3 Билет 1.Ауа микрофлорасы Ауа микрофлорасы топырақ және су микрофлорасымен өзара байланысты.
Адамдар мен жануарлардың сілекей тамшыларымен және тыныс жолдарынан микроорганизмдер ауаға түседі. Мұнда шар тәрізді және таяқша бактериялар, костридиялар, актиномицеттер, саңырауқұлақтар мен вирустар табылады. Күн сәулесі және басқа факторлар ауа микрофлорасының жойылуына әкеледі. Үлкен қалаларда ауада микроорганизмдер көп, ал ауылды жерлерде аз кездеседі. Әсіресе орман, тау, теңіз үстінің ауасында микроорганизмдер өте аз.Микроорганизмдердің көпшілігі жабық бөлмелер ауасында болады, ондағы микроб тығыздығы бөлменің уақытылы тазаланып жиналуына, жарықтану деңгейіне, бөлмедегі адамдар санына, желдету жиілігіне және т.б байланысты болады.
Ауадағы микроб тығыздығын азайту мақсатында бөлменің ылғалды жиналуын желдетумен және түсетін ауаны тазалаумен (фильтрлеу) бірге жүргізеді. Сонымен бірге аэрозольді дезинфекция және УК сәулемен бөлмені (мысалы микробиологиялық зертханаларда, операциялық блоктарда т.б. ) қолданылады.
Ауаны зерттеудің сандық микробиологиялық зерттеу әдісі тұндыру (седиментация), аспирация немесе фильтрация принциптеріне негізделген.
2.Серрациялар. Serratia marcescens. Серрациялардың эпидемиялогиясы, таралу жолдары. Serratia marcescens – Enterobacteriaceae тұқымдасына жататын грамтеріс бактериялардың бір түрі. Ол агар пластиналарында ерекше көрініс беретін қызыл пигментті шығару қабілетімен танымал. Serratia marcescens туралы кейбір ақпарат:
Сипаттамалары: Serratia marcescens - факультативті анаэробты болып табылатын таяқша тәрізді бактерия, яғни ол оттегі болған кезде де, жоқта да өсе алады. Ол қозғалғыш, оның қозғалуына мүмкіндік беретін жгутикасы бар. Ол каталаза-оң және оксидаза-теріс.
Тіршілік ету ортасы: Serratia marcescens әртүрлі ортада, соның ішінде топырақта, суда, өсімдіктер мен жануарларда кездеседі. Ол ауруханалар, үйлер және табиғи мекендеу орындары сияқты әртүрлі көздерден оқшауланған.
Пигмент өндірісі: Serratia marcescens-тің ерекше белгілерінің бірі оның продигиозин деп аталатын қызыл пигментті шығару қабілеті болып табылады. Бұл пигмент бактерияға қызыл немесе қызғылт түс береді, дегенмен пигментацияның қарқындылығы әртүрлі болуы мүмкін. Продигиозиннің өндірісі температураға тәуелді, жоғары температура (шамамен 30-37°C) пигмент түзілуіне ықпал етеді.
Шартты патоген: Serratia marcescens шартты патоген болып саналғанымен, ол адамдарда, әсіресе денсаулық сақтау мекемелерінде бірқатар инфекцияларды тудыруы мүмкін. Бұл зәр шығару жолдарының инфекцияларымен, тыныс алу жолдарының инфекцияларымен, жара инфекцияларымен, септицемиямен және менингитпен, әсіресе иммунитеті төмен адамдарда немесе негізгі медициналық жағдайы бар адамдарда болуы мүмкін.
Антибиотиктерге төзімділік: Serratia marcescens антибиотиктерге төзімділік механизмдерін иемдену қабілетін көрсетті, бұл емдеу үшін қиындықтар тудыруы мүмкін. Ол кеңейтілген спектрлі β-лактамазаларды (ESBLs) өндіре алады және бета-лактамдарды, аминогликозидтерді және фторхинолондарды қоса алғанда, антибиотиктердің көптеген кластарына төзімділік көрсете алады. Бұл тиісті антибиотиктерді басқару және инфекцияны бақылау шараларының маңыздылығын көрсетеді.
Ауруханаішілік инфекциялар: Serratia marcescens ауруханаішілік (ауруханадан алынған) инфекцияларға қатысты. Ол аурухана жағдайында, соның ішінде беттерде, медициналық жабдықтарда және су көздерінде өмір сүре алады және сақталады. Ластанған денсаулық сақтау орындары бактерияның және онымен байланысты инфекциялардың таралуына ықпал етуі мүмкін.Serratia marcescens инфекциясы бірнеше жолмен пайда болуы мүмкін, соның ішінде:
Денсаулық сақтаумен байланысты инфекциялар: Serratia marcescens ауруханаларда немесе басқа денсаулық сақтау мекемелерінде ластанған медициналық жабдық, ластанған беттер немесе адамнан адамға байланыс арқылы таралуы мүмкін. Бұл иммундық жүйесі әлсіреген науқастарда, қарқынды терапия бөлімшелерінде немесе инвазиялық процедуралар кезінде инфекцияларды тудыруы мүмкін.
Су арқылы берілу: Serratia marcescens су көздерінде аман қалып, көбейетіні белгілі. Ластанған су, әсіресе денсаулық сақтау мекемелерінде немесе сумен байланысты іс-әрекеттер кезінде инфекция көзі болуы мүмкін. Бұған ластанған крандар, раковиналар, душ немесе су қоймалары кіреді.
Азық-түлік арқылы жұғу: сирек кездесетініне қарамастан, Serratia marcescens ластанған тағам арқылы да берілуі мүмкін. Азық-түлікті дұрыс өңдеу тәжірибесі, жеткіліксіз гигиена немесе дұрыс емес сақтау жағдайлары бактерияның таралуына ықпал етуі мүмкін.