Бөлмелерде санитарлық-гигиеналық және технологиялық талаптарды қанағаттандыратын ауа ортасының қалыпты параметрлерін қолдау үшін желдеткішті орнатады. Желдеткіш - технологиялық процестің тиесілі өтуіне немесе адам ыңғайының тұрғысынан ауа ортасының қажетті күйік бөлмеде ұстану үшін, бөлмеде есепті ауа алмасуды қамтитын ұйымдастыру шаралары мен техникалық құрылғыларға байланысы. Қазіргі уақытта еңбекті қорғау мен жағдайларын жақсарту, оның ғылыми ұйымдастырылуы, еңбек етушілер денсаулығын сақтау мәселелері өте өзекті. Мәнді назар сондай-ақ, ауа қауызын сақтауға да бөлінеді. Бұл мәселелерді желдету жүйесінің тиімді жұмысынсыз шешу мүмкін емес. Өндірістік ғимараттарда желдету жүйелері арнайы ерекшеліктерге ие. Өндірістік желдету жобасын орныдаудың негізгі мәселесі - еңбек шарттарын жақсартуға, оның өндірушілігі мен шығарылатын өнім сапасының жоғары- лауына, кадрлар ағысының төмендеуіне, өндірістің жарақаттану мен кәсіби аурулардың төмендеуіне көмектесетін желдету жүйелерінің әсерлі тиімді жұмысын қамту, өндірістік аурулардан қоршаған ортаны қорғау. Жүйе жұмы- сының тиімділігі көбінесе инженерлік есептеулерді толтырудың дұрыстығына, жаңа жабдықтарды, автоматтандыру құралдарын, қолдану шарттарын пайдалануға байланысты. Ауа ылғалдылығы мен температура технологиялық процестерді жүргізу талаптарына сәйкес келуі керек, ал, ауа алмасу бөлінетін зияндықтарды толықтай ассимилдеуі керек. Ауа алмасуды ұйымдастыру әдісі өндірістің бөлмелерді белгілеуге байланысты. Желдетудің бірнеше түрлері бар. Олар:
- табиғи желдету;
- жасанды желдету;
- механикалық;
- жергілікті желдету және т.б.
Табиғи желдету жылулық және жел қысымы нәтижесiнде болады. Жылулық қысым температуралардың айырмашылығына шартталған. Табиғи желдеткіш ұйымдасқан және ұйымдаспаған болып бөлінеді. Ұйымдаспаған желдеткіш кезінде бөлмеге кіріп шығатын белгісіз ауа көлемі немесе ауа ауыстырғыш кездейсоқ әлерлерге бағынышты болады. Ұйымдаспаған табиғи желдеткіш инфильтрация қосады - терезелер, есiктер, жабындардағы және терезелер және желдеткiштердiң ашуында жүзеге асырылады. Ұйымдасқан табиғи желдеткіш аэрация деп аталады. Аэрация үшін сырттан ауа кіру үшін қабырғадан саңылау жасайды, ал, ғимараттың төбесіне арнайы өңделген ауаны жойып отыратын құрылғы (шам әйнек) орнатылады.
Жасанды желдеткіш табиғи желдеткішке қарағанда ауаны атмосфераға жіберер алдында оны тазалауға мүмкіндік береді. Зиянды заттарды пайда болған жерінен жойып отырады. Ол сонымен қатар желдететін ауаны тазартады, жылытады және жұмсартады. Жасанды желдеткішке кондиционерді жатқызуға болады. Бөлмені жазда салқындатып, желдетіп, ал, қыста жылытатын, күнделікті маңызды құралдарға айналған кондиционердің ағзамызға тигізер пайдасымен қатар, зияны да жоқ емес. Әсіресе, кондиционер жүйесімен жабдықталған үлкен ғимараттарды желдету жүйелеріндегі микроағзалар осы ғимаратта көп уақытын өткізетін адамдардың өкпе ауруы мен басқа да дертке шалдығуына жол ашады.
