12. Дайте определение давления. Основное уравнение молекулярно-кинетической теории газов. Қысым. Газдардың молекула-кинетикалық теориясының негізгі теңдеуі Газ осы өзі орналасқан кез келген ыдыстың кабырғасына кысым түсіреді. Газ молекулалары үлкен жылдамдықпен ретсіз қозғалып жүретіні белгілі. Сонда олар бір-бірімен әрі өзі тұрған ыдыстың қабырғаларымен соқтығысады . Газдың молекулалары өте көп, сондықтан олардың соқтығысу саны да көп. Қысымның барлык бағытта бірдей болуы газдарға тән қасиет және Бұл орасан көп молекулалардын ретсіз козғалысының нәтижесі болып табылады. Газ молекулалары ыдыс қабырғасына неғұрлым жиі соктығысса, газдың ыдыс кабырғасына түсіретін қысымы соғұрлым үлкен болатыны айқын.
ОХ бағытында перпендикуляр бетке газдың түсір-ген p қысымы былай анықталады:
. (1)
Әр молекуланың жылдамдығы оның координаттар осьтеріне қатысты құраушылары арқылы былай жазылады: , сондықтан
(2)
.
. (3)
(2)-ші формула бойынша анықталған мәнін (1)-шы өрнекте алмастырып, өте маңызды формуланы аламыз:
. (4)
(4) теңдеу элементар молекула-кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі деп аталады.
Газдың қысымын молекулалардың орасан зор жиынтығымен, олардың ыдыс қабырғасы мен өзара әсерлерінің қосынды нәтижесімен байланысты шама. Молекула –кинетикалық теорияның негізгі қағидалары: 1. Барлық заттар бөлшектерден тұрады (молекулалар мен атомдардан);
2. Осы бөлшектер тәртіпсіз, хаостық қозғалыста болады. Бұл қозғалыс жылулық қозғалыс деп аталады;
3. Бөлшектер бір-бірімен өзара әсерлеседі.
Зат бөлшектерінің жылулық қозғалысын қөрнекі түрде көрсететін тәжірибені ағылшын ғалымы Броун жасады. Броун микроскоптың көмегімен сұйықта қалқыған гүл тозаңдарының жылдам, тәртіпсіз қозғалысын бақылады. Осындай зат бөлшектерінің жылулық қозғалысын Броундық қозғалыс деп атайды.
13. Опишите модель идеального газа. Уравнение Менделеева – Клапейрона для одного моля и нескольких молей газа.Бір және кез-келген моль үшін Клапейрон-Менделеев теңдеуі. Идеал газдың шартты үлгісі. (1)
Егер газдың массасы өзгермесе, тұрақты болады, онда p қысым температураға пропорционал.
Егер көлемде молекула болса, онда , осыныескеріп
немесе
, сондықтан
.
Менделеев-Клапейрон теңдеуі
Ал газдың кез келген m массасы үшін күй теңдеуі былай анықталады :
өрнектегі газдың N молекулалар санын, мольдің анықтамасын қолданып, былай жазамыз: .
; -> немесе осы өрнек идеал газдың кез келген m массасы үшін жазылған күй теңдеуі.
