Сүдігерде изен indd
жүктеу/скачать 1,05 Mb. Pdf көрінісі
|
5-7 сынып
| Сүдігерде изен ызыңдайды
Қарақұрым меймандар сырыққа кешке қонақтайтын тауықтайын құрқылдасып барып отырысқан соң, той ағасы микрофон арқылы дауыстап, жас жұбайлар келе жатқанын хабарлады. «Жар-жар» магнитофонмен айтылған шақта ақ желеңді қалыңдықпен қара костюмді күйеу жігіт қолтықтасып, қызыл шатырлы үйдің баспалдағынан түсе берген. Қалыңдық құрбылары мен күйеу жолдас жігіттер салтанатпен соңына ерген. Жұрт үдере түрегеліп, қол шапалақтап, қошемет көрсеткен. Төрге орнатылған президиум сияқты дастарқан басына жас жұбайлар тобы барып отырысты. Ол топтың тұсына сымға керіліп, қырмызы кілем жайылған, сол кілемді əлсін-əлі шалық жел шайқап қояды. Салт жолымен қыз əкесі сөйлегенде, жұрт орнынан түрегеліп, шыны біткен сыңғырлап, алғашқы тост та алынды. Ендігі сөз кезегі күйеу жігіт жағына тигенде, аспанның бір қабырғасы қақырап түскендей шатыр- шұтыр ете қалды да, суыт жаңбыр командамен атылған оқтай тағы да төпеп берсін. Әркім-əркім бастарын газетпен жауып, қорғаланып көріп еді, ол ілдəға жарамады. Аузына ас жаңа тигенде, маңдайға жаңбыр болып тас тигендей, қонақтар қоғадай жапырылып, үйдің іргесіне, талдың тасасына қарай ығыса берді. Тіпті қырмызы кілемнің тұсы да жалаңаштанды. Тек бірінші үстелдің ұшар басында тырп етпей біреу отыр екен. Жаңбырдан қашқандар: – Той басталмай жатып мас болған мынау кім? – Сырдың суы сирағынан келмейді-ау өзінің? – деп күлісті. Ақ орданың орнындай алып дастарқан басында жападан-жалғыз қалған Әбдібек еді. Мас болған түгі де 66 Сүдігерде изен ызыңдайды жоқ. Алғашқы тоста аққайнар шампаннан бір ұрттаған да қойған. Ә дегенде ол да балдағына қол соза беріп еді, «тəйірі, жаздың жаңбырынан да кісі ешкі құсап қаша жөнеле ме екен!» – деп қайтадан басылып қалған. Сөйтіп отырғанда, жұлдызды алқа сияқты электр шамдарының біреуі жауын тамшысынан снаряд жарылғандай шарт ете қалды. Ықтап тұрған қариялардың біреуі күбірлеп: «бісмілдə, бісмілдə!» деп те қойды. Ал Әбдібекке бұл жарылыс соғыс даласын елестетіп əкелді. Ленинград қорғанысында белуардан шалшық су кешіп, лайсаң окопта, күздің суық жаңбыры мен немістің ыстық оғының астында тапжылмастан бір ай тұрған. «Сол сұрапылдан аман қалған жанды тап қазір құдай алмас», – деді Әбдібек баудағы жаңбыр сабалаған қойжелкектің жапырағынан көз алмай тесіле қарап. Бір ауық қара бұлт тесіліп, бірер жұлдыз сығалағандай болды. Жауын саябырлады. Меймандар босқыннан қайтқан ауылдай қауқылдасып, əркім өз жұртын іздей бастады. Ақ жонық жабайы скамейкалардың аяқтары ауыр-ауыр салмаққа шыдас бермей былқылдақ сазға батыңқырап бара жатты... Микрофонға қайтадан тіл бітіп, тойдың шырайы кіре берген. – Әбеке-ау, жауынның астында отырып қалғаныңыз қалай? – деді қаладан «Волга» мініп келген жездекей басынан əлі де қолшатырын түсірмеген қалпы. – Әй, шырағым, анауыңнан құйшы тұқымың құрғырды, – деді Әбдібек жауап орнына «экстра» арағын нұсқап. Шынында да, шылқылдаған киімнен қос жауырынның ортасы құрысып, тұла бойы зіл тартып 67 Сүдігерде изен ызыңдайды бара жатқан. Жездекейдің арақ құюға шатырдан қолы жуық арада босай қоймаған соң, Әбдібек шишаның аузын өзі ашты. «Беті майға қуырған бидайдай екен. Соғысқа қатысқан ба? Не жас екені, не кексе екені белгісіз осы қасқа мехнат көрмеген шығар», – деп Әбдібек əлгінің əжімсіз балпық кейпіне көзінің астымен қарап қойып, бір дəсері стакан арақты тартып кеп жіберді. Көптен бері татпай кеткен дəмі еді, өзегін таспадай тіліп түсті. Осы арақты тұңғыш рет сонау күзгі сылбыраңқыда окопта отырып ішкен. Тойға жан кіріп, айнала төңірек гуілдесе бастады. Әбдібек мырс етіп күліп қойды. Окопта алғаш арақ ішкенде, ішінде от ойнап, батпақ ордан қарғып шығып, қақ маңдайдағы төбенің ар жағында жатқан немістерге автоматын кезеніп тұра ұмтылғысы келіп кеткен. Әбдібектің шалғы мұрты селк етіп, бір ұрты тағы бүлкілдеді. Ол да осындай мамыр айында Гүлайымға үйленіп еді. Жиырмаға толар-толмас буыршын жігіт болатын. Маусым айында соғыс басталды. Шілдеде бұл майданға аттанды. Содан соң белуардан су кешкен окоп... Сонда қалай аман қалған? Қалай ауырмаған? Енді той мына қуанышқа жиналған ағайын өткінші жауынға шыдай алмай, дүркін-дүркін қасқыр тиген қой құсап тұра-тұра қашады. «Қазіргі адамдар нəзік қой, – деді Әбдібек. – Бұларға не дауа. Сол соғысты көрген мен де бойкүйезденіп барамын ба, қалай? Жаңағы өткен жауыннан жауырыным құрысыңқырап қалғандай». Ол ешкімге «ал» да демей, «кел» де демей, «экстрадан» дəсері бокал тағы тастап жіберді. Ешкі |