Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

158
табиғат пен психологиялық құбы-
лыстардың бәрі материалдық себеп-
тер мен заңдардың әсер етуінен пай-
да болады деп түсіндіреді. Детер-
минизм адамның тіршілігі мен іс-
әрекетінің бәрі қоғамның тарихи 
дамуының нақты жағдайларымен 
байланысты, әрбір құбылыс белгілі 
себептен туындайды деп қарайды.
Бұл принципті іс-әрекеттің әдіснама-
лық негізі ретінде ұстанған психо-
логиялық зерттеулердің нәтижелігі 
дәлелді болады.
ДЖЕЙМС-ЛАНГЕНІҢ ЭМОЦИЯ-
 
ЛАР ТЕОРИЯСЫ 
– американдық
философ және психолог У.Джеймс 
пен неміс психологі Г.Лангенің XIX 
ғасырдың 80-90-жылдарында бір-
бірінен бөлек ұсынған теориясы. Бұл 
теория бойынша эмоциялардың пай-
да болуы еріксіз қозғалу саласын-
дағы, сондай-ақ жүрек, қантамыр, 
секреторлық қызметтің саласында-
ғы өзгерістердің сыртқы әсерлерінен 
туындайды. Эмоциялық күйініш-
сүйініштер осы өзгерістермен бай-
ланысты түйсіктердің жиынтығы бо-
лып шығады.
Джеймстің ойынша, «жылағандық-
тан мұңаямыз, дірілдегеніміз қорық-
қандықтан, күлетіндіктен қуана-
мыз».
 
Джеймс эмоцияларды пери-
фериялық өзгерістердің кең тобымен 
байланыстырса, Ланге қантамыр-
қозғалу жүйесімен-инжүйкеация 
күйімен және тамырлардың саңы-
лауымен байланыстырды. Осылай-
ша, әдетте, эмоцияның салдары деп 
қарастырылатын перифериялық ор-
ганикалық өзгерістер олардың себе-
бі деп жарияланды.
Джеймс-Лангенің эмоциялар тео-
риясы эмоцияларды жаратылыстық 
тұрғыдан зерттеуге келетін объек-
тіге айналдыруға әрекеттену болды.
Алайда эмоцияларды тең
 
денелік 
өзгерістермен байланыстырып, бұл 
теория эмоцияларды

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: