1. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. Сөйлеу аппараттары. Дыбыс пен әріп


Р- дауыссыз,үнді Бұл сөзде 5 әріп,5дыбыс бар



бет140/157
Дата24.01.2022
өлшемі338,47 Kb.
#113750
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   157
Байланысты:
гост казак тили

Р- дауыссыз,үнді

Бұл сөзде 5 әріп,5дыбыс бар.
Сырғып-2буын,сыр-бітеу буын,ғып-бітеу буын,екі дауысты,төрт дауыссыз әріп бар.

С- дауыссыз,қатаң

Ы- дауысты,жуан,қысаң,езулік

Р- дауыссыз,үнді

Ғ- дауыссыз,ұяң

Ы- дауысты,жуан,қысаң,езулік

П- дауыссыз,қатаң

Бұл сөзде 6 әріп,6дыбыс бар.
Жоғалар-3буын,жо-ашық буын,ға-ашық буын,лар-бітеу буын,үш дауысты,төрт дауыссыз әріп бар.

Ж- дауыссыз,ұяң

О-дауысты,жуан,ашық,еріндік

Ғ- дауыссыз,ұяң

А- дауысты,жуан,ашық,езулік

Л- дауыссыз,үнді

А- дауысты,жуан,ашық,езулік

Р- дауыссыз,үнді

Бұл сөзде 7әріп,7дыбыс бар.

Билет №27

1.Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері.

2.Қазақ тілі сабақтарындағы пәнаралық байланыс.

3. Морфологиялық талдау

Біздің басты жетістігіміз – Тәуелсіз Қазақстанды құрғанымыз.

(Н.Ә. Назарбаев)


1.Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері.

Өздігінен сөйлем құрай алмайтын, тек сөйлемдегі ойды толықтырып тұратын мүшелер. Анықтауыш: сөздің сынын,қасиетін, белгісін, басқа да сипаттарын білдіреді. Сұрақтары: қай? қандай? қайсы? қайдағы? недегі? қанша? неше? нешінші? не еткен? кімнің? ненің? т.б.
Көптеген сөз таптары анықтауыш қызметінде жұмсалады: сын есім, сан есім, етістіктің есімше түрі, сілтеу есімдігі, зат есім т.б.
Анықтауыш бір сөзден де, сөз тіркестерінен де бола береді:
- дара анықтауыш
- күрделі анықтауыш
- тұрақты тіркестерден болуы мүмкін
- көмекші сөздері бар тіркестер
- модаль сөздері бар тіркестер
- көмекші есімді тіркестер
- шақты, шамалы, қаралы, жақын т.б. сөздермен тіркескен сан есім
Синтаксистік байланысына қарай анықтауыштың екі түрі болады:
1. Қабыса байланысқан анықтауыш. 2. Матаса байланысқан анықтауыш.
1. Қабыса байланысатын анықтауыш: сын есім, сан есім, есімдік, есімше.
- анықталушы сөздің алдында келеді
- ешқандай жалғаулары болмайды
2. Матаса байланысатын анықтауыш: зат есімнен немесе зат есім мағынасында жұмсалатын ілік септігіндегі сөз.
- анықталушы сөздің алдында келеді
- ілік септігінің жалғауы бар
- тәуелдік жалғауы бар сөзбен тіркеседі

Толықтауыш: баяндауышқа қатынасты болып, қимыл-әрекеттің объектісін білдіреді. Атау септігі мен ілік септігінен басқа септік жалғауларының бірінде болады. Толықтауыш етістіктің алдында келеді. Сұрақтары: кімді? нені? кімдікі? немдікі? кіміңді? неңді? кімін? несін? қаншасын? нешеуін? кімге? неге? кім туралы? не жөнінде? т.б.
Толықтауыш зат есімнен, сын есімнен, есімдіктен, есімшіден, есімді және көмекші сөздер тіркестерінен, тұрақты тіркестерден бола алады.
Толықтауыш бір сөзден де, сөз тіркестерінен де бола береді
- дара толықтауыш
- күрделі толықтауыш
- күрделі толықтауыштың соңғы сөзінде барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес септіктерінің жалғауы болуы тиіс
- толық мағыналы есім сөздері туралы, жайында, жөнінде сияқты септеуліктермен тіркесіп жасалады
- күрделі атаулардан жасалады
Мағынасына қарай және грамматикалық тұлғасына қарай екіге бөлінеді:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   157




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет