Әдебиет: Вольтер. Статьи и материалы. – М – Л ., 1948; Соколов В.В. Вольтер. – М., 1956; Кузнецов В.Н. Вольтер и философия французского просвещения 18 в. – М., 1965.
Г ГАДАМЕР Ганс Георг (1900 ж. т.) – неміс философы, филолог, өнертанушы, герменевтиканың негізін салушылардың бірі. Негізгі еңбегі –
«Ақиқат және метод». Герменевтика философиясының негізгі белгілері» (1960). Хайдеггердің ізімен Г. түсіндіруді логикалық құрал түрінде емес, адамдық болмыс тәсілі ретінде қабылдайды. Герменевтика Шляейрмахердегідей мәнді ашу да, Дильтейдегідей таным әдісі де емес. Г. дүниені түсіндіруде «ақылға дейінгі» (дәстүр мен бедел тәрізді) құры- лымдардың маңыздылығын атап өтеді. Мәтінді түсіну үшін, дейді ол, біз оның жеке бөліктерінің мағынасын білуге ұмтыламыз, бірақ, бұл үшін тұтастықты алдын ала білуіміз қажет. Г. түсінудің диалогтық табиғатын атап өтеді. Түсіну – сұрақ-жауаптық құрылымға негізделген: мәтінді түсіну үшін, онда қойылған сұрақтарды біліп, бөтен сұрақтар қоймау қажет. Сұрақты тек өзімізге қоя білсек қана түсіне аламыз. Г. тіл мәселелеріне үлкен көңіл бөліп, Хайдеггер тәрізді, оны болмысты тану дәнекері ретінде алады. Медиум ретіндегі тілдің әмбебаптылығы герменевтиканың әмбебаптылығын дәлелдейді. Герменевтиканы тәжірибе түрінде алған Г.
156
практик түсіндірмеші ретінде философия тарихынан (Платон, Аристотель, Гегель,Гуссерль, Хайдеггер) және әдебиет тарихынан (Гете, Рильке, Гельдерлин, Паул Целан) көптеген мысалдар келтіреді.
Әдебиет: Гадамер Х. Актуальность прекрасного. – М., 1991; Мәдени- философиялық энциклопедия. – Алматы, 2007; Философия. Энцикло- педический словарь. – М., 2004, 139–141 бб.
Достарыңызбен бөлісу: |
