ШАҒЫН ЖИНАҚТЫ МЕКТЕПТЕРДЕСАБАҚ ӨТКІЗУГЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР ЖӘНЕ САБАҚТАРДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ

ХХІ ғасыр – ғылым ғасыры. Ғылымды дамытпайынша, оның саласын,атап айтқанда педагогикалық ғылымды жетілдірмейінше, жаңа инновациялық технологияларды оқу үрдісіне енгізбейінше, біздіңэкономикалық өркендеуіміз, рухани және мәдени түрленуіміз мүмкінболмайтыны анық.Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» аттыхалыққа Жолдауында: «Білім беру реформасы табысының басты өлшемі –тиісті білім мен білік алған еліміздің кез келген азаматы әлемнің кез келген елінде қажетке жарайтын маман болатындай деңгейге көтерілу болыптабылады. Біз бүкіл елімізде әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметіне қол жеткізуге тиіспіз», – деген болатын.Сондықтан оқушыларға қазіргі заманға сәйкес білім берумақсатында шағын жинақты мектеп жағдайында пәнаралық байланысты оқыту процесінде жүйелі жүргізудің қажеттілігін уақыт өзі дәлеледеп отыр.Пәнаралық байланыстың ең негізгі дидактикалық міндеті – оқытуүрдісінде білім беру, тәрбие беру, дамытушылық сипатының арасындағыбайланысты құру.Классикалық педагогика жүйесінде орын алған пәнаралық байланысидеясы тарихи дамуда дәлелденіп, қазіргі педагогика ғылымының, оныңішінде пәнді оқыту әдістемесінің басты мәслесіне айналып отыр. Соныменқатар пәнаралық байланыс – қазіргі заманғы ғылымдардың кірігутенденциясы жағдайында мектептер жүйесінің білім мазмұнынайқындаудың басты шарты болып табылады.Қазіргі педагогика ғылымында дидактикалық ұстанымдар біліммазмұнының негізін құраушы құрылым бөлігі болып есептеледі. сол себептіоқыту үрдісіндегі пәнаралық және пәнішілік байланыстылық ұстанымыныңда өзіндік маңызы бар.

• 
  сыныптарды бiрiктiрудiң педагогикалық ұтымдылығы мен дұрыстығы;
  
• 
  сабақ кестелерiнiң оңтайлы жасалуы;
  
• 
  тәрбие мен оқытудың тиiмдi әдiстерi мен түрлерiн таңдау, оларды оқыту үдерiсінде дұрыс үйлестiру және ұтымды пайдалану;
  
• 
  сабақтың белгiленген мақсатқа сай неғұрлым тиiмдi құрылуынын анықтау;
  
• 
  оқу-тәрбие жұмысының сабақ үстіндегі және сабақтан тыс түрлерiн дұрыс үйлестiру;
  
• 
  оқушылардың өзiндiк жұмысы мен мұғалім басшылығымен атқаратын жұмысының ұтымды алмастырылуы;
  
• 
  оқушылардың бойында бiлiм алу және өздiгiнен оқып бiлу дағдыларын қалыптастыруға баса назар аудару;
  
• 
  оқушылардың бiлiмі мен тәрбиелілік деңгейлерi дамуының ғылыми диагностикасы;
  
• 
  оқушылардың бiлiм, бiлiктерiн iзгiлiктi педагогикалық ұстанымдарға негiзделген жүйелi бақылау.
  

1. 
   Әртүрлі жастағы оқушыларды оқыту міндеттері, мазмұны мен оқыту құралдарының кірігуі мен саралануы. Әр сынып оқушыларында түрлі деңгейде меңгерілетін сұрақтар, құбылыстар мен түсініктер туралы ортақ ұғым болуы.
   
2. 
   Оқушылардың оқу әрекетін ұйымдастыру – бірқатар педагогикалық қызметтерді жоғары сынып оқушысының атқаруы (бақылау, жаңа материалды түсіндіру, қиындықтарды жеңуде төменгі сынып оқушыларына көмектесу). Дайындық жұмыстары: ақыл-кеңесшілерді іріктеу, ақыл-кеңес беру, олардың әрекетінің маңыздылығын көрсету, атқаратын қызметтерді бөлу, сабаққа және сабақ үстіндегі дайындық кезеңінде тапсырмалар беру.
   
3. 
   Өзара оқыту. Өзара бір-бірін оқыту процесінде оқу әрекеттері және қарым-қатынасы арқылы білім, білік, дағдыларын меңгеру негізі. Оқыту кезінде мұғалім рөлін атқара отырып, оқушы ақпаратты беріп қана қоймайды, қарым-қатынас жасауда өз білімін өзектендіреді.
   
4. 
   Өзара әрекет ету еркіндігі. Оқушылардың ортақ әрекеті мен қарым-қатынасын ұйымдастыру сыныптағы барлық оқушыларға жағымды қарым-қатынас жасау қабілеттерін дамытуға көмектеседі.
   
5. 
   Әртүрлі жастағы оқушылардың өзара әрекетін реттеу. Әртүрлі жастағы оқушылардың ортақ әрекетінің мазмұны мен формалары, сондай-ақ олардың бірге жұмыс істеуіне ынталандыратын тәсілдер мен құралдардыңтаңдалуы. Әрқайсысына ортақ мақсатты меңгеруге және одан жеке өзіне мән іздеугекөмектесуі; ортақ нәтижеге жету және тұлғаның жеке жетістіктерін дамыту үшін әрекеттердің маңыздылығын қарастыруы; оқу үстіндегі және оқудан тыс әрекеттеріндегі оқушылардың өзара әрекетінің тәжірибесін ескере отырып, жоғары және төменгі сынып оқушыларының өзара әрекетінің түрлі әдістері мен формаларын қолдануы. Әрекеттің мазмұнын, сабақтың әр кезеңіндегі жоғары және төменгі сынып оқушыларының рөлін, қызметін нақты анықтауы.
   

• 
  артық жүктемеден қашу (оқу еңбегіне уақытты қысқарту есебінен, ең алдымен, оқу материалының мазмұны мен көлемін қатаң іріктеуден);
  
• 
  бастауыш мектеп сабақтарында кемінде 2-3 рет үзілістер (жаттығулар) жасау;
  
• 
  оқушылардың өзіндік жұмысын міндетті түрде қосу;
  
• 
  оқушылардың өзіндік жұмысының көлемі мұғалімнің басқа сынып оқушыларымен орындалатын жұмысына тәуелділігін;
  
• 
  шағын жинақты мектептегі сабақ екі бөліктің алма-кезек ауысып отыруынан құрылатынын: мұғалімнің басқаруымен және оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстары;
  
• 
  оқушылардың жұмысын кезектесіп орындалуы мұғалімнің басқаруымен жүргізу қажеттілігі,
  
• 
  оқушылардың өзіндік жұмысына арналған үлестіру материалдарының кез келген түрін қолдану.
  

• 
  ортақ мәселелер мен міндеттерді барлығына бірдей түсінікті және қызықты етіп қою;
  
• 
  ізденімдік тапсырмалар қолдану, іздендіру жағдаятын құру;
  
• 
  шығармашылық тапсырмалар орындату;
  
• 
  орындалған тапсырмалардың нәтижелерін бірге талқылау, ойын элементтерін қолдану, сайыстар өткізу.
  

• 
  сабақтың құрылымын проблемалық сабақ ретінде құру ұстанымы;
  
• 
  оқушылардың ойлау қызметін белсендіруде көрнекі-нақты, практикалық, көрнекі-бейнелі, дерексіз, абстрактілік, теориялық сияқты түрлі ой операциялары мен амалдарын қолдана отырып, сапалы түрде теориялық ойлау қабілеттерін дамыту ұстанымы;
  
• 
  пәнді оқытуда жеке және саралай оқыту талаптарын ескеру ұстанымы;
  
• 
  оқушылардың тілдік құбылысты оқып-меңгеруіндегі ой қызметінің қадамдық, сатылық, алгоритмдік, эвристикалық, проблемалық, шығармашылық қызмет түрлерін қалыптастыруұстанымы;
  
• 
  оқытудың тарихилылығы ұстанымы;
  
• 
  оқытудың ғылымилылығы мен жүйелілігі ұстанымы.