4 сурет - Кондиционер
Кондиционер жүйесінде болатын аэрозольдар адамдардың тыныс алу жолының, өкпе ауруының жұқпалы ауруына, өкпенің қабынуы тектес сыр- қаттарға себеп болады. Әсіресе, үлкен жұмыс орындары мен қонақүйде орналасқан кондиционерлердегі «Legionella pneumophilia» деп аталатын бактерия өлімге апаратын өкпе қабынуына ұшыратуы мүмкін. Сондайақ, ескірген кондиционерлер аллергия, демікпе секілді сырқаттарды болдырады. Осыншалықты аурулардың бастауы болатын кондиционерлердің әрдайым қалыпты түрде назарда ұсталуы шарт. Кондиционер қолданылатын орталарда шылым шегуге тыйым салған дұрыс. Әсіресе, аурухана, мектеп, жұмыс кеңсесі секілді адам көп жиналатын жерлердегі кондиционерлердің жай-күйін тексеру өте маңызды. Аурухана тазалығы - адам денсаулығы мен өміріне тікелей әсер ететін фокторлардың бірі. Сол себептен, жұқпалы аурулармен күресу мақсатымен инфрақұрылым, құрал-жабдық пен жұмыс күші салынуы керек. Желдету жүйелерінің дұрысталуы үшін белгілі уақыттарда бірнеше тесттер жасалып, параметрлері өлшенеді. Сонымен қатар, ауа алмастыруды қамтамасыз ететін техникалық құрал- жабдықтар жиынтығы да желдету деп аталады. Сырттан сорылып алынатын ауаны шаң-тозаңнан тазарту үшін желдету жүйелеріне ауа сүзгілер орнаты- лады, ал, тысқа шығарылатын ауа шаң тұтқыштар - абсорбер және адсорберлер арқылы тазартылады.
5 сурет - Ауа алмасу
Желдету жүйелерін орнату кезінде қойылатын талаптар:
- желдеткіш тұғырын қатты негізге орнатқанда дыбысты оқшаулайтын төсенішке тығыз орналастырады. Серіппелі және резеңкелі тозушылықпен дірілді оқшаулайтын негіздер үлгілі тетіктер сызбаларына сәйкес жасалынады;
- желдеткіштердің біліктері көлденең орналастырылады, ортаға тарту күші бар желдеткіштер қаптамаларының тік қабырғаларында еңістер мен қисаюлар болмайды;
- желдеткіштердің іргетастарын орнатқан кезде ішінде анкерлі болттар үшін ұялар қалдырылады, желдеткіштер орнатылғаннан кейін ұялар цемент ерітіндісімен толтырылады;
- желдету жүйелері үшін электр қозғалтқыштар шүлдіктерінің параллельдігі және шкивтердің орташа сызықтарының сәйкес келуі, бүрмелерінің параллельдігі, бекітілулердің негізге бекітілу беріктілігі, корпустың, қосатын жалғастырғыштардың қоршаулары және белдік берілістердің жерлестірілуін есепке ала отырып орнатылады. “SIEMENS” фирмасының аспаптарымен орнатылған бөлмеге қажетті жылу мен ауаның мөлшері “SIEMENS” аспаптарының дұрыс жұмыстарымен қамтамасыз ететін режимдерімен анықталады және қызмет ету персоналының қажетті еңбек жағдайларымен анықталады. Еңбектің дұрыс жағдайын қамтамасыз ету үшін міндетті түрде қоршайтын ауаның температурасын 15-16 % максималды түсуімен +15 оС не +20 оСшегінде ұстап тұруы қажет, сол себептен бөлмеде көрсетілген шектерде ауаның температурасын реттеп отыратын құрылғылар қарастырылуы керек. Шаң ұстайтын қондырғыларды қолдану кезінде келесі ережелерді сақтауды талап етеміз:
- t>80 оC температурада жұмыс істейтін аспаптар корпусының беті аулақтанған болу керек;
- уландырғыш газдардан уланудан, жарылуға қауіпті қоспалардың жарылу мен оттанудан аулақ болу мақсатында аспаптар корпусындағы барлық тесіктер нығыздалған болу қажет;
- газ тазаланатын қондырғылар жарылыс пластиналарымен немесе сақтандыратын клапандармен жабдықтандырылған болу қажет;
- бункерлердегі жарылуға қауіпті шаңдардың жиналуы қойылған дәрежеден жоғары болуы жіберілмейді;
- барлық ұзындығын герметизациялау;
- цехаралық газарналардағы люктардың нығыздалуы;
- шаңды камераның күмбезінен газдардың шығуын жою. Сонымен бірге келесі сигналдау құралдарын ескеру қажет:
- подшипниктер мен кессондардағы су температурасының жоғарлауына, қоңыраулы жапқыш пен түтінсорғыш жұмысына жарық сигнал;
- конвертердің апатты бұрылуына жарық дыбысты сигнал.
Достарыңызбен бөлісу: |