Сабақтың түрі: Жаңа сабақ. Сабақтың әдіс-тәсілдері
жүктеу/скачать 22,18 Mb.
|
ҮІІ. Қорытындылау Балалар, бүгін біз не үйрендік? Түбір сөздегі соңғы әріптің өзгеруін түсіндір. Мысал келтір. ҮІІІ. Үйге тапсырма:ережелерді қайталау, пысықтау. ІХ. Оқушыларды бағалау №80. Тақырыбы: Сөз таптары Сабақтың мақсаты: Оқушыларға сөз таптары туралы алған білімдерін кеңейте түсуге мүмкіндік туғызу; оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауы арқылы теориялық ойлауын, сөйлеу тілін дамыту; ұйымшылдықа, достыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, іздену, көрнекілік, талдау, жинақтау. Сабақтың көрнекіліктері: мазмұнды суреттер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа даярлық. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. Қайталау. Сөздер неден құралады?Олар мағынасына қарай қалай бөлінеді? Мағыналары жуық сөздер дегеніміз не? Мағыналары қарама-қарсы сөздер дегеніміз не? Мысал келтір. ІҮ. Жан-жақты білімдерін тексеру 1-жаттығу арқылы сөз таптары туралы білімдерін еске түсіру: Айналаңа бір уақыт зер салып қарашы. Сені жан-жағыңнан заттар қоршап тұр. Осы заттардың атын білдіретін сөздерді зат есімдер дейміз. Заттырдың қимылын, іс-әрекетін білдіретін сөздер етістіктер деп аталады. Заттар әр түрлі белгілерге (түрі, түсі, сапасы, саны) ие. Тілімізде мұндай белгілер сын есім және сан есім арқылы беріледі. Қазақ тілінде қандай сөз таптары бар екен? Олар қандай сұрақтарға жауап береді?
4-жаттығу заттың атын білдіретін сөздерге заттың қимылын білдіретін сөздерді тіркестіріп жазу: қайық жүзеді, бақа секіреді, ұшақ ұшады, ағаш өседі, құс ұшады т.б. 5-жаттығу берілген жаңылтпашты жатқа жазу, сөздерді сөз таптарына талдау, сұрақтар қою. ҮІ. Бекіту: 
Сызбаға сүйене отырып алған білімдерін еске түсіру. Мысалдар келтіру. ҮІІ. Қорытындылау. Балалар, бүгін біз не үйрендік? Білгендерімізді сәйкестендіру тестін орындау арқылы тиянақтай түсейік. Зат есім әдепті, қызық, қоңыр, қышқыл Етістік жеті, тоғыз, жиырма, елу, мың. Сын есім аққу, емен, оқулық, ауа Сан есім биледі, өсті, тазалады, ұшты.
4-жаттығу Балалар, малдың төлдері дегеніміз не? Аңдарға не жатады? Құстарға не жатады? Оларға қандай сұрақ қоямыз? 5-жаттығу: Түйе, жылқы .... – бір сөзбен қалай айтады екенбіз? (үй жануарлары) Кесе, қасық .... – бір сөзбен қалай айтады екенбіз? (ыдыс-аяқ) Қияр, сәбіз ... – көкөністер Бұл сөздердің әр қайсысына сұрақ қойып көрейік. - Зат есім дегеніміз не? Ол қандай сұрақтарға жауап береді? Бұларды қандай сөздер айтамыз? ҮІ. Бекіту: 1. Зат есім дегеніміз не? Қандай сұрақтарға жауап береді? Үй салайық сәнді кең. Топырақ үй алдымен. Құмды еле де, Тас тасы, Дайын тұрсын қақпасы. Өлең жолдарында берілген зат есімдерді тап, сұрақ қой.
