия тән емес?

А) математика, физика, химия Б) тарих, география, құқық

С) педагогика, психология, логика Д) этика, геология, астрономия

Е) медицина, философия, экономика


  1. «Дублет сөздер мен синонимия лингвистикалық термин жүйесінің ажырамас бір бөлігі» деген пікірдіңавторы кім?

А) В.Н.Молодец Б) В.Воноградов С) С.Ахманова Д) М.Мұсабаев Е) Н.Будагов

  1. «Терминология ғылымтану ілімінің негізгі саласы» деген пікірді кім айтқан?

А) Б:Абдулу-Ғазиз Б) Р.Сауранбаев С) Ш.Біләл Д) Н.Баскаков Е) Е.Реформатский


  1. В.Н.Молодец үш синонимнен артық терминдерді қалай атаған?

А) мононимдер Б) полионимдер С) эфемизмдер Д) историзмдер Е) варваризмдер

  1. В.Н.Молодец полионимдерге қандай типтегі дублеттерді жатқызған?

А) синонимдік жұптар Б) сөзжасамдық жүйе С) интернационалдық-ұлттық калька

Д) антонимдік жүйе Е) аналитикалық



  1. Синоним мен дублеттің ара жігін қандай белгілері бойынша анықтауға болады?

А) формальдік және семантикалық Б) интернациональдық және калькалау

С) лингвистикалық және синонимдік Д) синонимдік және морфологиялық

Е) терминологиялық және антонимдік


  1. Термин сөз бір ұғымды білдіру үшін қолданылатындықтан, бір ұғымның бірнеше атауының болуы дұрыс па?

А) дұрыс Б) дұрыс емес С) мүмкін Д) болмауы мүмкін Е) ешқайсысы дұрыс емес

  1. Соғды жазуы қашан пайда болды?

А) ҮІІІғ. Б) ҮІІғ. С) Үғ. Д) ІІІғ. Е) Іғ.

  1. «... парсы тілі нағыз құбылмалы ойнақы тіл. Егер алты әрпі бір-біріне ұқсас тұратын және дауыстылары жоқ қарғыс атқыр араб алфавиті болмаса мен бүкіл грамматикасын 48 сағаттың ішінде үйреніп алуға тырысар едім» деген пікірдің авторы

А) Н.Нариманов Б) В.И.Ленин С) Ф.Энгельс Д) К.Маркс Е) В.Винокур

  1. Ғылыми-техникалық терминдерді қалыптастырудың кеңестік терминология мектебінің негізін қалаушы кім?

А) Краковецкая Б) Лотте С) Молодец Д) Ақаев Е) Хасенов

  1. «... араб, иран тілдерінің әсері дегенде иран тілінің әсері араб тілінен гөрі ертерек басталғанын да жоққа шығармаймыз» деген сөздің автоы кім?

А) С.Исаев Б) Ә.Кекілбаев С) Н.Баскаков Д) Р.Бадагов Е) К.Мұсабаев

  1. Мектеп ісіне байланысты терминдік қашарды көрсет

  2. А) төреші, Адам іс-әрекетінің атауыштық және танымдық қабатын қандай тәсіл арқылы жасалған терминдер құрайды?

А) метафора тәсілі Б) аналитикалық тәсіл С) калька тәсілі

Д) синтетикалық тәсіл Е) морфологиялық тәсіл



  1. Бакуде түркі тілдес халықтар жазуын латындастыруға бағытталған Бүкілодақтық тюркологияның І съезі қай жылы өтті?

А) 1928 ж. Б) 1926 ж. С) 1948 ж. Д) 1861 ж. Е) 1965 ж.

  1. 1926 жылы Орталық Комитет құрылды. Осы Комитеттің басшысы кім болды?

А) Қ.Жұбанов Б) Ж.Вандрнес С) А.Байтұрсынов Д) К.Шәріпов

Е) С.Агамалы-оғлы



  1. Спорт ойындарына қатысты термин сөздерді көрсет

А) ринг, раунд, гонг Б) скальпель, шприц, пышақ

С) партизан, бюро, депо Д) мундир, офицер, матрац

Е) дәптер, кітап, қалам



  1. «Термин сөздер жай сөз емес, ерекше құнды мағынасы айқын әрі терең, асыл сөз» деген пікірді кім айтқан?

