Төлен Әбдіковтің «Қонақтар» хикаяты (8 - сынып)
Мақсаты
1. «Қонақтар» хикаятын оқып-талдау ырысында ұлттық сананы қалыптастыру
2. Топпен жұмыс істей білуге баулу шығармашылық қабілеттерін шыңдау
3. Ата – анаға махаббат, сүйіспеншілікті дамыту, жат қылықтан жирендіру
Сабақта қолданатын әдіс-тәсілдер: «ЖИТСО», «Пікірталас кестесі»,
«Аялдамамен оқу», «Ассоцация» әдістері және «Блум» жүйесі.
І Ұйымдастыру бөлімі
Оқушылар әңгімеден үзінді көрініс көрсетеді. Пысықтай келе топқа бөлінеді.
Үй тапсырмасын тексеру
* «Блум жүйесі» * Білім Үй тапсырмасын тексеру
1) Д.Исабековтың «Әпке» драмасы.
* Талдау «Жақсылық жасау үшін өмір сүру керек» ой-толғауын талдау.
* Түсіну Мұғалімнің кіріспе сөзі.
ІІ СКТ
Төлеген Әбдіков
1942 жыл
Торғ. обл. Жанг.ауд.
1965 ж.
«Жалын» журн.
«Қазақфильм» киностудиясы
«Қазақ әдебиеті» газеті
Франц Кафка ат.алтын модель
«Қонақтар» хикаяты
ІІІ «Аялдамамен оқу» стратегиясы
1-аялдама Баласын тағатсыздана күткен әке-шеше
2-аялдама Көп күткен қонақтар
3-аялдама Өз үйіне өзі қонақ болған Сапабек
4-аялдама Ақталмаған үміт
* Талдау 1. Шығарманы оқып шыққаннан кейін қандай ойға келдік?
*
Шығарманың негізі түйіні – ұрпақ тәрбиесі. Қалада қызмет істейтін жалғыз ұлын сабырсыздана күткен қартайған әке-шешенің жан сезімі шынайы суреттелген. Мәтіннің соңына дейін әлдебір сиқырға сенетін сияқтысың, үміттері ақталса екен деп тілейсің. Ал оны оқып біткен соң, көңілің құлазиды, бірге қайғырасың. Шығармада басты назар Ерғабыл шалға аударылған, ал оның кемпірі туралы көп суреттелмеген. Әкенің баладан күткен үміттің ақталмағаны қиын екен.
Қолдану 1-топ
*
Бізге ерекше әсер еткен - өз үйіне өзі қонақ болған Сапабек бейнесі. Тіпті әйелі де, баласы да өзіңе сай көрінеді. Осындай әке тәрбиесін көрген бала қандай болмақ? Халқымыздың атадан балаға мирас болып келе жатқан үлгісін Сапабек білмейтін көрінеді. Әйтпесе, баласын тастап кетпес пе еді. «Екі қарттың ортасында өскен бала дана болар» деген нақылға сай қитар көз ұл әкесіне қарағанда, мейірімдірек болар еді, кім білсін? 12 айда келетін еңбек демалысын қарттардың жанында өткізгені дұрыс еді, олардың қанша өмірі қалды дейсің? Бізге Ерғабыл шал ұнады. Күткен үміті ақталмай қалғанда, жылаған жоқ, ешкімге мұңын да шаққан жоқ. Өзінің күнделікті тіршілігіне араласып кетті, бірақ жүрегі қатып қалған сияқтанды. Ең өкініштісі – баласының өзін жерлеген туралы қиялының іске аспайтындығы.
Комментарий 2-топ
*
Ең бастысы, ата-ана, туған-туыс, ел –жұрт алдындағы парыз туралы түсінігі таяз Сапабектің біздің халықтың ұлы екендігінде. Өзіне ұқсаған әйелі, олар өсіріп жатқан бала туралы ойласаң, жүрегің қан жылайды. Өзі туып-өскен ауыл адамдарымен ортақ тіл табыса алмаған Сапабектен басқа не күтуге болады? Бұл – ащы шындық. Екінші жағынан, тәрбиесі де дұрыс болмаған сияқты. Мүмкін, жалғыз бала болған соң, көп еркелетті ме? Бірақ жазушы суреттеген Ерғабыл көзқарасы басқа сияқты. Қалай болғанда, ұлттық сана, ұлттық тәрбие бірінші орында тұру керек қой.
Жинақтау 3-топ
ІІ топ
3. Сапабектің өз мамандығы бойынша жұмыс таба алмауы сөзсіз, сонда ол оқуды бекер бітірді ме?
ІІІ топ
4. Жылына бір рет келетін демалысын ел көпір, жер көріп өткізген дұрыс қой. Әрі баласының да есінде қалады.
І топ
5.Ауыл адамдарына Сапабек әңгімесінің қызықсыз болуының себебі – ғылым негіздерін түсіебеуінен.
ІІ топ
6. Бар кінәні Сапабекке аудару дұрыс емес, бұл жерде әке-шешенің де кінәсы бар, дұрыс тәрбие бермеген.
|
|
ІІ топ
3. Баласының кемпір-шалға суық болуына кінәлі – Сапабектің өзі, дұрыс тәрбие бермеген.
ІІІ топ
4. Сапабек ауылда туып, ауылда өскен, олай болса, ауыл адамдарына ортақ әңгімені неге айтпады?
І топ
5. Әке-шешенің қартайып, қажығандығын біле тұра, ауылға демалысқа келмеуі, шөбін шауып, көмек көрсетпеуі – одан үміт күтуге болмайтындығының дәлелі.
ІІ топ
6. Әке-шешенің үмітін алдап, баласын тастамай кеткені – қатыгездік.
|
- Сонымен, біз бүгін сөз еткен, жазушы Төлеген Әбдіков көтерген ұрпақ тәрбиесі, ұлттық сана –сезім дегеніміз не? Парыз бен сананың қандай жақындығы бар? Осы төңірегіндегі ойларыңды қағазға түсіріңдер, қорғаңдар.
Ұлттық сана
Парыз
Отан алдындағы парыз
Ата-ана алдындағы парыз
Борышты өтеу
Қызмет ету
Азаматтық парыз
Перзенттік парыз
Ұлттық салт-дәстүрді бойға сіңіру
Ата-анаға тағзым
Елге пайда келтіру
Өзіндік із қалдыру
Мұрагер тәрбиелеу
Бар мүмкіндікті пайдалану
Қамқорлық жасау
Туған-туысқа құрмет
Басқаларға үлгі бола білу
Басқаларға үлгі бола білу
Өтелген парыз
- Міне, балалар, өздерің байқағандай, ата-ана алдындағы парыздарын өтегенде ғана, ұрпақ тәрбиесі өз биігінен көріне алады екен. Олай болса, парасат биігінен көрініңдер, ұлттық сана-сезімдерің өмірлік достарың болсын! «Өз үйіне өзі қонақ» болған жандардан сақтаныңдар.
Үйге тапсырма: «Мен қазақ болғанымды мақтан етемін» тақырыбына ой-толғау жазу.
Достарыңызбен бөлісу: |