Ќазаќстан Республикасы Ѓылым жєне Білім министрлігі

РЕФЕРАТ

Тексерген:

Орындаған:

2010 жыл

1. 
   Спорттық топтардың әлеуметтік - психологиялық ерекшеліктері.
   

2. 
   Спорттық топтағы басшылық.
   

3. 
   Әлеуметтік-психологиялық климат.
   

4. 
   Спорттағы қарым қтынастың психологиялық негіздері.
   

5. 
   (Ю. Л. Ханин) бойынша спорттағы қарым-қатынас басты функциялары:
   

1. 
   Спорттық топтардың әлеуметтік - психологиялық ерекшеліктері.
   

Адамның жеке тұлға ретіндегі қарым - қатынасы мен психологиясы әулеметтік ортаға байланысты.

Әлеуметтік орта - адамдар әр түрлі қатынаста болатын, құрылымы күрделі қоғам яғни - топтар. Үлкен топ және кішкентай топ деген түсінік бар:

1. 
   Үлкен-мемлекет, халық, дін, партия және т.б., профессионалдық, экономикалық, дәнилік, мәдениеттілік, біліктілік, жас пен жыныс айырмашылығы бар;
   
2. 
   Кішкентай-бір жұмыспен айналысатын, бір-бірімен қатынастағы адамдар тобы (2-ден 30-ға дейін). Қоғамның бір бөлшегі. Мысалыға: жанұя, мектеп, достар қосылысы, спорттық команда т.б.
   

Білуіміз бойынша, қарым-қатынас түрлері:

- официалдық және официалдық емес;

- басқару мен бағынышты;

- жұмыстық және жеке, рационалдық және эмоционалдық.

Жеке топта қарастырып шықсақ:

- официалдық - қызмет бабымен болады;

- официалдық емес - жеке кездесулерде;

- жұмыстық - жұмыс арқасындағы кездесулерде;

- жеке - жұмысқа қатысы жоқ қарым-қатынас;

- рационалдық - 1ші орында адамдардың бір-бірін білуімен, айналаны обьективті бағалауы;
- эмоционалдық - субьективті бағалау, адамды қабылдай білу қатынасы;

- басшылық - топты басқару 2 түрде болады. Ол официалдық басқарушы (бастық) және топтағы беделі жоғары адам басқаруы (лидер).

- бағынушылар - топтың құрамындағы адамдардың лидерге немесе бастыққа бағынуы.

Спорттық топ - бұл кіші топтардың бір түрі. Топ құрамына тренер басшылығында спортпен айналысатын 2ден 25ке дейін адам кіреді.

Бұл топта физикалық күштері арқасында нормативті тапсыру, жеңіске жету, жас пен жыныс айырмашылығына қарап нормативтер мен ережелер қойылатын топ.

Денешынықтыру мен спорттық топтарды айыра білу керек. Айырмашылығы?

Денешынықтыру тобында спорттық топтағыдай ережелер мен нормативтердің бәрі бар, бірақ олар спорттық топ секілді норматив тапсырғанда жеңіске жетуді ойламайды тек өз денсаулығын нығайтумен, физикалық пен моралдық шаршауын, психикалық тепе-теңдігін толықтырумен айналысады.

Спорттық топ ранглік, рөлдік, қарым-қатынас, көмек, өзара қарым-қатынастан көлденеңнен (тренер - спортшы) және горизанталды (спортшы-спортшы) секілді подструктуралардан тұратын құрамы өте күрделі әлеуметтік қоғамдағы топ. Бұл подструктуралар арасында тығыз қарым-қатынас бар екенін естен шығармаған жөн.

Кішкентай топ заңдарының арқасында бұл подструктуралардың әрқайсысы бір-бірімен тығыз қатынаста болғандықтан бұл формалдық және формалдық емес структураларға бөлінеді.

Формалдық структура - жаттығу, жарыстар кезінде жоғары жақтан келген бұйрықтан және спортшылардың қарым-қатынасы мен тренердің бұйрығымен құрылады.

Формалдық емес - топтыға еркін жағдай, спортшылардың бір-біріне деген сүйіспеншілігі мен бір-бірінің қарым-қатынасы арқасында, жаттығулар арқасында құрылады.

Егерде топтағы адамдар бір-бірін түсінбей тек өз рөлдерін өз статусында ойнап жүрсе бұл жақын арада, топтағы адамдардың бәр-бірімен қатынасы қиын жағдайға айналады. Топтағы адамдар бір-бірінің профессионалдық және эмоционалдық жеке қасиеттерін бағаламай, түсінбеушілікке, ақырында ұрысқа әкеліп соқтырады.

Формалдық пен формалдық емес структуралар біріңғай структуралық жүйе құрады. Соған қарамастан бұл екі структуралардың қатынасы оптималдық болуы керек.

Формалдық пен формалдық емес структуралардың бір-біріне қатынасы топтың жұмысына жақсы әсер етеді. Бұл структуралардың қатынасы өте жақсы болуы үшін формалдық структураның басты қағидаларын білу керек:

• 
  Жоғары тұрған мекеме, топтың басшысы, тренер құрастырып, қарастырған нұсқау, бағыт-бағдар, қызмет бағдрламасы;
  
• 
  Негізгі қызмет барысында тотың ішінде қалыптасқан нормалар мен ережелер;
  
• 
  Топ мүшелерінің мұқтаждығы мен мотивтері;
  
• 
  Тренердің мұқтаждығы мен мотивтері;
  
• 
  Орын алған жағдайдың талаптары;
  
• 
  Болашақ мақсат пен негізгі қызметтің міндеттері.