А) А.Байтұрсынов Б) С.Аманжолов С) А.Әбдірахманов Д) Ғ.Сланова Е) П.Лафарг

  1. Морфологиялық тәсіл арқылы жасалған термин сөзді көрсет

А) әнші, хабаршы Б) КазГУ С) сенім хат, көз-қарас Д) совхоз, колхоз Е) өнеркәсіп

  1. Аббревиацияланған термин сөздерді көрсет

А) өнертапқыш, министр Б) КазГЮА С) колхоз Д) ұшбұрыш

Е) қолтаңба

  1. Қай тәсіл арқылы термин сөзбе-сөз аударылады?

А) түбір Б) мағыналық құрылым С) аналитикалық

Д) морфологиялық Е) семиотикалық

  1. ӘР алуан техника атаулары, медицина және басқа салаларында қолданылатын құрал-саймандардың атауын білдіретін термин сөздерді көрсет

А) ЖенПИ Б) ГАЗ-24 С) РайПО Д) ТОО, АҚССР Е) МГУ, АГУ

  1. Аналитикалық тәсіл арқылы жасалған терминдер қалай жасалады?

А) қосымшалар арқылы Б) терминологиялық дублеттер арқылы

С) қысқарту арқылы Д) сөзбе-сөз аударылу арқылы Е) бірігу арқылы

  1. Қоғам, атақ, орта, күрес деген сөздер қай тәсілге жатады?

А) морфологиялық Б) калька С) семантикалық Д) қысқарту

Е) синтаксистік



  1. Қолтырауын, жемсақ, сұртышқан, тоқалтіс осындай жұптарды тіл зерттеушілері қалай атайды?

А) ретерминологизациялау Б) аббревиациялау С) терминологиялық дублеттер Д) полисемия Е) терминдерді сұрыптау

  1. Диалектілердің терминденуі қай тәсіл аумағында қаралады?

А) морфологиялық Б) синтаксистік С) сөзжасамдық Д) семантикалық

Е) фонетикалық

41. Термин дегеніміз не?

А) Жер-су атаулары

Б) Тіл-тілдің кез-келген ғылым мен техниканың алуан түрлі салаларында қолданылатын арнаулы сөздер

С) Аномолия

Д) Полисемия

Е) Диалекті сөздер



  1. Заттың не құбылыстың әр түрлі түр сипатына байланысты ешбір мағынасыз сөздерді ғылым тілінде қалай атайды?

А) Мононим Б) Омоним С) Полионим Д) Дублет Е) Пуризм

  1. Туынды түбір терминді тап:

А) темір бетон, ұшбұрыш Б) бал, газ С) бастауыш, баяндауыш

Д) шайтан, арба, отау Е) СССР, КазГУ



  1. Лингвистикаға байланысты термин сөздерді көрсет:

А) вербалдану, ассемиляция, эпентеза Б) апатрид, вето, дотация С) қол, қосын, ләшкер

Д) қандауыр, лимфа тамырлары, қанды несеп Е) жабық хат, сұрау хат, білдірлі



  1. Араб-парсы тілдерінен енген кірме сөздерді тап:

А) атан, қом Б) мектеп, медресе С) вагон, фабрика Д) кемеңгер, қайраткер Е) шай, заң

  1. Терминдердің құрылымдық жүйесін неше ыңғайға қарап бөлуге болады?

А) 10 Б) 5 С) 2 Д) 3 Е) 1

  1. Терминге тән басты белгілерді көрсет:

А) дәлдік, қысқалық, жүйелілік Б) ауытқушылық, пішіндемелік, ортақшылдық

С) мағына, атау, қысқалық Д) икемділік, жүйелілік, абсолюттілік

Е) абстрактылық, дерексіздік, агрессивтілік


  1. Интернационалдық терминдерді тап:

А) компьютер, президент Б) мөр, мүдір С) аруақ, аят

Д) жасаң, шәргілдік Е) жылт, дабырық



  1. Термин жасауда ерекше роль атқарған журнал

А) Егемен Қазақстан Б) Жұлдыз С) Ара (Шмель) Д) Айқап Е) Абай

  1. Термин деген атау рим мифологиясында қалай аталған?

