Юнгтің психологияға қосқан ең танымал үлесі-ол сипаттаған екі негізгі бағыт немесе өмірлік көзқарас: экстраверсия және интроверсия. Юнг теориясына сәйкес, екі бағыт бір уақытта адамда бірге өмір сүреді, бірақ олардың бірі әдетте басым болады.
Экстраверт қондырғысында сыртқы әлемге – басқа адамдар мен заттарға қызығушылықтың бағыты көрінеді. Экстроверт ұтқыр, сөйлейтін, қарым-қатынас пен сүйіспеншілікті тез орнатады, сыртқы факторлар оған қозғаушы күш болып табылады.
Интроверт, керісінше, өз ойларының, сезімдерінің және тәжірибесінің ішкі әлеміне енеді. Ол ойланады, ұстамды, жалғыздыққа ұмтылады, нысандардан алыстауға бейім, оның қызығушылығы өзіне бағытталған.
Эрик Эриксонның эго-психологиясы
Эго-психология деген не?
Эго-психология – дегеніміз тұлғаның автономды құрылымы, оның негізгі даму бағыты – тұлғаның әлеуметтік бейімделуі, сондай-ақ эгоның дамуымен бірге ид пен инстинкттің дамуы жүреді.
Эго-психология адамның онтогенездік дамуын қамтиды. Ал, тұлғалық кризис адамның ары қарай дамуына септігін тигізіеді.
Әрбір психоәлеуметтік кезең позитивті немесе негативті қасиеттердің игерілуін қамтиды. Бұл қасиеттер дағдарыс деп те аталады. Мысалы, сенімділік-сенімсіздік дағдарысы.
Әр кезең дағдарысты жеңуді көздейді, сол арқылы тұлға әр кезеңге сай тұлғаның мықты жақтарына ие болады.
01
Туылғаннан бір жас аралығын қамтиды. Бұл кезеңде болатын психоәлеуметтік дағдарысқа базальді сенімділік-сенімсіздік жатады.
Сенімділік сезімі тікелей анасының балаға беретін қамқорлығы және мейрімділігінен көрінеді. «Сенімділік-сенімсіздік» дағдарысының шешілуінен бала үміт атты жақсы психоәлеуметтік қасиетке ие болады.
02
1-3 жас аралығын қамтиды. Бұл кезеңде болатын психоәлеуметтік дағдарыстар – автономия-ұят және күмән.
