Тұрсын ЖҰртбай «Ұраным алаш!»


Менің ойымша, біздің бұл арадағы кезекті әдеби күлдібадамдар туралы пікірлеріміз, бағалауларымыз бір жерден шықты ғой деп ойлаймын



бет209/271
Дата22.12.2021
өлшемі10,61 Mb.
#440
түріБағдарламасы
1   ...   205   206   207   208   209   210   211   212   ...   271
Менің ойымша, біздің бұл арадағы кезекті әдеби күлдібадамдар туралы пікірлеріміз, бағалауларымыз бір жерден шықты ғой деп ойлаймын.

Әрине, мұндай жағдайда мен өзімнің пікірімді барлық жазушыларға бірдей ашық білдіре бермеймін, ең алдымен өзім жақсы араласатын, өмірдегі дос адамдармен көзбе көз отырып пікір бөлісемін. Ал мұның барлығын мен сынап отырған автор: өзіне деген менің дұшпандық ұстанымым деп, сол авторға деген, тіпті кеңес құрылымына деген жаулығым деп, ол аздай алашордашылдың дұшпандық қастандығы деп баяндайды. Ал осы авторды біреу сынай қалса, егерде оның өзіне жақын дос-жар адамы болмаса, онда бұл адамдарды мен әдейі қайрап салды, оны қасақана ұйымдастырған мен деп тон пішеді, көп жылдан бері орын алып келе жатқан, тым асқынып кеткен мұндай әшкерелі шеңберден, тұңғиық тұйықтан қалай шығарымды білмедім.

Бұл мәселені талқылап, шешіп берулеріңізді өтінемін, бұл дертті – қауымдық негізі әрі тәуелсіз, әрі таза, әрі қуатты, әрі намысты нық екенін сеніммен айта алатын біздің ұйымымыз бірлесіп емдесін».

Бұдан асқан арылу, арыздасу бола ма?!. Сірә, бола қоймас. Ол екеуін де бір үкім күтіп тұрғанын, екеуінің де бір үкімнің үкімін бөліп өтеуіне тура келетінін білді. Соны мегзей С.Мұқановқа:



«Ал жолдас Мұқановқа қарата мынадай ұсыныс жасаймын: біздің жалпы жұртшылығымыз жаппай әділетті сынап отырған мына масқара қылықты екеуміз де доғарайық, мен сізді біздің ұлы Отанымздың игілігі үшін шабытты шығармашылықтың жарқын жолындағы творчестволық еркін жарысқа шақырамын!», – деп ұсыныс жасаумен сөзін аяқтады.

Бұдан артық ашынғаннан шыққан ыстық жас бола қоймас, сірә! Түсінік берудің өзі артық. Ендігі кезек Сәби Мұқановтікі еді. Бұған Сәбит Мұқанов:

С.Мұқанов: «Шындығында да, осының барлығын қойып, ол жазушы маған дос па, жоқ, дұшпан ба, оған қарамастан оның жақсылығын ашық, кемшілігін бетіне айтайық (Әуезов: Дұрыс!)... Мен Сіздің ұсынысыңызды қабылдаймын және бізді сыйлайтын осы аудиторияның алдында: топшылдықты доғарып, өзімнің шығармашылығымды дұрыс жолға қоямын, – деп мәлімдеймін»,– деп жауап берді.

Иә, «кәдімгі Сәбит Мұқановтың» жүні жығылған, сөзі пәс, үні әлсіз. Соның өзінде екі-үш жерде М.Әуезовті шымшып өтеді. Өзінен күштің кеткенін, жүктің Әуезов жаққа ауғанына нәумез болып қалғаны анық байқалады. Отыз жыл бойы атойлаған Алаш идеясы да оған бұл жолы азық бола алған жоқ.

Уақыт лебі солай. Бұл бір белгісіздіктің тылсым маусымы болатын. Ә.Жаймурзин өзінің қорытынды сөзін:

«Мен қорытындыны созып жатпаймын. Өйткені сөйлеген жолдастар дертті мәселелер жөнінде өте нақты пікірлер айтты және өте дұрыс айтты. Әуезов пен Мұқанов жолдастар өздерінің қателіктерін мойындады, олардың сөзін барлықтарыңыз тыңдадыңыздар, менің ойымша, бұл сөздердің шындығы іс жүзінде сыналады. Бұл жолдастар өздерінің сөздерінде тұрады және уәделерінің шынайылығы мен ақиқатын дәлелдеп береді – деп сенемін. Өзге жолдастардың сын пікірлеріне ескертпелерім жоқ, тек бір адамның сөзіне ғана қысқаша жауап бере кеткім келеді. Ол – С.Бақбергеновтің сөзіне қатысты. С.Бақбергенов жолдас партиялық баспасөздің қызметкері болғандықтан да, оның маған таққан айыптарына жауап беруге міндеттімін.

Бірінші: әдебиетшінің немесе оның теоретигінің орынына ешқашан көз сүзгемін жоқ. Мен еш жерде: өзімнің бойымда жоқ қабілетімнің орынын қызметпен толтырамын деп айтқамын жоқ. Мен өзімді жоғары білімі бар кеңес интеллигенциясының қатарына жатқызамын.

Екіншіден: Гурьев облыстық газетінің өтініші бойынша мақала жаздым. Сол мақаламда әдебиеттегі жағымды көрініс ретінде – Мұқановтың «Ботагөз», Мұстафиннің – «Қарағанды», «Миллионер», Мүсіреповтің – «Қазақ солдаты», Әуезовтің – «Абай» романдарын атадым. Жолдастар Әуезовті тым артық мақтап жіберіпсің – дейді. Егер жолдастар солай десе, оны ескеремін, бірақ олары дұрыс емес деп ойлаймын.

Үшінші: Мен өзімнің ешқандай топқа қосылмайтынымды ашық мәлімдеймін. Бәріне бірдей тең қараймын, тең қарауға тырысып бағамын. Әзірше мені біржақтылығым үшін ешкім де көзіме түрткен емес. Мен он жылдан бері басқару жұмыстарында істеп келемін, ешқашанда партияның ұстанымынан ауытқып кеткемін жоқ. Мені мұнда Орталық комитет топшылдықты күшейту үшін емес, жағдайды түзеу үшін жіберді. Егерде топшылдар мені өз жағына тартқысы келсе, онда олардың бұл талпынысы сәтсіздікке ұшырайтыны анық. Болмағанды – болды деп дәлелдеген оқиға тарихта болған емес.

Бақбергенов: Мен оны әшкереледім және тағы әшкерелейтін боламын.

Жаймурзин: Иә, егерде ол туралы мұндай мәжілісте партиялық баспасөздің ресми өкілі айтып отырса, онда тиісті мекемелер бұл айыптаулардың дұрыстығын тексеруі тиіс – деп ойлаймын.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   205   206   207   208   209   210   211   212   ...   271




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет