Аналитикалық жол
f(x)=0 (1) түріндегі тендеуі берілсін, мұндағы f(x) функциясы ақырлы немесе шектеусіз a аралығында анықталған және үздіксіз. f(x) функциясын нольге айналдыратын қандай да бір [а, в] саны (1) теңдеуінің түбірі, яғни f()=0 немесе f(x) функциясының нольдері деп аталады.
Теорема. Егер үздіксіз f(x) функциясы [а, b] аралығында әртүрлі таңбалы мәндер қабылдаса (f(a)·f(b)<0), онда осы аралықта f(x)=0 теңдеуінің кем дегенде бір түбірі бар болады, яғни f()=0 болатын қандай да бір (a, b) саны табылады.
Егер f(х) функциясының туындысы бар болса және (a, b) аралығында тұрақты таңбасын сақтаса, яғни af’(x)>0 (f’(x)<0) , онда теңдеудің жалғыз түбірі бар болады.
Түбірді айыру үрдісі x=a және x=b шекті нүктелерінде f(x) функциясының таңбасын анықтаудан басталады.
1-ші ретті f’(x) туынды табу;
х-тің мәні туындыларының критикалық мәндеріне немесе оған жақын орналасқан мәндерге тең;
ақырлы нүктелерде функция қарама-қарсы таңбалы мәндер қабылдайтын аралықтарды анықтау. Осы аралықтар ішінде бір және тек ғана бір түбір жатады.
Әрі қарай х аргументінің басқа өзгеру аралығында f(x) функциясының мәндер кестесін құрамыз, егер көршілес мәндер әртүрлі болса, онда осы аралықта теорема бойынша түбір бар.
Графиктік жолы
f(x)=0 теңдеуінің нақты түбірлерін f(x) функциясының графигінің абсцисса осімен қиылысу нүктелері екенін ескеріп табамыз, яғни f(x) функциясының графигін құрып, одан кейін OX осінде бір түбірден тұратын кесінділерді белгілесе жеткілікті. Әйтпесе f(x)=0 теңдеуін (x)=(x) теңдеуімен ауыстырып, y=(x) және y=(x) функцияларының графигін салып, осы графиктердің қиылысу нүктелерін түбір ретінде аламыз.
Достарыңызбен бөлісу: |