Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев
жүктеу/скачать 11,21 Mb. Pdf көрінісі
|
b51b9b89e1b6b84ef8ef8f36547c93bb
|
қажетсінулер мен түрткілерге қатысы жоқ, адап- тивтік мағынасы, реттеушілік фун- кциясы жоқ құбылыстар қатарына қосты. Эмоциялардың ерікті ретте- луінің проблемасы бұл орайда қара- пайымдандырылып баяндалады: жа- ғымсыз эмоцияларды, мыс., ашулы жағымды эмоцияларға тән қимылды әдейілеп жасаса, басуға болады деп есептеледі. Бұл теорияға психоло- гиядағы қарсылықтар эмоцияларды перифериялық өзгерістерден туын- дайтын түсініктердің жиынтығы деп механистік түсінушілік; жоғарғы се- зімдер табиғатын түсіндіру тұрғы- сында болды. Физиологтардың сыны жануарларға жасалған эксперимент- терден алынған мәліметтерге негіз- делді (Ч.С.Шеррингтон, У.Кеннон және т.б.). Олардың ең бастылары сол бір ғана перифериялық өзгерістердің өздері алуан түрлі эмоциялар кезін- де, сондай-ақ эмоциялармен байла- нысты емес күйлер кезінде болып жа- татынын көрсетеді. Л.С.Выготский бұл теорияны орга- низмдегі өзгерістерден туындайтын «төменгі», элементар эмоцияларды бейне ешқандай материалдық негіз- дері жоқтай көрінетін «жоғарғы», ақиқат адами күйініш-сүйініштер- ге (эстетикалық, зияттық, адамгер- шілік және т.б.) қарсы қойғаны үшін сынады. ДЖЕЙ ДЖЕЙ 159 ДЖЕМС УИЛЬЯМ (1842-1910) – америкалық психолог және фило- соф. Ол организмнің физикалық жай- күйін сипаттайтын бірін-бірі үздік- сіз алмастырып отыратын жеке пси- хикалық күйлерді – «сана легі» ұғы- мын енгізе отырып, ассоцианизмге қарсы шықты. Джемс психика – ол организмнің биологиялық тұрғыдан өмір сүруінің шарты деді. Сананы оның бейімделушілік қызметінде қа- растыра отырып, Д. өзінің прагма- тизмдік философиялық концепция- сын ұсынды. Д. тұлға теориясын құ- рушылардың бірі. Ол тұлғаның үш қырын (физикалық, әлеуметтік және рухани) талдап көрсетті. Ол эмоция шеттік теорияларының бірі америка- лық алғашқы психология оқулығы- ның авторы. жүктеу/скачать 11,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|