1 дәріс. Психологияның қазіргі жүйелері
дәріс. Мінез-құлықтық бағыт және бихевиеоризм
жүктеу/скачать 185 Kb.
|
Дәрістер-қаз пс мект-1
| 3 дәріс. Мінез-құлықтық бағыт және бихевиеоризм.
Классикалық бихевиоризм (Дж. Уотсон). Бихевиоральды психологияның негізгі міндеті Дж. Уотсон мінез-құлық реакцияларының қалыптасуын зерттеу және осы негізде адам мінез-құлқын оқыту нәтижесі ретінде зерттеу болды. Бихевиоризмнің мақсаты әрбір нақты жағдайда адамның мінез-құлқын болжау және кейіннен осы мінез-құлықты басқару болып табылады. Уотсонның пікірінше, Бихевиоризм "қоғамның зертханасы" болуы тиіс еді, онда жеке тұлғалар мен адамдар топтарының мінез-құлық үлгілерін қалыптастыру және өзгерту әдістері пысықталады. Бихевиоризмді зерттеу пәні мінез-құлық болуы тиіс. Уотсон мінез-құлықтың элементтері ретінде бұлшықет қозғалысы мен бездердің секрециясын қарастырды. Мінез - құлықты "S-R"жұптарында үйрену ұсынылды. Мұндай жұптарды және олардың жиынтығын талдау арқылы адам мінез-құлқының негізгі заңдарын анықтауға болады. Уотсон оның классикалық схемасы адамның күрделі, тұтас мінез-құлқын зерттеуге кілт береді деп санайды. Ол үшін "акт" ұғымын енгізді - ағзаның тұтас реакциясы. Уотсон актілеріне кітап жазу, футбол ойыны, үй құрылысы және т.б. қатысты. Реакциялар айқын (тікелей сыртқы) және айқын (ішкі мүшелердің қысқаруы немесе бездердің секрециясы) болуы мүмкін. Соңғыларды арнайы құралдардың көмегімен зерттеуге болады. Инстинкты: өзінің ғылыми мансабының басында Уотсон жануарлардың мінез-құлқындағы инстинктердің маңызды рөлін мойындады. Одан әрі ол осы ұғымды өзінің ғылыми құрылыстарында пайдаланудан бас тартты. Уотсон инстинктивті, шын мәнінде әлеуметтік негізделген деп санайды. Эмоциялар: Уотсон ағзаның ерекше тітіркендіргішке реакциясы ретінде қарастырылды. Эмоциялар-бұл ішкі жауап реакциялары бет түсінің өзгеруі, жүрек соғуының жиілеуі және т.б. түрінде көрінбейтін мінез-құлық түрі. Уотсон эмоцияларды объективті ынталандырушы жағдай, ағзаның сыртқы және ішкі реакциялары терминдерінде сипаттауды ұсынады. Ойлау: ақылсыз моторлы мінез-құлыққа Уотсон әкеледі. Ол ойлау анық сөйлеу реакциясын немесе қозғалысын қамтуы тиіс деп ойлады. Шын мәнінде, Уотсон әдеттегі сөйлеу үшін қолданылатын бұлшықет қозғалыстары негізіндегі үнсіз әңгімеге ой-пікірді жинақтады. Бихевиоризм әдістері. Психологиялық ғылымның реформаторы бола отырып, Уотсон психологиялық зерттеудің жаңа әдістерін ұсына алмады. Бұл Уотсонның пікірінше, жалпы барлық психологияға қойылатын объективтілік пен қайталану талаптарына жауап беретін әдістер болды. Бихевиоралдық психологияда мынадай әдістерді қолдану болжалды: байқау, тестілеу, сыналушының сөзбе-сөз сөйлеуін жазу және шартты рефлекстерді қалыптастыру әдісі. Тестілеу сыналушының қандай да бір психикалық сапасын емес, оның мінез-құлқын бағалауды көздейді. Тестілеу нәтижелері адамның белгілі бір тітіркендіргішке немесе стимулдық жағдайға реакциясын көрсету керек болды, – және бұл ғана. жүктеу/скачать 185 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|