Ушатов марат әбдікаламҧлы педагогикалық жоғары оқу орындары студенттерінің лидерлік әлеуетін дамыту

112 
Сабақтың міндеті: студенттердің лидерлік қабілетінің айқындалуына 
жағдай жасау арқылы қабілетті дамытудың педагогикалық және 
психологиялық ерекшілігі жайлы мол түсінік қалыптастыру; 
Студенттердің белсенді әрекеті негізінде белсенділік,табандылық 
қабілеттерін дамыту;Ұжымда бірлесе еркін жұмыс жасауға баулу; 
Сабақта қолданылатын әдістер: интербелсенді әдістер
Сабақтың жабдықталуы: ватман, А4 парақтар, оқу құралдары (фломастер, 
қайшы, екі жақты скотч, газет, журнал), ырғақты музыка (кесте 19).
Кесте 19 - «Студенттердің лидерлік әлеуетін дамыту ерекшеліктері» 
тақырыбындағы сабақтың барысы 
«Проблеманы айқындау» кезеңі 
1 
2 
3 
4 
Әдіс-тәсілдер 
Әрекет түрлері 
жабдықтары 
уақыт 
Топқа бӛлу 
Пән атаулары жасырынған парақтар 
бойынша топқа бӛлу; Мысалы: психология, 
педагогика, дидактика 
Пән атаулары
жасырынған 
парақтар 
2 
мин 
Топ атауын 
таныстыру
Мысалы: психология –
п- парасатты,С- саналы,И- институт
Х –халқы,О- орынды,Л- лидерліктің, 
О- ойлы,кереГ-ін,и- игеруге, 
я- (лайықты)
2мин. 
Ойқозғау,топт
ық жұмыс.
Лидерлік қабілетті дамытудың
педагогикалық, психологиялық ерекшелігі 
жайлы не білетіндігін еске түсіру ( дәріс 
сабағымен байланыс) 
А4 қағаз, 
маркер
4 мин 
Талқыланаты
н 
тақырыпұсын
у
Лидерлік қабілетті дамытудың 
ерекшеліктеріне сай әрекет ету тиімді ме?
1 мин 
«Проблеманы шешу» кезеңі 
«Лидер 
бұл....» 
жаттығуы
«Мен лидермін!» тақырыбында лидерлік 
қабілетті дамыту ерекшеліктеріне сай коллаж 
құрастырады.
Барлық 
қатысушы -
ларға кеңсе 
заттары
15мин
1 топ 
Педагогикалық 
ерекшелігімен 
байланыстырып (жалпы) қандай лидерлік 
қабілетті, 
қандай 
жолдармен 
дамытуға 
болатындығы жайлы коллаж құрастырады. 
газет, 
журналдар 
беріледі. 
2 топ
Психологиялық ерекшелік
3 топ
Дидактика –оқу үрдісінде лидерлік 
қабілетті дамыту жолдарын қарастырады. 
Ырғақты 
музыка қосу; 
Талдау
Жасаған жұмыстарының мәні жайлы 
айтады. (ӛлең, мақал немесе кӛркем сӛздермен) 
15мин 

113 
19 – кестенің жалғасы 
1 
2 
3 
4 
Қорытынды
лау (жеке 
жұмыс)
Қатысушылар ӛзінде қандай лидерлік 
қабілеттер бар? Оны дамыту үшін қандай 
әрекет түрін таңдар еді? деген тақырыпта
эмблема дайынау 
Кеңсе 
заттары 
6 мин 
«Проблема шешімін қолдану» кезеңі 
Жалпы 
топтық 
жұмыс
Қатысушылар эстафета ретінде «алау от» 
белгісін бір –біріне бере отырып, Бүгінгі 
сабақтан не білдіңіз?», «Сабақтың ең әсерлі 
кезеңі қай кезең болды?»,«Жаңа не 
үйрендіңіз?» деген сауалдарына жауап береді. 
4 мин 
Бағалау 
1 мин 
Тәжірибе кӛрсеткендей лекция сабағымен салыстырғанда семинарда 
салмақ толығымен студент жағына ауысады, студент бұл сабақтарда негізгі 
роль атқарады. Семинар сабағында студенттер:
-
теориялық мәселелерді тереңінен қарастырып, оларды практикада 
қолдану дағдыларын қалыптастырады; 
-
пән тақырыбын жан- жақты зерттеу арқылы білімін бекітеді; 
-
талқыланатын проблеманы түсіндіру, талқылау, талдау және бағалау 
әрекеттері арқылы ӛз пікірлерін, ұстанымдары мен дәлелдерін келтіреді;
-
таным әдістемесін қолданып, білімді ӛздігімен игеруге дағдыланады; 
-
мақсатқа жету үшін тиімді қарым –қатынас жасайды; 
-
талдау 
қабілеттерін 
дамытып, 
ғылыми 
тұжырымдар 
мен
қорытындыларды құрастырады, оларды негіздейді.
Семинар сабақтарының негізгі әрекет жасаушы тұлғасы студент 
болғандықтан бұл сабақтарда топтық талқылау мен пікірталас арқылы 
ұйымдастырған тиімді. Семинар сабағында әр студент қарастырылатын 
мәселелерді талқылауға тең құқылы және белсендітүрде қатыса алады. Ал 
оқытушы мұнда студенттердің пікірлерін қорытындылаушы, күрделі 
мәселелерді айқандаушы рӛлін атқарады.
Біз элективті курс барысында семинар сабақтарын мынадай нысандарда 
ұйымдастыруға тырыстық:
-
алдын ала жоспарланған тақырып бойынша әңгімелесу, пікір алмасу; 
-
пікірталас ұйымдастыру; 
-
студенттің жобаларын тыңдап, талдау жасау;
-
шағын құрамды топта конференция өткізу; 
-
оқу ойынын ұйымдастыру;
-
рольдік ойындар ұйымдастыру; 
-
тренинг ауқымында өткізу;
-
дөңгелек үстел ауқымында жұмыс жасау. 
Бұл жоғарыда аталған ұйымдастыру нысандарына жеке тоқталатын болсақ, 
алдын ала жоспарланған тақырып бойынша 
әңгімелесу, пікір алмасу
– 
студенттердің аудиторияда немесе шағын топ ішінде нақты ӛміршеңді 