А) сурет, өнер Б) шек, шекара құдайы С) ой, логика

Д) таяқша, жазу құралы Е) ілім, білім

Д) орыс алфавитіне Е) латын алфавитіне
ІІІ нұсқа

1.Ғылыми-техникалық терминдерді қалыптастырудың кеңестік терминология мектебінің негізін қалаушы кім?

А) Краковецкая Б) Лотте С) Молодец Д) Ақаев Е) Хасенов



  1. «... араб, иран тілдерінің әсері дегенде иран тілінің әсері араб тілінен гөрі ертерек басталғанын да жоққа шығармаймыз» деген сөздің автоы кім?

А) С.Исаев Б) Ә.Кекілбаев С) Н.Баскаков Д) Р.Бадагов Е) К.Мұсабаев

  1. Адам іс-әрекетінің атауыштық және танымдық қабатын қандай тәсіл арқылы жасалған терминдер құрайды?

А) метафора тәсілі Б) аналитикалық тәсіл С) калька тәсілі

Д) синтетикалық тәсіл Е) морфологиялық тәсіл



  1. Бакуде түркі тілдес халықтар жазуын латындастыруға бағытталған Бүкілодақтық тюркологияның І съезі қай жылы өтті?

А) 1928 ж. Б) 1926 ж. С) 1948 ж. Д) 1861 ж. Е) 1965 ж.

  1. 1926 жылы Орталық Комитет құрылды. Осы Комитеттің басшысы кім болды?

А) Қ.Жұбанов Б) Ж.Вандрнес С) А.Байтұрсынов Д) К.Шәріпов Е) С.Агамалы-оғлы

қарсылас, секундант Б) оқулық, шәкірт, ұстаз

С) литосфера, гидросфера, биосфера Д) медбике, врач, дәрігер

Е) омоним, синоним, антоним



  1. Спорт ойындарына қатысты термин сөздерді көрсет

А) ринг, раунд, гонг Б) скальпель, шприц, пышақ С) партизан, бюро, депо

Д) мундир, офицер, матрац Е) дәптер, кітап, қалам



  1. «Термин сөздер жай сөз емес, ерекше құнды мағынасы айқын әрі терең, асыл сөз» деген пікірді кім айтқан?

А) А.Байтұрсынов Б) С.Аманжолов С) А.Әбдірахманов Д) Ғ.Сланова Е) П.Лафарг

  1. Морфологиялық тәсіл арқылы жасалған термин сөзді көрсет

А) әнші, хабаршы Б) КазГУ С) сенім хат, көз-қарас Д) совхоз, колхоз Е) өнеркәсіп

  1. Аббревиацияланған термин сөздерді көрсет

А) өнертапқыш, министр Б) КазГЮА С) колхоз Д) ұшбұрыш, қолтаңба

  1. Қай тәсіл арқылы термин сөзбе-сөз аударылады?

А) түбір Б) мағыналық құрылым С) аналитикалық

Д) морфологиялық Е) семиотикалық

  1. ӘР алуан техника атаулары, медицина және басқа салаларында қолданылатын құрал-саймандардың атауын білдіретін термин сөздерді көрсет

А) ЖенПИ Б) ГАЗ-24 С) РайПО Д) ТОО, АҚССР Е) МГУ, АГУ

  1. Аналитикалық тәсіл арқылы жасалған терминдер қалай жасалады?

А) қосымшалар арқылы Б) терминологиялық дублеттер арқылы

С) қысқарту арқылы Д) сөзбе-сөз аударылу арқылы Е) бірігу арқылы

  1. Қоғам, атақ, орта, күрес деген сөздер қай тәсілге жатады?

А) морфологиялық Б) калька С) семантикалық Д) қысқарту

Е) синтаксистік



  1. Қолтырауын, жемсақ, сұртышқан, тоқалтіс осындай жұптарды тіл зерттеушілері қалай атайды?

А) ретерминологизациялау Б) аббревиациялау С) терминологиялық дублеттер Д) полисемия Е) терминдерді сұрыптау

  1. Диалектілердің терминденуі қай тәсіл аумағында қаралады?

А) морфологиялық Б) синтаксистік С) сөзжасамдық Д) семантикалық

Е) фонетикалық

41. Термин дегеніміз не?

