Сарбонна-Қазақстан институты
жүктеу/скачать 58,93 Kb.
|
Асан А.Е РК1
- Бұл бет үшін навигация:
- ТАҚЫРЫБЫ : Ұлттық есепшоттар жүйесінің даму тарихы ОРЫНДАҒАН: Асан А.Е ТЕКСЕРГЕН: Сапарбаева А.М АЛМАТЫ
- ҰЕЖ-нің негізгі мақсаты
|
Абай атындағы Қазақ – Ұлттық педагогикалық университеті Сарбонна-Қазақстан институты БІЛІМ БАҒДАРЛАМАСЫ: 6В04104-ҚАРЖЫ СРСП /РК 1 ТАҚЫРЫБЫ : Ұлттық есепшоттар жүйесінің даму тарихы ОРЫНДАҒАН: Асан А.Е ТЕКСЕРГЕН: Сапарбаева А.М АЛМАТЫ Ұлттық экономиканың көрсеткіштерін статистикалық тұрғыдан есепке алмай, макроэкономикалық үрдістерді тиімді жүргізу жəне реттеу мүмкін емес. Макроэкономиканың пəні мен əдісінің ерекшелігі микроталдауда қолданылмайтын түсініктер мен кате- горияларды қолдануды талап етеді. Ұлттық экономиканы макродеңгейде сипаттау үшін қолданылатын негізгі стандарт – ол ұлттық есепшоттар жүйесі (ҰЕЖ) – ұлттық өнім мен ұлттық табысты өндіру, бөлу жəне соңғы пайдалану үрдістерін сипаттайтын бухгалтерлік есеп- шот нысанындағы кестелер кешені. ҰЕЖ-нің негізгі мақсаты ұлттық өнімнің (ұлттық табыстың) қалыптасуы мен пайдалану үдерістерін кешенді əрі жан-жақты талдау үшін, экономикалық саясатты жүргізу мен үлгілерді құру жəне болжау үшін, қажетті мəліметтермен қамтамасыз ету. Қазіргі ҰЕЖ экономикалық үрдістер мен экономикалық операцияларды бейнелейтін көрсет- кіштер жиынтығын құрайды. ҰЕЖ терминін алғаш рет макроэкономикалық ғылымға гол- ланд экономисі Ван Клифф енгізген болатын жəне ол халық шар- уашылығының шеңберлі айналымы үлгісіне негізделеді. ҰЕЖ шет мемлекеттерде қолданыс тапқан жəне осы уақытқа дейін тек батыстық статистикада қолданылып келді. ҰЕЖ-ны құрудың алғашқы талпыныстары мен тəжірибелері Ұлыбританияда 1946 жылы, АҚШ-та 1947 жылы, Францияда 1949 жылы қолданылды. Ал қазіргі заманғы ҰЕЖ-нің соңғы үлгісін ағылшын экономисі, Нобель сыйлығының иегері Ричард Стоун жасады жəне осы жаңа стандарт 1993 жылы Біріккен Ұлттар ұйымында мақұлданып, жүзден астам мемлекеттерде қолданылып келеді. Негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер ұлттық есепшот- тар жүйесі арқылы көрсетіледі. Ұлттық есепшоттар жүйесі жиынтық өнімнің (өндіріс көле- мінің) үш негізгі көрсеткішін: жалпы ұлттық өнімді (ЖҰӨ); жалпы ішкі өнімді (ЖІӨ); таза ұлттық өнімді (ТҰӨ) жəне де жиынтық табыстың үш негізгі көрсеткішін: ұлттық табысты (ҰТ); жеке табысты (ЖТ); қолда бар табысты (ҚБТ) қамтиды. ЖҰӨ – бұл кез келген азаматтардың өз елі ішінде жəне басқа елдерде өзінің ұлттық капиталы көмегімен бір жылда өндірген жəне сатқан тауарлары мен қызметтерінің нарықтық құндарының жиынтығы. ЖІӨ – бұл сол елде тұратын өндірушілер капиталының ұлт- тық сипатына қарамастан бір жылда өндірген жəне сатқан тау- арлары мен қызметтерінің нарықтық құндарының жиынтығы. Мысалы, жапондық «Тайота» фирмасы өз өнімін Қазақстан нарығында сатса, онда сатылған өнімнің құны жапон елінің ЖҰӨ-нің құрамына кіреді де, олардың ЖІӨ құнына кірмейді. Бірақ Қазақстанның ЖІӨ-не кіреді, ал ЖҰӨ құрамына кірмейді. Сол сияқты Жапонияда жұмыс істейтін қазақ азаматының та- бысы Қазақстанның ЖҰӨ көрсеткіші құрамына кіреді де, ЖІӨ құрамына кірмейді, ал Жапонияның ЖІӨ-не кіреді де, ЖҰӨ-не кірмейді. ТҰӨ – тозған құрал-жабдықтардың орнын толтырғаннан кейін тұтынуға қалған түпкі өнімдер мен қызметтердің жиынтығы. Ол ЖҰӨ-нен амортизацияны (А) шегеру арқылы анықталады: жүктеу/скачать 58,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|