Бұлшық ет және басқа жасушалардың глюкозаны пайдалануын арттырады, қанның құрамындағы қанттың мөл- шерін азайтады, гликогеннің қорын
арттырады, глюкозаның алмасуына әсер етеді
Ішкі секрециялық қызметке кең мағыналы ұғым беріледі. Ішкі секрециямен гормон деген ұғымды мүшелермен – ұлпалар және клеткалардағы жүретін алмасу өнімдерімен шатастыруға болмайды. Мысалы, нағыз гормондарды алсақ, олар алыстан әсер етеді, яғни өздері түзілген жерден алшақ жатқан мүшелер- мен жүйелерге әсер ете алады. Әсер етудің мұндай формасын телекриндік реттеу механизмі деп атайды. Жекелеген жасуша- ларда түзіліп, сол жасушалардың өзіне ғана әсер ететін белсенді заттар болады, оларды «жасушалық» гормон тобына жатқызады және олардың реттеушілік әсерін аутокриндік реттеу деп атай- ды. Ал гормондарға ұқсас біраз заттар жасушаларда түзіліп, көр- шілес жатқан жасушаларға қанға түспей-ақ диффузия жолымен ұлпаларға жайылып, олардың қызметіне әсер ететін биоактивті заттар кездеседі, оларды ұлпалық гормондар немесе гистогор- мондар дейді.
Осы сияқты биологиялық белсенді заттар түзілетін клетка- ларды паракринді клеткалар, олардың көршілес клеткаларға ти-
гізетін әсерін паракриндік реттеу деп атайды. Бұған ұлпалардың қабыну үдерістері кезінде түзілетін простагландиндердің қаты- суымен жүретін реакцияларды жатқызуға болады. Паракриндік клеткаларда түзілетін секреттер мен нейрондарда түзілетін ней- ромедиаторлар арасында айтарлықтай айырмашылықтар бол- майды. Сондықтан оларды нейроэндокриндік клеткалар деп те атайды. Бұл эндокриндік және паракриндік клеткалар арасында- ғы аса тығыз морфологиялық және физиологиялық байланыс- тарға негізделген.
жұмыс. Эндокринді бездердің анатомиясы мен топографиясы
