Тербелмелі қозғалыс кезінде дененің кинетикалық энергиясы қай жағдайда ең үлкен мәнге ие болады?
Серіппеге бекітілген дененің потенциалдық энергиясы қай жағдайда ең үлкен мәнге ие болады?
Тербеліп тұрған дене траекторясының кез келген нүктесіндегі толық энергия неге тең?
Оқушылар мұғаліммен сәлемдеседі. Құрал-жабдықтарын алып сабаққа дайындалады.
Оқушылар сұрақтарға жауап беріп отырады.
Оқушылар алдынғы өткен тақырыпты еске түсіреді.
Алдынғы сабақ Тербелістер кезіндегі энергияның түрленуі: сабағында өтілген Тербеліп тұрған дене траекторясының кез келген нүктесіндегі толық энергия, Серіппеге бекітілген дененің потенциалдық энергиясы. т,б еске түсіріп білімін толықтырады.
Слай 2
Слад 3
Сабақ ортасы: 10 мин
Білу: ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру Тербелмелі процестер жүзеге асатын құрылғыларды тербелмелі жүйелер деп атайды. Осындай жүйелердің қарапайым түрі—математикалық маятниктің тербелісін қарастырайық. Математикалық маятник деп созылмайтын салмақсыз жіңішке ұзын жіпке ілінген кішкентай ауыр шарды айтады.
1656ж. Х.Гюйгенс осы идеяны жүзеге асырып, алғаш рет маятникті сағат құрастырып шығарды.
Маятникті сағаттар Маятник (ұзынша салмасы бар ұзын шыбықша) бірқалыпты тербеледі. Яғни, оның әр тербелісі бірдей уақыт аралығында қайталанады. Маятниксіз сағаттар күніне уақыттан
15 минут артта қалып, немесе озып кете беретін. Ал қазіргі маятникті сағаттардың дәл уақыттан ауытқуы бір секундтан аспайды. Маятник сағаттың жүрісін реттеп отырады.Бұған қоса, сағаттың барлығында да энергия көзі болып табылатын ең қажетті бөлшек болуға тиіс.
бекiткен серіппе, серпiмдiлiк коэффициентi k (қаттылықпен), мен массасы m жүгi болатын механикалық жүйе.
Математикалық маятниктің жібінің ұзындығы мына өрнек арқылы есептеледі:
