- Зерттеу жүргізу үшін
-
- - қан тамшысы қолданылады,
- - лейкоциттер,
- - фибробласттардың,
- - эпителийдің шырышты қабығынан,
- - шаш фолликулаларынан,
- - хорионнан.
- Барлық молекулалық-генетикалық әдістер ферменттердің әртүрлі кластарын қолдануға негізделген, олардың екеуі үлкен мәнге ие: ДНҚ полимераза және рестриктаза ферменті.
- ДНҚ полимераза зерттелген ДНҚ фрагментін күшейту процесіне қатысады.
- Рестриктаза ферменттері - эндонуклеаза белсенділігі бар және «өздерін» тануға және қорғауға және in vivo-дағы бөгде ДНҚ-ны жоюға қатысатын ферменттер.
- Молекулалық генетикалық әдістер мыналарға мүмкіндік береді:
- - гендегі мутацияны анықтау. Мутантты генді анықтауға мысал ретінде эмбриональды кезеңдегі орақ жасушалы анемия диагнозы болып табылады. Дені сау және науқаста рестриктаза ферменттердің әсерінен алынған ДНҚ фрагменттері Саузерн әдісін қолдану арқылы салыстырылады;
- - геннің нуклеотидтік тізбегін (гемофилия, гемоглобинопатия) және мутантты гендерді (фенилкетонурия, цистикалық фиброз) анықтау арқылы моногенді тұқым қуалайтын ауруды диагностикалау;
- - ата-аналар мен балалардың ДНҚ полиморфизміне генетикалық талдау жүргізу;
- - адамның ДНҚ-ның жеке өзгергіштік қабілеттілігін ДНҚ-ның өзгермелі нүктелері арқылы анықтау, оның молекулалық анализі адамның жеке басын анықтауға мүмкіндік береді;
- «ПТР» полимеразды тізбектік реакция әдісі
- ПТР әдісін 1983 жылы К.Маллис ұсынған. ПТР әдісінің мәні - екі праймерді (праймерді) қолдана отырып, өзара толықтырылатын ДНҚ тізбегін таңдап синтездейтін ДНҚ полимеразасын қолданып, ДНҚ-ны амплификациялау. Праймерлерде ДНҚ аймағын талдайтын, бір-біріне 3` ұшына және бір-біріне қарай күшейтуді қажет ететін аймақтардағы ДНҚ-ның қарама-қарсы тізбегін толықтыратын нуклеотидтер бар.
- ПТР әдетте арнайы құрылғыларда, жылу термостатттарында немесе ДНҚ күшейткіштерінде амфликаторларында жүзеге асырылады.
- ПТР көптеген қосымша ДНҚ (ДНҚ көшірмесін) алуға және гендердің экспрессиясын (белсенділігін) талдауға мүмкіндік береді.
- ПТР үшін жағдайлар:
- 1) ДНҚ матрицасы, нысаны (тіпті бір молекула жеткілікті) 100-ден 35000 дейін нуклеотид реттілігі;
- 2) екі жасанды синтезделген праймер - олигонуклеотидті тізбектің ұзындығы 15-30 н.р;
- 3) белсенділігін t-94 C және одан жоғары температурада сақтайтын термостабельді ДНҚ полимеразы (Thermus aquaticus немесе Taq DNA полимеразы жиі қолданылады);
- 4) төрт дезоксирибонуклеотидтер - аденин, тимин, цитозин және гуанин.
Достарыңызбен бөлісу: |
