ИНДИВИД  (лат.  individuum –  бөлінбейтін) – жекелей табиғи тірші- ИМПЛ

250
лік иесі. И. дербес өмір сүретін ағза 
(бөлек, жеке тірі ағза). Тұлғаның 
биологиялық сипатын түсіндіретін 
ұғым. Биологиялық, физикалық, 
әлеуметтік, психологиялық т.б. қа-
сиеттер жиынтығы бар дараланған 
адам.
И. – 1) жеке табиғи мақұлық ре-
тіндегі адам, Ноmо sapiens өкілі,
филогенетикалық және онтогене-
тикалық дамудың өнімі;
2) адамзат қауымының жеке өкілі;
ол тек биологиялық қана емес, соны-
мен қатар, құралдар мен белгілерді 
белсенді пайдаланып, соның негізін-
де өз мінез-құлқы мен психикалық 
функцияларын меңгеретін әлеумет-
тік пенде. Кеңестік психологияда
адам психологиясын талдауда «инди-
вид», «тұлға», «іс-әрекет субъектісі», 
«жеке-даралық» ұғымдарын бөліп 
қарастыру қалыптасқан (Б.Г.Ананьев, 
А.Н.Леонтьев, А.Г.Асмолов). Тұлға
ұйымдасуында және оның мінез-
құлқын реттеуде индивидтік қасиет-
тердің маңыздылығы зор. И. едә-
уір жалпылама сипаттамалары: пси-
хофизиологиялық ұйымдасудың тұ-
тастылығы; қоршаған дүниемен өза-
ра әрекеттестіктегі тұрақтылық; бел-
сенділік.
Тұтастылық белгісі И. өмірлік қаты-
настарды жүзеге асыратын алуан 
түрлі функциялар мен механизмдер-
дің арасындағы жүйелі байланыс-
тарды көрсетеді. Тұрақтылық И. ақи-
қат дүниеге деген негізгі қатынас-
тарының сақталуын білдіреді. Мұ-
ның өзінде И. икемділігі де жақсы 
байқалады. И. белсенділігі оның өзін 
өзгертуге қабілеттілігін қамтамасыз 
ете отырып, жағдаятқа тәуелділік 
пен оның тікелей әсерлерін еңсеру-
ді диалектикалық тұрғыда ұштасты-
рады және қоршаған дүниеден келе-
тін әсерлерге жауап беруінен көрініс 
табады.
ИНДУКЦИЯ 
– жекеден жалпыға 
қарай жасалатын ой қорытындысы. 
Гүлдер сусыз өмір сүре алмайды, 
ағаштар да сусыз өмір сүре алмайды 
десек, осы айтылғандардан жалпы-
лап, сусыз өсімдіктер тіршілік ете ал-
майды деген қорытындыны жасай-
мыз. Білімнің жеке-жеке пайым-
даулардан жалпы қағидаларға қарай
ауысуы. И. дедукциямен тығыз бай-
ланысты. Психологияда индукция-
лық пайымдаулардың дамуы мен бұ-
зылуы зерттеледі. 
1). Жекеден жалпыға қарай дамитын 
логикалық ой тұжырымы.
2). Нейрофизиологияда тітіркену нә-
тижесінде пайда болған алғашқы қо-
зу ошағының маңындағы аймақтар-
ға тарауы.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: