Қатты дененiң айналмалы қозғалысының негiзгi теңдеуi

Қатты денеге сыртқы күш әсер еткенде дененiң массалар центрi массасы дененiң массасына тең материялық нүкте қандай үдеумен қозғалса, сондай үдеумен қозғалады.

Қатты дененiң инерция моментi деп дененiң жеке элементар массаларының, олардың радиус векторларының квадратына көбейтiндiсiнiң қосындыларына

тең шаманы айтады. Өлшем бірлігі .

Инерция моментi дененiң тегіне және пiшiнiне тәуелдi скаляр шама.

Қатты дененiң импульс моментi – оның инерция моментiнiң бұрыштық жылдамдығына көбейтiндiсiне тең болады.

.
,

мұндағы: - бұрыштық үдеу.

Қатты дененiң айналмалы қозғалысының негiзгi теңдеуi келесі түрде жазылады:

.

Денеге әсер ететiн сыртқы күш моментi дененiң инерция моментi мен бұрыштық үдеуiнiң көбейтiндiсiне тең болады.

Ілгерiлемелi қозғалыста масса қандай роль атқарса, айналмалы қозғалыста инерция моментi сондай роль атқарады.

Масса дененiң инерттiлiгi мен сандық мөлшерiн анықтайды.
8. Опишите работу силы. Потенциальные и непотенциальные силы. Потенциальная энергия и её нормировка. Закон сохранения энергии. Күштің жұмысын сипаттаңыз. Потенциалды және потенциалды емес күштер. Потенциалдық энергия және оның нормалануы. Энергияның сақталу заңы.




9. Что такое деформация в твердых телах? Закон Гука. Модуль Юнга. Энергия упругих деформаций. Қатты денелердегі деформация дегеніміз не? Гук Заңы. Юнг Модулі. Серпімді деформациялар энергиясы.
Қатты денелер әрқашанда өздерiнiң сыртқы пiшiндерiн сақтап тұра алмайды. Сыртқы күштердiң әсерiнен олардың геометриясы мен көлемi өзгеруi мүмкiн.

Сыртқы күштердiң әсер етуiнiң нәтижесiнде дененiң сыртқы пiшiнi мен көлемiнiң өзгеруi деформация деп аталады

Дененiң әртүрлi бөлшектерi сыртқы күштердiң әсерiнен әртүрлi орын ауыстыру жасайтын болса, онда ол жағдайда қашанда деформация пайда. Сыртқы күштердің әсері тоқтатылғаннан кейін жоғалып кететін деформациялар серпімді деформациялар деп, ал жоғалмайтын деформациялар пластикалық деформациялар деп аталады.

Созылу деформациясы мынадай екi шамамен сипатталады: