7. Саяси дағдарыс. Сыртқы және ішкі саяси дағдарыстар.Саяси дағдарыс - қоғамның саяси жүйесінің қызметі мен дамуындағы ерекше жағдай, әсіресе, оған мемлекеттік-биліктік құрылымындағы саяси институттар қызметіндегі түрақсыздық, тепе-теңдікті жоғалту, экономикалық үрдістерді басқару деңгейінің төмендеуі, бұқараның сыни белсенділігінің өсуі сияқты құбылыстар тән. Қоғамның саяси жүйесі шеңберіндегі ішкі саяси дағдарыстар: 1) конституциялық дағдарыс (мемлекеттің негізгі заңының қызметін тоқтатуын білдіреді); 2) өкіметтік дағдарыс (өкімет беделінің жоғалуы); 3) ішкіпартиялық дағдарыс (саяси партияның жікке бөлінуі). Қоғамның саяси жүйесі шеңберіндегі ішкі саяси дағдарыстар: 1) конституциялық дағдарыс (мемлекеттің негізгі заңының қызметін тоқтатуын білдіреді); 2)өкіметтік дағдарыс (өкімет беделінің жоғалуы); 3) ішкіпартиялық дағдарыс (саяси партияның жікке бөлінуі). Сонымен бірге мемлекетаралық, аймақтык және халықаралық қақтығыстарға байланысты сыртқы дағдарыстар да болады. Саясат субъектілерінің қарсыласуы және қоғамның қақтығыстарды шешуге қабілетсіздігі саяси дағдарысқа және тіпті саяси жүйенің ыдырауына әкеп соғуы мүмкін.Саяси дағдарыс-бұл бар жанжалдардың тереңдеуі мен шиеленісуінен, саяси шиеленістің күрт күшеюінен, жалпы наразылықтан көрінетін қоғамның саяси жүйесінің жай-күйі. Бұл жалпыға бірдей наразылық пен наразылықтың ең жоғарғы нүктесі. Саяси дағдарыс әлеуметтік-саяси қайшылықтардың күрт шиеленісуін, бұрынғы қоғамдық қатынастардың бұзылуын, халықтың билікке наразылығын немесе халықтың билікке сенімсіздігін көрсетеді.Саяси дағдарыстың нақты көріністері болуы мүмкін:мемлекет пен оның органдарының қажетті функцияларды орындауға қабілетсіздігі байқалатын биліктің сал болуы;дағдарысты бастан кешірген саяси жүйенің құндылығын жоққа шығаратын саяси идеяларды тарату;қоғамды іріткі салатын Қос билік болуы;белсенді оппозициялық қызмет.Дағдарыстың себептері: халықтың өмір сүру деңгейінің төмендеуі, жеке, топтық және қоғамдық құндылықтардың сәйкес келмеуі, діни фанатизм, халықтың билік институттарына деген сенімінің төмендеуі және т.б. болып табылады.