А) Жер-су атаулары

Б) Тіл-тілдің кез-келген ғылым мен техниканың алуан түрлі салаларында қолданылатын арнаулы сөздер

С) Аномолия

Д) Полисемия

Е) Диалекті сөздер



  1. Заттың не құбылыстың әр түрлі түр сипатына байланысты ешбір мағынасыз сөздерді ғылым тілінде қалай атайды?

А) Мононим Б) Омоним С) Полионим Д) Дублет Е) Пуризм

  1. Туынды түбір терминді тап:

А) темір бетон, ұшбұрыш Б) бал, газ С) бастауыш, баяндауыш

Д) шайтан, арба, отау Е) СССР, КазГУ



  1. Лингвистикаға байланысты термин сөздерді көрсет:

А) вербалдану, ассемиляция, эпентеза Б) апатрид, вето, дотация С) қол, қосын, ләшкер Д) қандауыр, лимфа тамырлары, қанды несеп

Е) жабық хат, сұрау хат, білдірлі



  1. Араб-парсы тілдерінен енген кірме сөздерді тап:

А) атан, қом Б) мектеп, медресе С) вагон, фабрика Д) кемеңгер, қайраткер Е) шай, заң

  1. Терминдердің құрылымдық жүйесін неше ыңғайға қарап бөлуге болады?

А) 10 Б) 5 С) 2 Д) 3 Е) 1

  1. Терминге тән басты белгілерді көрсет:

А) дәлдік, қысқалық, жүйелілік Б) ауытқушылық, пішіндемелік, ортақшылдық С) мағына, атау, қысқалық Д) икемділік, жүйелілік, абсолюттілік

Е) абстрактылық, дерексіздік, агрессивтілік



  1. Интернационалдық терминдерді тап:

А) компьютер, президент Б) мөр, мүдір С) аруақ, аят

Д) жасаң, шәргілдік Е) жылт, дабырық



  1. Термин жасауда ерекше роль атқарған журнал

А) Егемен Қазақстан Б) Жұлдыз С) Ара (Шмель) Д) Айқап Е) Абай

  1. Термин деген атау рим мифологиясында қалай аталған?

А) сурет, өнер Б) шек, шекара құдайы С) ой, логика

Д) таяқша, жазу құралы Е) ілім, білім

Д) орыс алфавитіне Е) латын алфавитіне


  1. «Операция» деген термин қай салада қолданылады?

А) математика Б) медицина С) тіл білімінде Д) технологияда

Е) аталған салалардың барлығында



  1. «Термин дегеніміз арнайы заттар, ұғымдарды дәл белгілеу үшін жасалған, тілдегі арнайы сөздер мен сөз тіркесі» деген пікірді қай лингвист айтқан?

А) А.Байтұрсынов Б) А.Ахманова С) І.Кеңесбаев Д) Қ.Жұбанов Е) Ә.Хасенов

  1. «Төл терминге төте жол» деген мақаланың авторы кім?

А) Е.Әбдірәсілов Б) Э.Әлеова С) Б.Мақатов Д) Е.Болатханов

Е) Н.Сейітов



  1. «Терминдер тек зат есім болу тиіс» деген пікірдің авторы

А) В.Виноградов Б) В.Радлов С) О:Винокур Д) Ф.де Соссюр

Е) Бодуен де Куртенэ



  1. Терминологиялық сөздіктерді түзуде негізге алатын әдістемелік бағдарларды көрсет

А) фразеологиялық, семиотикалық Б) синтаксистік, морфологиялық

С) уақыттық, тілдік Д) діни, моральдық



  1. Кішігірім, ұстауға, алып жүруге қолайлы болып келетін терминологиялық сөздікті көрсет

А) аударма Б) энциклопедиялық С) арнайы Д) қалталы

Е) этимологиялық

  1. Түбір тұлғалы терминді көрсет

А) ауа, құм, су Б) балалар, тоңазытқыш, иіс май С) жеті шелпек, жеті қазына, жеті жұрт Д) АТС, МГУ Е) колхоз, совхоз

  1. Неонимиялық зерттеулер нәтижесінде өзге тілдерде жаңа терминдерді дүниеге келтіруге қолайлы тәсілді көрсет

