Тезисы (Пути воспроизводства почвенного плодородия и повышение продуктивности хлопчатника)
жүктеу/скачать 7,96 Mb.
|
Сурет 3- Күзде мақта үстіне бидай себілген алқап Бұл нольдік технология, яғни ресурс сақтау технологиясы. Топырақты өңдеудің нольдік технологиясы егін шаруашылығының экологизациясының ең маңызды бүгінгі күннің, уақтыттың талабы болып қаралады. Ылғалды сақтау ресурстары технологиясы - бұл жер жыртудан, терең қопсытудан және жерге интенсивті әсер етудің басқа да түрлерінен бас тарту ғана емес, сондай-ақ егістік алқабында өсімдіктің уақталған қалдықтарын қалдыру, арамшөптермен күресу шараларын пайдалану. Ресурсты сақтау технологияларының талассыз құндылығы - егістік алқабына минималды әсер ету. Келесі жылы күзде мақта қозасының үстіне егілген күздік бидай өнімін жинап алған соң, егістік алқапта агромелиоративтік жақсарту жұмыстарын жүргізуге үлкен мүмкіндік туады (гектарына 40 тоннаға дейін органикалық тыңайтқыштар қолдану, жерді 40 см-ге дейін терең жырту, тегістеу, ылғал сақтау үшін суару). Кейін өз кезегімен сүрлемдік жүгері, басқа ауылшаруашылық дақылдарын егіп, 2 жылда үш өнім алуға мүмкіндіктер туады. Топырақтың жоғарғы беті органикалық заттармен қамтамассыз етілген егін алқабындағы жыртылған топырақ қабатындағы өсімдік қалдықтары, жерді су және жел эрозиясынан сенімді сақтайды, сондай-ақ қыратты, құзды жерлерді өңдеу кезінде жер қабатында жиналатын ылғалдылықтың қоры және қоректену элементтері өңдеу мәдениетінің өсуі мен дамуына тұрақты жағдайда әсер етеді, ал бұл жоспарланған өнімділікті алуға кепілдік береді. Минималды, әсіресе нөльдік өңдеу – бұл жеткілікті түрде тыңайтқыштармен пестицидтармен және қазіргі технологиялармен қамтамасыз етуде ғана жүзеге асырылатын интенсивті агротехнология элементі болып табылады. Күзде өңделмеген топырақ күзгі-қысқы жауын-шашынды тезірек игереді және оны егін егу кезіне дейін жақсы сақтайды, топырақтың агрофизикалық қаситеті артады. Сабан қалдықтарын егіс алқабының жоғарғы бетінде қалдыру Оңтүстік Қазақстанның сутапшылығы жағдайында топырақтағы органикалық заттардың көбеюіне негізгі және қолайлы әдіс болып табылады. Ресурсты сақтау технологияларын қолдану дәнді-дақылдардың сабанын пайдалану арқылы топырақ құнарлылығының оң балансын шығарып алуға мүмкіндік туғызады. 
Сурет 4-Топырақтың 0-30 см қабатындағы көлем салмағының өзгеруі Бір жыл бұршақ тұқымдас дақылдардан (үрмебұршақ) және 2 жыл мақта өсірілетін тізбектер бойынша, топырақтың терең 0-30 см қабатында ротация басында орташа есеппен 1,48 г/см3 болса, ротация соңында бұл көрсеткіш топырақтың терең 0-30 см қабатында орташа есеппен 1,35 г/см3 жоғары көрсеткіште өзгереді, ал қытайбұршақ дақылы бойынша, топырақтың терең 0-30 см қабатында орташа есеппен көктемде 1,47г/см3 көлем көрсеткішінде болса, ротация соңында топырақтың терең 0-30 см қабатында орташа есеппен 1,33 г/см3, болып, топырақтың көлем салмағы орнықты дәреже көрсеткішіне өзгереді (сурет 4,5). 
Сурет 5 -Үрмебұршақ егілген алқап Қорыта келгенде, ауыспалы егіс тізбектеріндегі жоңышқа, бұршақ тұқымдас дақылдарынан кейінгі мақта егісіндегі топырақтың көлем салмағын орнықты дәрежеге төмендетеді. Сондықтан да ауыспалы егіс тізбектерін өз тәртібімен жүргізу, аралық бұршақ тұқымдас және агромелиоративтік - жерді жақсарту жұмыстарын жүргізу бағыты, топырақтың физикалық қасиеті мен құнарлылығын неғұрлым тиімді арттыра түсуге, мақта қозасының қарқынды дамуына, сондай-ақ өнімді барынша артыруға үлкен оңтайлы әсерін тигізеді. жүктеу/скачать 7,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|