114 
мәселебойынша ӛзіндік кӛзқарастыр мен пікірлерімен алмасып, оларды 
дәлелдеп, ӛзге ұстанымдармен толықтыру әрекеттері.
Қандай да болмасын дамудың негізінде пікірлердің тоғысуы мен 
олардың қарама – қайшылықтары, олар туғызатын қақтығыс пен даудамай 
жатады. Бұл диалектика заңдылығы. Бұл заңдылық әсіресе қоғамның 
әлеуметтік, саяси дамуы мен жеке адамның рухани және кәсіби ӛсуіне жан –
жақты ықпал жасайды.
Студенттер пікірталаста еркін қарым –қатынаста болып, ӛз ұстанымдарын 
қалыптастыру және қорғау, оларды ӛзге пікірлермен салыстыру әрекеттерімен 
айналысады. Бұл ұйымдастыру насаны студенттердің лидерлік қабілеттердің 
еркін ойлау, пікір алмасу, дәлелді сӛйлеу, белсенді қатысу тәрізді 
сапаларының қалыптасуына мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда жан –
жағымыздағы адамдардың барлығы қағазбасты болып, досы, ақпарат кӛзі -
техника болған заманға айналып барады. Мәселенің барлығы техниканың 
кӛмегімен шешілуі мүмкін емес, сондықтан осы орайда адамдардың пікір 
алмасып, әңгімелесіп, ақпарат алмасып отыруы мәселенің оң шешімін табуына 
әкеледі және мұндай шараларды студенттер арасында топтық пікірталас ретінде 
ұйымдастырғанның кемшілігі жоқ деп ойлаймыз. Бұл жерде пікірталас –
жеңіске жету дегенді білдірмейді, мәселенің ақиқатына жету дегенді білдіреді.
Сондықтан пікірталастың мақсаты жеңу емес- ортақ мәмілеге келу, бітімге 
келу, қарастырылған проблеманы шешу екендігін ұмытпаған абзал.Біз арнайы 
курс барысында ұйымдастырған пікірталастың ішіндегі қызықты, маңызды 
тақырыпта ӛткен пікірталас ретінде тӛмендегі кестедегі пікірталас жоспарын 
ұсынуды жӛн кӛрдік (кесте 20). 
Сонымен қатар, пікірталастың 
дөңгелек үстел
тәсілі де тиімді болып 
табылады. Дӛңгелек үстел – 4-6 студенттік топтар талқыланып жатқан даулы 
мәселе бойынша ӛз ойларын ортаға салады. Мұнда олар кезекпен де, кез келген 
тәртіппен де сӛйлеуі ықтимал.
Пікірталасқа берілген уақыт аяқталғаннан соң (әдетте 4- 10 мин), 
студенттер талқылаудың нәтижелерін тиянақтап, ортақ қорытынды шешім 
қабылдайды, ӛз ойларын 6 минут ішінде қағазға түсіреді (бағалау). 
Аудиторияда бірнеше топ (аудиториядағы студенттер санына
байланысты) бір мезгілде дӛңгелек үстел шеңберінде пікірталас жүргізуі 
мүмкін. 
Біздің ұйымдастыруымызда 3 курс студенттері арасында ӛткізілген 
дӛңгелек үстелдің жоспары құрылып, ӛткізілді. 
Бұл дӛңгелек үстелді ӛткізу «Лидер» студенттер ғылыми қоғамының 
студенттердің ғылыми-ізденіс қызметінің сатысы болып табылады. 
Дӛңгелек үстелдің мақсаттары мен міндеттері:
-
студенттердің ғылыми-шығармашылық белсенділігінің кӛтермелеу және 
арттыру. 

115 
Кесте 20 - «Бүгінгі таңда Лидер –Ұстаз қандай болуы тиіс?» пікірталас 
сабағының барысы 
Сабақ кезеңі
Оқытушы әрекеті
Студент әрекеті
Проблеманы 
айқындау
Пікірталас кестесі 
(пікірталасқа
қатысушылар 
3 
мин.ішінде ӛз пікірін 
жазады, келесі 3 мин. топ 
ішінде пікір алмасады) 

жүктеу/скачать 3,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: