Етті қайта өңдеу кәсіпорындарында ветеринариялық санитариялық қадағалауды ұйымдастыру

Сонымен қатар, мемлекет, ветеринарлық ғылымдарды дамыту мамандар дайындау және олардың біліктілігін жетілдіру мақсаттарына да қаржы бөледі.

Республика бюджетгінен тікелей қаржы бөлінетін бапқа ерекше қауіпті, тез таралатын мал ауруларынан сақтандыру, солармен төтенше күрес, сауықтыру шаралары үшін бөлінетін қаржылар жатады. Мұндай аурулардың тізімін Республика Үкіметі бекітеді. Олармен күреске жұмсалатын қаражатты эпизоотиялармен күрес қаржылары деп айтады. Бұл қаржыны негізінен осы аурулардан жалпы және арнайы сақтандыру шараларын жүргізуге, эпизоотия ошақтарын сауықтыруға, сол үшін автокөлік, т.б. техника мен жабдықтар пайдалануға жұмсайды.

Көптеген жұқпалы аурулармен күрес жергілікті бюджет және шаруашылықтар мен кәсіпорындардың өз есебінен қаражыландырылады.

Қазіргі қалыптасқан жағдай бойынша мемлекеттік ветеринария органдары мен мекемелерін қаржыандыру бірнеше саты бойынша, яғни республикалық, облыстық, қалалық, аудандық бюджеттен жүргізіледі.

Республикалық бюджеттен мемлекеттік Ветеринария комитеті, көліктегі мемлекеттік ветеринария басқармасы және оларға бағынышты мемлекеттік ветеринарияның республикалық деңгейдегі мекемелері, ветеринарлық ғылыми-зерттеу мекемелері мен жоғары оқу орындары, ішкі істер министрлігінін ветеринарлық бөлімі қаржыландырылады.

Облыстық бюджеттен мемлекеттік ветеринарияның облыстык басқару органы, мемлекеттік ветеринарияның облыстық мекемелері қаржыландырылады.

Қалалық бюджеттен мемлекеттік ветеринарияның қалалық басқару органы, оған бағынышты мемлекеттік ветеринарияның мекемелері (қалалық ветеринарлық станция, емханалар, ветсансарап лабораториялары) қаржыландырылады.

Аудандық бюджеттен мемлекеттік ветеринарияны басқарушы аудандық орган және соған бағынышты мемлекеттік ветеринария мекемелері каржылаедырылады.

Шаруашылық есебінен жүргізілетін шаралар:

• 
  мал қораларына, аумағына дезинфекция, дезинсекиия, дератизация жасау;
  
• 
  мал емдеу, витамин препараттарын, микро және макро элементтер қолдану;
  
• 
  шаруашылықты ағымы созылмалы инфекциялық аурулардан (бруцеллез, туберкулез, лейкоз және т.б.) сауықтыру мақсатында шаруашылық үйымдастыру шараларын жүргізу;
  

1991 ж. желтоқсаннның 20-ында Әзірбайжан, Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Молдова, Ресей, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан басшылары Алматыда 21 желтоқсанда ТМД-ны құру туралы Келісім хаттамасына қол қойды.

Аудандар мен қалаларда ветеринарлық медицинаны басқару арнаулы ветеринарлық кәсіпорындарға жүктелген.

Қадағалау тері,жүн, қыл, мамық, сүйек, мүйіз және т.б. мал текті шикізаттың барлық түріні жүргізілуге тиісті. шикізат жинау-қабылдау жұқпалы аурулардан таза шаруашылықтарда жүргізіледі. Шикізат дайындау мемлекеттік ветеринарияның аудандық органы (бас дәрігерінің) рұқсатымен жүргізіледі.

Шикізат қабылдау нүктелері мен қоймалары үнемі бақылауда болады. Шикізаттарды тексеруге ветеринарияның мемлекеттік мекемелерінің мамандары бөлінеді немесе арнаулы маман алынады.

Бұл мамандар, қоймаға қабылданған шикізатты сорттауды, сактауды қадағалайды және ветеринарлық құжаттарын тексеріп, тиісті зерттеулер жүргізеді, ветеринарлық-санитарлық шаралар ұйымдастырады.

Импорттан түскен, жиналған тері преципитация реакциясымен топалаң қоздырушысына тексеріледі. Егер оң реакция болса, ауданның бас мал дәрігеріне хабар беріледі және терінің шыққан тегі анықталады. Сапасы нашар теріні және оған жанасқандарын өртеп жояды. Осы үйіндідегі басқа теріні дезинфекциялайды және “Оқшауланған тері шикізатын тіркеу кітабына" жазады. Топалаңға зерттелген шикізатқа арнайы таңба басылады.

Жүн, қыл, сүйек, мүйіз, тұяқ шыққан тегінің жұқпалы аурудан тазалығына тексеріледі. Тері, жүн өңдеуші кәсіпорындарда ветеринарлық- санитарлық бақылау жүргізетін маман қабылданады, егер ондай маман жоқ болса, келісім-шарт бойынша оның қызметін мемлекеттік ветеринария мекемесінің маманы атқарады.

Жабдықтау көлемі аудандарда, облыстарда және бүкіл республика бойынша жоспарланған ветеринарлық шаралар көлеміне байланысты болады. Жабдықтау бұйымдарының қажетті мөлшерін, тасымалдау мерзімін ветеринария органдары мен мекемелері анықтайды. Ол үшін жыл сайын бес түрлі үлгі бойьшша ветеринарлық қызмет өзінің мұқтаждығын көрсетіп,сұраныс жасап, оны зооветжабдықтау жүйесіне тапсырады. Сұраныс үлесінде тауарлардың атауы, болжаммен алынған босату бағасы беріледі.

Негізгі жабдықтау бұйымдарына: биологиялық препараттар, дәрі-дәрмектер, залалсыздандырушы заттар, лабораториялык жабдық пен реактивтер, түрлі аспаптар, таңғыш заттар мен құрал- саймандар, арнайы сырт және аяқ киімдер т.б. жатады.

Ветеринария мекемелеріне келіп түскен барлық ветеринарлық тауарлар есепке алынып, материалдық бөлімге жауапты амага тапсырылады. Дәрі-дәрмектердің кірісі мен шығысы арнайы тіркеу кітабында белгіленіп отырады. Улы және әсері күшті дәрілерді тіркеу, босату, сақтау ерекше талаптарға сәйкес жүргізіледі. Мұндай заттардың “А” тобына жатататындарын тек “Зоовегжабдық” жүйесінде, ветеринарлық станцияларда, лабораторияларда, ғылыми-зерттеу және оқу орындарында ғана (егер шартты жағдай туғызылған болса) сақтауға рұқсат беріледі. Басқа мекемелер мен ұйымдарда бұл заттар тек дайын түрінде ғана (ерітінді, май) сақталады.

Ветеринарлық мүлікті дұрыс пайдалану мақсатында жыл сайын оның жай-күйін, барын-жоғын анықтап, түгендеу актісін жасайды. Жарамсыз болған мүлікті есептен шығарады. Дәріханада бір тоқсан бойы жеткілікті болатын дәрі-дәрмек биопрепараттар және т.б. бұйымдарды жинақтап отыру қалыпты жағдай деп есептеледі. Бұл күнделікті мұқтаждықты өтеуге арналған арнайы қор болып саналады.

3.Халықаралық ветеринариялық қарым қатынастар

Қазіргі кезде жер жүзіндегі мемлекеттер арасында саяси экономикалық байланыстар жете дамыған. Соған байланысты ветеринария қызметі көлемінде де жан жақты қарым қатынастар жасалады. Бұл байланыстардың негізгі мақсаты – ветеринариялық қызметтің ойдағыдай болуы, адамдардың денсаулығын сақтау, мемлекетаралық шекаралар арқылы қауіпті аурулардың таралуына жол бермеу болып табылады. Осындай мақсаттарға жету үшін және де мемлекеттер арасында жұқпалы аурулармен күресудің үздік тәжірибесімен алмасу, ветеринариялық қызметті ұйымдастырудың кемелді үлгілерін насихаттау да жатады.