Зат есім дегеніміз не? Ол қандай сұрақтарға жауап береді? Мысал келтір. ІҮ. Жан-жақты білімдерін тексеру. Балалар, мынау менім қолымдағы суреттер нелер? (Құстар) Ал егер мен Алматы, Астана, Көкшетау десем, онда олар неге жатады? (Қалалар) Жалқы есім дегеніміз - біркелкі заттарды жекелеп айтатын атау, жеке заттарды айтамыз. Мысалы, Алатау, Балқаш. Жалпы есім дегеніміз біріңғай заттарды жаппай атайтын атау, ұқсастығы бойынша. Мысалы, қыз, қала, құс. Барлықтарың тақтаға қараңдар. Сонымен зат есім нешеге бөлінеді екен? (екіге, жалпы және жалқы) Ү. Жаңа материалмен жұмыс: а) оқулықпен жұмыс, дәптермен жұмыс Күн ретін жазу. Көркем жазу. 7-жаттығу сөйлемдерді оқу, дыбысталуы бірдей сөздерді табу, олардың үлкен және кіші әріптен басталып жазылатындығын байқату. Жалқы есімі бар сөйлемді көшіріп жазу:Қыздардың арасынан Алма суырылып алға шықты. Раушангүл – сыныптағы озат оқушылардың бірі.8-жаттығу Суреттегі қыздарға ат қоя отырып, үш сөйлем құрастыру. «Кім тапқыр?» ойынын ойнату. Шарты: жалпы есімге жалқы есімді тез әрі шапшаң айту керек. Жалқы есімді айтқанда, керісіңше жалпы есімді айту керек. көл – Балқаш, Алакөл теңіз – Каспий, Арал ер есімі – Айбек, Асан, Дархан қыз есімі – Айгерім, Айгүл Жиһаз – парта, орындық машина – БМВ, Мерседес кино – Көшпенділер, Жаралы сезім кітап – Ана тілі, Абай жолы тау – Алатау, Көкшетау 10. құс – бұлбұл, аққу 9-жаттығу Көп нүктенің орнына жалқы есімдерді қойып жазу: Қазақстан қалары: Астана, Алматы, Қарағанды. Қазақстан көлдері: Балқаш, Зайсан, Алакөл. Ауыл аттары: Талдыбұлақ, Екібастұз, Бірлік. 10-жаттығу суреттегі үй жануарларына ат қою, ол сөздер қандай әріптен басталып жазылады? 11-жаттығу Сызбаға сүйене отырып ой қорытындысын жасау: жалқы есім дегеніміз - біркелкі заттарды жекелеп айтатын атау, жеке заттарды айтамыз.Мысалы,Алатау, Балқаш. Жалпы есім дегеніміз біріңғай заттарды жаппай атайтын атау, ұқсастығы бойынша. Мысалы: қыз, қала, құс. ҮІ.Бекіту: Үлестірмелі қима қағаздармен жұмыс
ҮІІ. Қорытындылау. 1. Балалар, біз бүгін сендермен зат есімнің қандай түрін өттік? 2. Жалқы есім дегеніз не? 3. Ал, жалпы есім дегеніміз ше? 4. Мысал келтірейікші енді. ҮІІІ.Үйге тапсырма: 12-жаттығу. ІХ. Оқушыларды бағалау №83. Тақырыбы: Жекеше зат есім Сабақтың мақсаты: Оқушыларға жалқы және жалпы есім туралы, көпше және жекеше түрдегі зат есімдерді ажырата білуге мүмкіндік туғызу; оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауы арқылы теориялық ойлауын, сөйлеу тілін дамыту; ұйымшылдықа, достыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, іздену, көрнекілік, талдау, жинақтау. Сабақтың көрнекіліктері: мазмұнды суреттер. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа даярлық. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру 12-жаттығу ІҮ. Жан-жақты білімдерін тексеру. «Кім көпшіл?» ойынын ойнату. Ойынның шарты: бір ғана заттың атауына сәкес көп заттың атауын айту. Дала-далалар, жер – жерлер, тас – тартар, адам-адамдар, сарай-сарайлар т.б. Ол сөздерге қандай сұрақтар қойылады? Ү. Жаңа материалмен жұмыс: а) оқулықпен жұмыс, дәптермен жұмыс Күн ретін жазу. Көркем жазу. 13-жаттығу мәтінді оқу, сөйлемдердегі сөздерді кестеге толтыру.
14-жаттығу жаңылтпашты оқу, жатқа айту. Жекеше түрдегі зат есімдер: ара, бал. Көпше түрдегі зат есімдер: аралар, балалар. 15-жаттығу сөйлемдерді тиісті көптік жалғаулармен толықтырып жазу: Ауданда суретшілер жарысы өтті. Балалар сурет салуды жақсы үйренген. Жеңімпаздарға сыйлықтар тапсырылды. 16-жаттығу мәтінді оқу, көптік жалғауы бар сөздерді теріп жазу: хайуанаттар, аңдар, маймылдар, аюлар, түлкілер, барыстар. ҮІ.Бекіту:18-жаттығудағы гүлдердің жапырақтарында берілген сөздеді оқу, сұрақтар қою. көпше түрдегі зат есімдерге өзгертіп айту.ҮІІ. Қорытындылау. 1. Балалар, біз бүгін сендермен зат есімнің қандай түрін өттік? 2. Жалқы есім дегеніз не? 3. Ал, жалпы есім дегеніміз ше? 4. Мысал келтірейікші енді. ҮІІІ. Үйге тапсырма: 17-жаттығу. ІХ. Оқушыларды бағалау №84. Тақырыбы: Негізгі және туынды зат есім Сабақтың мақсаты: Оқушыларға негізгі және тунды зат есімдерді ажырата білуге, алған білімдерін кеңейте түсуге мүмкіндік туғызу; оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауы арқылы теориялық ойлауын, сөйлеу тілін дамыту; ұйымшылдықа, достыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, іздену, көрнекілік, талдау, жинақтау. Сабақтың көрнекіліктері: мазмұнды суреттер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа даярлық. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру 17-жаттығу Кім? Кімдер? не? нелер? сұрақтарына жауап беретін бірнеше сөз ойлау, оларды қатыстырып сөйлем құрау. ІҮ. Жан-жақты білімдерін тексеру 
Сызбаға сүйеніп білімдерін еске түсіру. Ү. Жаңа материалмен жұмыс: а) оқулықпен жұмыс, дәптермен жұмыс. Күн ретін жазу. Көркем жазу 19-жаттығу сөздерді салыстырып оқу, сұрақтар қою, айырмашылықты байқау. Өнерпаз, күйші, сыйлық, балықшы, орындық. 20-жаттығу өлеңді мәнерлеп оқу, туынды зат есімдерді теріп жазу: кенші, достық, елші, аспаз, малшы.Бұл сөздерді түбірлерін айт. 21-жаттығу жаңылтпашты оқып жатқа жазу: Туынды зат есімдерді ата: еңбекшіл, өрмекші, өрнекші. Түбір сөзге қандай жұрнақ жалғанды? 22-жаттығу Төменде берілген зат есімдерге –шы,-ші жұрнақтардың тиістісін қойып, туынды зат есім құрау:
ҮІ.Бекіту:Толықтыру тесті:Төменде берілген сөздерге тиісті жұрнақ жалғау арқылы туынды зат есім құрастыр: Тігін, кәсіп, өнер, оқу, дос, еңбек, ас. ҮІІ. Қорытындылау. 1. Балалар, біз бүгін сендермен зат есімнің қандай түрін өттік? 2. Негізгі зат есімдер дегеніміз не? 3. Туынды зат есімдер дегеніміз не? 4. Мысал келтірейікші енді. ҮІІІ.Үйге тапсырма: 23-жаттығу. Сурет бойынша әңгіме құрастыру.Суретте кімдер бейнеленген? Ол не істеп тұр? Әңгімені ары қарай құрастырыңдар. ІХ. Оқушыларды бағалау №85 Тақырыбы: Негізгі және туынды зат есім Сабақтың мақсаты: оқушыларға негізгі және тунды зат есімдерді ажырата білуге, алған білімдерін кеңейте түсуге, тиянақтауға мүмкіндік туғызу; оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауы арқылы теориялық ойлауын, сөйлеу тілін дамыту; ұйымшылдықа, достыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, іздену, көрнекілік, талдау, жинақтау. Сабақтың көрнекіліктері: мазмұнды суреттер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа даярлық. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру 23-жаттығу Сурет бойынша әңгіме құрастыру. ІҮ. Жан-жақты білімдерін тексеру 24-жаттығуды түсіндіре отрып жазу:
Тірек сызба арқылы туынды зат есімдерді түсіндіру. Ү. Жаңа материалмен жұмыс: а) оқулықпен жұмыс, дәптермен жұмыс Күн ретін жазу. Көркем жазу Зат есім негізгі және туынды болып бөлінеді. Негізгі түбірден болған зат есімді негізгі зат есім дейміз: ана, жер, көз. Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған зат есімді туынды зат есім дейміз: іскер, байлық, кезекші.25-жаттығу туынды зат есімдерден негізгі зат есімдерді сызықша қою арқылы бөліп жазу: Әділдік-әділ, батырлық-батыр, достық-дос, сөздік-сөз, балалық-бала, сыйлық-сый.2-3 сөйлем құрау, оқу.26-жаттығуда берілген өлеңді оқу, құрылысшы сөзінің туынды зат есім екендігін дәлелдеу.27-жаттығу Мақалды жатқа жазу:Талант қартаймайды, Білім ортаймайды. 28-жаттығу берілген жұрнақтарды пайдаланып, туынды зат есімдіктерді өздіктерінен құрастыру, оқу, талдау, дәлелдеу.30-жаттығуда берілген ребусты шешу (білім), туынды зат есім екендігін дәлелдеу. Түбірі – біл, - ім - жұрнақ. ҮІ. Бекіту: Сөздік диктант: 1) ән, балық, би, оқу, орман, жыр, жазу, жұмыс, жылқы, домбыра, тігін. Сөздерге –шы, -ші жұрнағының бірін жалғап жаздыру. 2) Адал, ұзын, сұлу, биік, бай, орын, сөздік, таза. Сөздерге –лық, -лік, -дық, -тық, -тік жұрнақтарының тиістісін жалғап жаздыру. 3) Ұш, сор, ат, өшір, бас,, кес, сыз, сүрт, қыр, жырт, іл, отыр. Сөздерге –ғыш, -гіш, -қыш, -кіш жұрнақтарының тиістісін жалғап жаздыру.
2. Негізгі зат есімдер дегеніміз не? 3. Туынды зат есімдер дегеніміз не? 4. Мысал келтірейікші енді.
31-жаттығу Берілген жұрнақтарды жалғап, туынды зат есімдер жасау.
Туынды зат есім екендерін дәлелдеу. Зат есім негізгі және туынды болып бөлінеді. Негізгі түбірден болған зат есімді негізгі зат есім дейміз: ана, жер, көз. Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған зат есімді туынды зат есім дейміз: іскер, байлық, кезекші. Ү. Жаңа материалмен жұмыс: а) оқулықпен жұмыс, дәптермен жұмыс Күн ретін жазу. Көркем жазу. 32-жаттығу көп нүктенің орнына негізгі зат есімді табу, көшіріп жазу, түсіндіру: кезек-кезекші, сый-сыйлық, көл-көлшік, іс-іскер, сөз-сөздік, дос-достық. 33-жаттығуда берлген мақалды жаттау, мағынасын түсіндіру, жазу. Туынды зат еімдерді тап, олардың астын сыз. 34-жаттығу: сөздерді оқу, талдау. Бірінші топтағы сөздер етістік, ал екінші жолдағы сөздер сын есімдер.
35-жаттығу мақалды жатқа жазу, зат есімдерді сұрақтар қою арқылы табу, олардың негізгі немесе туынды екенін дәлелдеу. ҮІ. Бекіту: 36-жаттығу мәтінді оқу, қарамен жазылған сөздердің түбірін табу. Оларға жұрнақ жалғау арқылы туынды зат есімдер жаса. Кітапхана, кітапханашы, малшы, құсшы, аңшы, мүсінші. Неліктен бұл сөздерді туынды зат есімдер деп атаймыз? ҮІІ. Қорытындылау 
Тірек сызба арқылы туынды зат есімдерді түсіндіру. 1. Балалар, біз бүгін сендермен зат есімнің қандай түрін өттік? 2. Негізгі зат есімдер дегеніміз не? 3. Туынды зат есімдер дегеніміз не? 4. Мысал келтірейікші енді.
Сөзжұмбақ құрастыру:
ҮІ Бекіту: Үлестірмелі қима қағазбен жұмыс ұйымдастыру:
ҮІІ. Қорытындылау.Балалар, бүгін біз не үйрендік? Тәуелдік зат есім дегеніміз не? Мысал келтір. ҮІІІ. Үйге тапсырма: 42-жаттығу.Берілген сөздерді тәуелдеулі ерекшелігіне қарай топтап жазу керек. ІХ. Оқушыларды бағалау №88 Тақырыбы: Зат есімнің тәуелденуі Сабақтың мақсаты: Оқушыларға зат есімдердің тәуелденуі туралы алған білімдерін кеңейте түсуге, тиянақтауға мүмкіндік туғызу; оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауы арқылы теориялық ойлауын, сөйлеу тілін дамыту; ұйымшылдықа, достыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, іздену, көрнекілік, талдау, жинақтау. Сабақтың көрнекіліктері: мазмұнды суреттер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа даярлық. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру 42-жаттығу Берілген сөздерді тәуелдеулі ерекшелігіне қарай топтап жазу керек. ІҮ. Жан-жақты білімдерін тексеру. 44-жаттығу сөздерге тәуелдік жалғауын тауып айту: Менің халқым, балаларым, қағаздарым, кітаптарым. Сенің халқың, балаларың, қағаздарың, кітаптарың. Оның халқы, балалары, қағаздары, кітаптары.
ҮІ. Бекіту: 48-жаттығу мәтінді түсініп оқу, тәуелденген сөздерді табу, жазу, тәуелдік жалғаулардың астын сызу: бойы, қол-аяғы, әжесі, шешесі. Абай Құнанбаев кім болған? Оның қандай еңбектерін білесің? «Абай жолы» романын жазған кім? М.Әуезов туралы не білесіңдер? жүктеу/скачать 22,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
