№1 дәріс тақырыбы. Қазіргі әлеуметтік-мәдени жағдайдалардағы білім берудің рөлі мен ерекшеліктері
жүктеу/скачать 2,9 Mb. Pdf көрінісі
|
педагогика
| Тәрбие жұмысы:
тәрбие жұмысы мақсатқа тікелей қол жеткізу мақсатын ұстанбайды, өйткені оның нәтижесіне шектеулі уақыт мерзімінің ішінде, ұйымдастыру нысанында қол жеткізу мүмкін емес. Тәрбие жұмысында мақсатқа бағдарланбаған нақты міндеттерді кезең-кезеңмен шешуді ғана көздеуге болады; тәрбие жұмысының мазмұны егжей-тегжейлі регламенттеуді көтермейді. Мұғалімнің әрбір жеке сыныптағы тәрбие жұмысын нормативтік құжатпен белгілеу мүмкін емес; тәрбие жұмысында жоспарлау тек жалпылама шектерде ғана мүмкін болмақ: қоғамға, адамдарға, ғылымға (білімге), табиғатқа, қоршаған ортадағы заттарға, өзіңе деген көзқарас; тәрбие қызметінің нәтижелерін анықтау мен болжамдау бала тәрбиесіне әсер ететін факторлардың көптігінен өте қиын; тәрбие жұмысы нәтижелердің алшақта болуына байланысты ұйымдастыру нысанының аясында кері байланыс жасай алмайды, және тәрбие үдерісін басқара алмайды. Сабақ беру тиімділігінің аса маңызды критерийі белгіленген оқу мақсатына қол жеткізу болып табылады. Тәрбие мәселелерін табысты шешудің аса маңызды критерийі оқушылардың эмоционалдық әрекеттерінде, мінез-құлықтарында, қызметінде көрініс беретін, олардың санасындағы оң өзгерістер. Сабақ беру мен тәрбие жұмысының арасындағы жоғарыда көрсетілген айырмашылықтар ұйымдастыру және жүзеге асыру тәсілдері бойынша біршама жеңіл екендігін көрсетеді, ал біртұтас педагогикалық қызметтің құрылымынада, В.А. Сластениннің пікірі бойынша, «ол бағынышты жағдайда болуы керек» [5]. Оқыту үдерісінде кез келген нәрсені дәлелдеу немесе логика арқылы шешу мүмкін болса, тұлғаның қандай да бір қатынастарын оятып, бекіту оған қарағанда әлдеқайда күрделірек, өйткені бұл ретте шешуші роль атқаратын – таңдау бостандығы. Міне, сондықтан да, білімнің табыстылығы көп жағдайда танымдық мүдденің қалыптасу деңгейіне және тұтастай алғанда, оқушылық қызметке байланысты, яғни тек қана сабақ беру нәтижесіне ғана емес, сонымен қатар тәрбие жұмысына да тәуелді. Сонымен қатар, этика, эстетика және оқу жоспарында қарастырылмаған өзге де ғылымдар саласындағы білімдерді, іскерліктер мен дағдыларды қалыптастыру, шын мәнінде оқытудың өзі болып табылатынын ескерген жөн. Бұған қоса, В.В. Краевский, И.Я. Лернер және М.Н. Скаткин сияқты педагог- зерттеушілер білім мазмұнының ажырамас бөліктері адамның оқу үдерісінде меңгерген білімдері мен іскерліктерімен қатар, шығармашылық қызмет тәжірибесі мен қоршаған ортаға деген эмоционалдық-құндылықтық қатынас тәжірибесі деп санаған. Сабақ беру мен тәрбие беру біртұтас болмаса білім берудің аталған элементтерін іске асыру мүмкін болмас еді. А. Дистервегтің өзі біртұтас педагогикалық үдеріс дегеніміз, оның мазмұндық аспектілерінде «тәрбиелеуші оқыту» мен «оқытушы тәрбиенің» біртұтас үдерісі екенін түсінген. Сабақ беру мен тәрбие жұмысының өзара байланысы мұғалімнің оқытушылық жұмыспен қоса сынып жетекшісінің функцияларын да қоса атқаратындығынан да көрініс береді. Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептеріндегі сынып жетекшісі – сабақ берумен қатар белгілі бір сыныптың оқушылар ұжымын ұйымдастыру және тәрбиелеу жөніндегі жалпы жұмыстарды жүзеге асыратын мұғалім болып табылады. Сынып жетекшісінің жұмысының мазмұны мыналардан тұрады: оқушыларды жан-жақты зерттеу, олардың іскерліктерін, сұраныстары мен қызығушылықтарын анықтау, сынып белсенділерін құру, мінез-құлық нормаларын және сынып пен мектептің намысы үшін жауаптылық сезімін тәрбиелеу мақсатында мектептің жарғысын немесе «Оқушыларға арналған Ережелерді» түсіндіру; оқушылардың үлгерімін, тәртібін, қоғамдық жұмысын және бос уақытты қалай өткізетінін бақылау; сыныптан тыс және мектептен тыс іс-шаралар ұйымдастыру; оқушылардың ата-аналарымен жүйелі түрде өзара байланыс жасау, сыныптың ата-аналар комитетінің жұмысын ұйымдастыру; құқық бұзушылықтардың алдын алу жөнінде шаралар қолдану және т.с.с. Сонымен қатар, сынып жетекшісі оқу жылына арналған оқу жоспарын жасайды, оқу жылының соңында мектеп әкімшілігіне өзінің жұмысы туралы қысқаша есеп береді. Сынып жетекшісінің аса маңызды міндеті оқушылардың өзін-өзі басқаруын дамыту болып табылады. жүктеу/скачать 2,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|