А) морфологиялық Б) синтаксистік С) лексика-семантикалық

Д) семантикалық Е) қысқарту



  1. Туынды түбір терминді көрсет

А) балабақша, малшы Б) сурет, өнер С) қолөнер, кітап Д) ауа, әуе

Е) сиыр, қора



  1. Тілдік емес терминдерді көрсет

А) S =a х b Б) атаусөз С) ұшақ Д) теңізші Е) ядро

  1. С.Ақаевтың еңбегін көрсет

А) «Терминдерге жаңаша көзқарас» Б) «Терминнің танымдық табиғаты» С) «Термины и слово»

Д) «Вопросы займствования и опорядочения иноязычных терминов и терминоэлементов»

Е) «Некоторые проблемы терминологической синонимий»


  1. «Пласт» геологиялық терминнің қазақ тіліндегі баламасын көрсет

А) зат Б) атау С) аптау Д) кірне Е) қойнауқат

  1. Қазіргі қазақ тілінің сөздік құрамында ең көп кездесетін кірме сөз

А) араб Б) парсы С) орыс Д) қытай Е) монғол

  1. В.Н.Молодец синонимдер тән емес терминдерді қалай атаған?

А) омоним Б) синоним С) мононимдер Д) дублеттер

Е) полионимдер



  1. Изба, Печь тәрізді сөздер қай әдеби ескерткіште пайдаланылған?

А) Диуани лұғат ит-Түрік Б) Кодекс куманикус С) Түбі бір түркі тілі Д) Құтты білік Е) Диуани хикмет

  1. Қай ғылым салаларына жарыспалық пен синонимия тән емес?

А) математика, физика, химия Б) тарих, география, құқық

С) педагогика, психология, логика Д) этика, геология, астрономия

Е) медицина, философия, экономика


  1. «Дублет сөздер мен синонимия лингвистикалық термин жүйесінің ажырамас бір бөлігі» деген пікірдіңавторы кім?

А) В.Н.Молодец Б) В.Воноградов С) С.Ахманова Д) М.Мұсабаев

Е) Н.Будагов



  1. «Терминология ғылымтану ілімінің негізгі саласы» деген пікірді кім айтқан?

А) Б.Абдулу-Ғазиз Б) Р.Сауранбаев С) Ш.Біләл Д) Н.Баскаков Е) Е.Реформатский

  1. В.Н.Молодец үш синонимнен артық терминдерді қалай атаған?

А) мононимдер Б) полионимдер С) эфемизмдер Д) историзмдер Е) варваризмдер

  1. В.Н.Молодец полионимдерге қандай типтегі дублеттерді жатқызған?

А) синонимдік жұптар Б) сөзжасамдық жүйе С) интернационалдық-ұлттық калька Д) антонимдік жүйе Е) аналитикалық

  1. Синоним мен дублеттің ара жігін қандай белгілері бойынша анықтауға болады?

А) формальдік және семантикалық Б) интернациональдық және калькалау С) лингвистикалық және синонимдік Д) синонимдік және морфологиялық Е) терминологиялық және антонимдік

  1. Термин сөз бір ұғымды білдіру үшін қолданылатындықтан, бір ұғымның бірнеше атауының болуы дұрыс па?

А) дұрыс Б) дұрыс емес С) мүмкін Д) болмауы мүмкін

Е) ешқайсысы дұрыс емес



  1. Соғды жазуы қашан пайда болды?

А) ҮІІІғ. Б) ҮІІғ. С) Үғ. Д) ІІІғ. Е) Іғ.

  1. «... парсы тілі нағыз құбылмалы ойнақы тіл. Егер алты әрпі бір-біріне ұқсас тұратын және дауыстылары жоқ қарғыс атқыр араб алфавиті болмаса мен бүкіл грамматикасын 48 сағаттың ішінде үйреніп алуға тырысар едім» деген пікірдің авторы

А) Н.Нариманов Б) В.И.Ленин С) Ф.Энгельс Д) К.Маркс

Е) В.Винокур



  1. Ғылыми-техникалық терминдерді қалыптастырудың кеңестік терминология мектебінің негізін қалаушы кім?

А) Краковецкая Б) Лотте С) Молодец Д) Ақаев Е) Хасенов

  1. «... араб, иран тілдерінің әсері дегенде иран тілінің әсері араб тілінен гөрі ертерек басталғанын да жоққа шығармаймыз» деген сөздің авторы кім?

А) С.Исаев Б) Ә.Кекілбаев С) Н.Баскаков Д) Р.Бадагов

Е) К.Мұсабаев





Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет