3 Гносеология дегеніміз
Айтыс- талас өнері, ақиқатты тану әдісі
жүктеу/скачать 43,37 Kb.
|
ҒТФ тесты магис
| Айтыс- талас өнері, ақиқатты тану әдісі
69.Герменевтика дегеніміз: Түсінік 70. «Танымның қайнар көзі – ақыл-ойда» деген көзқарас: Рационализм 71.Субъективтік диалектика деген : 72.Рационалдық таным түрі: 73.Танымның рационалдық деңгейінің формасы: 74.Танымның ғылыми емес формасы: 75.Материяның соңғы философиялық анықтамасы: 76.Рухты әлемнің негізі деп есептейтін философиялық бағыт: Идеализм
77.Рационализмнің негізгі қағидасы: Адамның танымдық қызметінде анықтаушы рөлді ақыл-ес атқарады 78.Диалектикаға қарама-қарсы әдіс: 79.Ғылымның адаммен, қоғаммен, табиғатпен байланысын бағалаудағы қарама-қарсы көзқарастар: 80.«Екінші табиғат» болмысының мәні жағынан: A) әлеуметтік, тарихи B) бірінші табиғатқа қарама-қарсы C) құдыреттенген D) бейсаналанған E) рухани болмыс 81.Метафизикалық- механикалық материализм өкілдері: A) Бэкон, Лейбниц B) Юм,Кант C) Беркли, Фихте D) Маркс, Энгельс E) Ленин, Сталин 82.Скептицизмге сәйкес келеді: 83.Логика дегеніміз: ойлау туралы ілім 84.Ренессанс кезеңінің ұлы өнертапқышы, математик, тарихшы, суретші, философ:
А) ғылым
В) адамгершілік С) саясат D) өнер Е) дін
89.Кантқа тиесілі тұжырым: 90.Қоғамның даму ерекшелігін оның орналасқан жерінің климаты, ландшафты анықтайды деп санайтын көзқарас: 91. «Адамзат тарихы адамзаттың прогресс пен білімділік үшін күрес тарихы» деп тұжырымдаған: Вольтер
92.Тарихи процесстердің ұзақтығын, олардың алмасуын білдіретін қоғам болмысы формасы: 93. Догмат дегеніміз: 94. Карл Маркс тарихқа қатысты: 95. Аверроизм: 96.Танымның ғылыми емес формалары: 97.Қазақ ойшылдарының ішінде тіл философиясының мәселелерін зерттеумен терең айналысқан: 98.1968 жылы құрылған әлемдік саяси, қаржылық, мәдени және ғылыми элитаның өкілдерін біріктіретін халықаралық қоғамдық ұйым: 99. Төртінші индустриялық революцияның сипаты: 100. XIX ғасырдың соңында АҚШ-та қалыптасқан философиялық бағыт: 101. Ақиқат пайдалылығымен анықталады деп тұжырымдалады:
109. О. Конт өзінің «үш саты» заңында дамудың келесі сатыларын бөліп көрсетеді 110.Иррационалистер пікірінше «нағыз ғалым»: 111. «Барлық ғылымдардың тамыры – метафизика, діңгегі-физика, бұтақтары –басқа ғылымдар» деген: 112.Философиялық әдіс ретінде метафизиканың негізі: әлемдік дамудың мәңгілік өзгермейтін, жалпылық бастамасын көрсету табиғат, қоғам, мемлекет заңдылықтарын шығару өзгермелі әлем суретін құру объективті шынайылық дамуының жаратылыстанушылық – ғылыми принциптерін түсіндіру субъективті логика мен объективті шынайылық аралығындағы заңды байланыстарды құру 113.Ой қорытынды (умозаключение) түрлері: абсолютті және салыстырмалы нақты және абстрактілі жалпы және жалқы индуктивті және дедуктивті эмпириялық және теориялық 114.Ағзалардың тұқым қуалайтын қасиеттерінің өзгерістері, тірі табиғаттың тарихи дамуы аталады: 115. Формализация дегеніміз жүзеге асырылмайтын объектілерді ойша қалыптастыру тіл, белгілер жүйесі арқылы ақиқатты тұжырымдау өмір сүрмейтін қасиеттер,байланыстар, жүйелендіру заттар қатынасына ойша көңіл аудармау жеке фактілер бөлімінен ортақ фактілер біліміне ауысу әдісі 116. «Көмескі білім» түсінігін ғылыми қолданысқа енгізген:
суреттемелі білім априорлық білім ғылым тіліне логикалық талдау туабіткен интуитивтік білім құбылыстың себебі жөніндегі білім 118. Дамуда диалектиканың сапалық және сандық өзгерістерінің өзара ауысу заңы бейнелейді: бағытын
себебін пішінін
механизмін жылдамдығын 119. Б.Спиноза, Р.Декарт, Г.Лейбниц, Б.Паскаль мына бағыттың өкілдері: 120. Кибернетиканың «атасы» деп аталып кеткен ғалым 121. Тәжірибе нәтижелерін тәжірибе жасалмаған объектілерге тарату қағидаты: верификация фальсификация синергетика интерполяция экстрополяция 122. Синергетика дегеніміз: күрделі жүйелердің өзін-өзі ұйымдастыру теориясы эвристика теориясы ғылыми әдістемелік теория гносеологиялық теория сциентизм теориясы 123. Нақты сандардың бір тұтас концепциясын жасаған, рационал және иррационал сандардың арасындағы шекараның біртіндеп жойылуын көрсетуге қол жеткізген тарихи мәдени кезең Ғылыми революция кезеңі Ортағасырлық Еуропа мәдениеті Қайта өрлеу дәуірі Ортағасырлық араб мәдениеті Қазіргі кезең 124. Ғылыми танымның әмбебап әдісі бақылау аналогия аксиоматизация формализациялау өлшеу 125. Алғашқы болып ғылымды институционалдық тұрғысынан түсіндірудің іргетасын қалаған батыс социологі: О.Конт
Р.Мертон В.Уэвелл Г.Спенсер В.Дильтей 126. Техника ғылымдарының қалыптасқан кезі ІІІ ғ.б.з.д. ХІІ ғ. ХҮІ ғ.
ХҮІІІ ғ. ХІХ ғ.
ғылыми рационалдылық ғылыми иррационалдылық физикалық тәжірибе логикалық таным тарихи практика
ғылыми әдістермен алынған ақиқат және ақиқат емес білімдер моральды ескірген білімдердің ғылымнан ығыстырылған массасы үстем парадигма нақты ғылымның фактылары мен бақылаулары ғылымдар жиынтығынан іріктеліп алынған ақиқат білімнің элементтері 130. Ғылым социологиясында ғылыми іс - әрекеттің негізгі бірлігі болып танылады: көпшілік қауым Нобель сыйлығының деңгейінде жаңалық ашқан ғалым Ғылыми қауымдастық «лаборатория» деп аталатындардың барлығы аудиториядағы дәріске қажетті заттар
жүйелеу, үлгілеу, формализация формализация, аксиоматизация, салыстыру жүйелеу, салыстыру, гипотико-дедуктивті әдіс формализация, аксиоматизация, гипотико-дедуктивті әдіс жүйелеу, үлгілеу, салыстыру 132. Методологиялық негативизмге қарсы көзқарас: Методологиялық догматизм Методологиялық эйфория Методологиялық экспанция Методологиялық анархизм Методологиялық плюрализм 133. Зерттеушіні қызықтырған объектіні оған ұқсас басқа объектімен алмастыру арқылы зерттеу әдісі: 134.Ғылымды және пайымдауды алғаш жүйелеуге қадам жасаған ойшыл: Сократ
Демокрит Аристотель Әл-Фараби Бэкон
непозитивизмде неогегельяндықтарда неокантиандықтарда неотомизмде неоплатониктерде
зерттеушіні қызықтыратын бағыты бойынша талданады басқа,жеңіл түріне ауыстырылады құрайтын элементтерге бөлінеді өздеріне тән қасиеттерінің кейбіреуінен айырылып,гипотетикалық қасиеттерге ие болады формалданған объектілерге айнала түседі 137. Позитивизм жақтастары бойынша танымның негізгі принципі: эксперимент пен бақылаудың фактілеріне 138.Белгілі бір тіл арқылы зерттеу нәтижелерін өрнектеу: идеализация формализация жүйелендіру аксиоматизация математизация 139. Ақиқат барлық уақытта абсолют, теріске шығару мүмкін емес деп санайтын көзқарас: конвенциализм релятивизм догматизм экстернализм экстраполяция 140. Н.Коперник революциясы өткен кезең: яғни XVI ғасырда 141.Декарт бойынша философиялық зерттеу әдісі: майевтика таң қалу индукция күмандану софистика 142.Американ әлеуметтанушысы Мертон бойынша «ғылым этосы» дегеніміз: эмпирикалық деректер жиынтығы барлығын қамтитын әлеуметтік теория ғалымға әсер ететін құндылықтар жүйесі рационалды деңгей тәжірибенің маңызы 143. Сезімдік таным формалары: түйсік, қабылдау, елестету 144.«Өркениет қоғамның моральдық құлдырауына әкеледі» деген көзқарастың авторы: Ж.Ж. Руссо И.Г. Фихте Г.Ф. Гегель О.Ламетри О. Конт
агностицизм волюнтаризм сциентизм антисциентизм секуляризация
кез – келген ғылыми тұжырымды жоққа шығару мүмкіндігі гипотезаны практика тұрғысыан растау ғылыми тұжырымның шындыққа сәйкес келмеуі ғылыми емес тұжырымдар ақиқаттың интуициялық дәлелі 147. Әрі қарай ұсыныс және болжамды экспериментальдық тексеру мен қатар ғылыми теорияның құрылымдық элементін енгізе отырып, ғылыми білімді дамыту әдісінің бірі: болжам
148. Теорияны пролиферациялау – бұл: ғылыми-зерттеу бағдарламаларын жасау бәсекелес теориялардың санының қарқынды өсуі теориялардың практикада жүзеге асуы теорияларды жоққа шығару теорияларды эмпирикалық растау 149. Ғылымның пәндіктен мәселелік бағытқа көшуі, сонымен қатар пәнаралық және комплекстік зерттеулердің дамуы - ... тән: ежелгі грециялық математикаға қайта құру дәуірінің ғылымына қазіргі заманғы ғылымға тәжірибелік жаратылыстану қалыптасу процесіне барлық тарихи кезеңдерге 150. Мөлшерлік қатынасты анықтайтын іс – әрекет: бейнелеу
өлшеу түсіндіру абстракциялау бақылау
кешірімшілдік ыңғайға көнушілік плагиат ұйымдасқан күмәншілдік көзжұмбайлық
Нақтылықтың азаюы Абстрактылықтың көбеюі Абстрактылықтың азаюы Әліппе бойынша Конттың қызығушылығы бойынша 153. Теория негізіне осы теорияның кейбір дәлелденбейтін бастапқы тұжырымдары қойылған ғылыми теорияның құрылуының дедуктивті әдісі герменевтикалықәдіс аксиоматикалық әдіс статистикалық әдіс аналогия әдісі компаративтік әдіс 154. Жаңа замандағы эпистемологиялық айтыс өтті физиктер мен философтар арасында рационалистер мен иррационалистер арасында рационалистер мен эмпириктер арасында релятивистер мен догматиктер арасында реалистер мен номиналистер арасында 155. Ғылымдағы «ұлы адасу» деп саналады: формальдық логика эволюционизм алхимия
тарихилық классикалық механика 156. Теориялық негізделген және мәтінді әдістемелік талдаудан өткізетін ілім: логика
семиотика семантика фонетика герменевтика 157. Ноосфера теориясының бастауында тұрған Ноосфера туралы ілімнің негізін биосфера және адамзат бірлігі болып табылады. Адам өзі табиғатсыз өмір сүре алмайды. Ол әрқашан табиғаттың құрамында болады, табиғат адамға өзіндік әсерін тигізеді. 158. Батыс Еуропада техногендік өркениет қалыптасқан ғасырлар: Техногендік өркениет Еуропа аймағында ХІV-XVІ ғасырларда қалыптаса бастағаны белгілі 159. Формальдық логиканың заңдарын тұжырымдаған: IV в. до н.э.древнегреческим философом Аристотелем, а четвертый — немецким философом, логиком и математиком XVII в. Лейбницем 160. Ғылымның дамуын жай, қарапайым түрде түсіндіреді, ғылыми танымда жаңа ақиқатты шындықты өсіріп жинай беру арқылы зерттейтін бағыт:
161.Адам туғанда санасы таза тақта, ол түйсік арқылы мазмұнға толады деп санаған: Локк Джон ағылшын философы 162. Кеңістік пен уақыттың жалпы қасиеттеріне жатпайды: танитын субъектіге тәуелділік объективтілік және адам санасынан тәуелсіздік бір-бірімен және материя қозғалысымен ажырамас байланыс құрылымындағы үзілетін және үзілмес бірлік сандық және сапалық шексіздік 163.Антисцентизм ғылымды қалай түсіндіреді: Антисциентизм ғылымның адам өміріндегі негізгі мәселелерін шешуде мүмкіндіктерін шектейді, соның ішінде ғылымның адам өміріне дұшпан ретінде саналу жағдайын айтсақ болады. 164. Ғылым тарихындағы болашағы зор ғылыми зерттеу бағдарламаларының бірі- атомизм концепциясының авторы: Атомизм был создан представителями досократического периода развития древнегреческой философии Левкиппом и его учеником Демокритом Абдерским 165. О. Шпенглер үшін өркениет дегеніміз: мәдениет тұрақтылығы мәдениеттің гүлденуі мәдениеттің сөнуі бұқара көтерілісі мәдениет дамуы
өнер туралы ғылым ар - ождан туралы ғылым қайырымдылық туралы ғылым әділеттілік туралы ғылым өмір туралы ғылым науку о совести 167. Диалектиканың дамудағы сабақтастықты қарастыратын заңы: энергияның сақталу заңы санның сапаға айналу заңы терістеуді терістеу заңы мазмұн мен форма заңы әлемдік тартылыс заңы
Ұлы ғалымдардың болмауы Материя массасының тұрақсыздығының ашылуы Материяның қозғалыста екендігі Материя жылдамдығының тұрақсыздығының ашылуы Энергияның сақталу заңының ашылуы 169. Постклассикалық емес ғылымның объектісі болып табылады: Мұнда ғылым өте күрделі тарихи дамитын жүйелерге назар аударады. Синергетика принциптері 170. Материяның жоғалуы туралы жария еткен ХХ ғасыр философы: Э.Мах 171. Әлемнің ғылыми бейнесінің дербес ғылыми теориялардың құрылу процесіндегі рөлі: этикалық аксиологиялық эсетикалық рөл эвристикалық қатысы жоқ
экстраполяциялау классификациялау идеализациялау формализациялау модельдеу 173. Рационалды ойлау мен интуицияны қатаң қарсы қою тән: Декартқа Декарт пен Шопенгауэрге Шопенгауэр мен Бергсонға Декарт пен Бэконға Картезийге 174. «Сауығу кітабының» авторы: Ибн-сина 175. Ғылымның адамның шынайы мәніне жат екендігі туралы тұжырым негіз болатын позиция: 176. Мәтіндер мен айтылымдардағы ақпаратты дұрыс түсіндіру міндетін атқаратын философиялық ағым: 177. Нақты шынайылық заңдылықтары туралы түсінік беретін, ғылым формасының жоғары, ең дамыған деңгейі: 178. Ғылымды былай анықтауға болады: адамның объективті білімді іріктеу мен теориялық жүйелеу функциясы жалпы қабылданған ғылыми зерттеулер нормалары табиғат, адам, қоғам туралы жай мәліметтер шынайылықтың әдеби – образдық формасы адамның күнделікті тәжірибесінің нәтижесі 179. Материяның жаратылыстанушылық анықтамасынан философиялық түсінігінің ерекшелігі: материяның нақты түрі мен қасиеттерін көрсету материяның нақты қасиеттерін көрсетпей,объективті шынайылық фактілерін ғана елеу материяның нақты сипаттарын міндетті түрде көрсету материяның нақты қасиеттерін көрсетпей,оны тек логикалық категория ретінде көрсету материяның нақты қасиеттерін көрсетпей,біздің санамызда оны субъективті шынайылық деп тану 180. О.Конт бойынша ғылым классификациясы Теориялық, практикалық, творчестволық математика, астрономия, физика, химия, биология, социология тіл жөніндегі ғылым,логика, математика , физика, мета физика,азаматтық ғылым физика, метафизика, теология, медицина рух жөніндегі және табиғат жөніндегі ғылым 181. Айқын және көмескі білімді бөліп көрсетіп, ғылыми қолданысқа енгізген: 182.Технологиялық прогрестің кешендік мәселелерімен айналысатын философия: 183.«Қазір адамзат қоғамның түбегейлі өзгерістеріне әкеле жатқан жаңа технологиялық революцияны бастан кешіруде»,-деп санаған ойшыл: 184. Адамзат қоғамы мен табиғи ортаның бірлескен эволюциясы: 185.Дәстүрлі өркениеттің техногендік өркениеттік дамудан айырмашылығы: қоғам өмірінен тарихи материалдарды жинау ескі қоғамның салттары мен дәстүрлерін сақтап қалу өндіріс күші мен әлеуметтік тәртіптердің өте ақырын дамуында ескі дәстүрді жоққа шығару табиғат пен тарихтың қиындықтарына төтеп бере алу 186. Классикалық механика пайда болған ғасыр 187.Ғылым тұтас ерекше құбылыс ретінде қалыптасқан кезең: Антика дәуірінде Қайта Өрлеу дәуірі Орта ғасыр Жаңа заман ХХ-шы ғасыр 188. Диалектиканың терістеуді терістеу заңы бейнелейді бағытын себебін механизмін жылдамдығын көлемін
Лакатос Кун
Поппер Серл
Фейерабенд 190.Жаратылыстану ғылымдарының пайда болған кезеңі 191. Постклассикалық емес ғылыми рационалдылық дегеніміз: күрделілігі басым, өз-өзінен даму үрдісіндегі жүйені зерттеу ғалым білімнің құндылығын есте сақтауы керек классикалық кезеңдегі рационалдық деңгейді дамыту Декарттың екі әдісіне сүйену ғалымның қандай әдіс қолданғанын ойында сақтауы 192.Ғылым дамуының қайнар көзін сыртқы әлеуметтік фактордан іздеген әдістемелік бағыт: интерналистік кумулятивистік эволционистік инструменталистік экстерналистік 193.Классикалық рационализм мойындайтын әдіс: гипотеза индукция тәжірибе сенсор дедукция
субстанционалдық кванттық энергетикалық реляциондық транценденталдық
Бэконның эксперименті Фейерабендтің анархизмі Кунның парадигмасы Формальдық логика шалықтау
197.Шығармашылық қызметтің заңдылықтары мен шарттарын зерттейтін ғылым: 198. Эмпирикалық заңдар дегеніміз – бұл: құбылыстардың сезімдік қасиеттері арасындағы байланыстары бақылау нәтежиелерін салыстыру шындықтың мәнді байланыстары болжам арқылы табылған байланыстар фактінің бекітілуі 199. Кез келген коммуникациялық процестің негізі, адамның кез келген әрекетіне мағына беру, ойлаудың фундаментальды операциясы: индукция интерпретация бейнелеу өлшеу бақылау
әлемнің ғылыми бейнесі ғылыми теория гипотеза конвенция ғылыми рационалдық
ғылыми зерттеу программаларының бәсекесі парадигмалардың бәсекесі әлемнің ғылыми бейнесінің бәсекесі ғылыми теориялардың бәсекесі гипотезелар бәсекесі 201. Ақиқаттың бұлтартпас дәлелі ретінде мойындалады: логика
практика этика
құқық аян берілу 202.Танымдық философиялық теориядан методологияның айырмашылығы: шынайылыққа жету жолдары мен тәжірибелік тиімді білімге көп көңіл аударылады ғылымдардың басқа әлеуметтік институттармен байланысын зерттеу танымдық процестің теориялық рефлекциясы ғылыми білімнің ішкі механизмдерін дамытуға бағытталады танымның парадигмалығы 203.XIX ғасырда алғашқы эволюция теориясын жасаған ғалымдар: 204. «Органикалық әлемнің Ньютоны» деп аталған биолог: 205.Тек қана таным үрдісінің теориялық деңгейіне қатысты әдістерді атаңыз бақылау, модельдеу салыстыру жіктеу, талдау, біріктіру құрастыру, идеализация, топтау формалау, аксиомалау, дедукция салыстыру, модельдеу, жіктеу 206. Фундаменталдық ғылымдардың ең биік және соңғы мақсаты: ғылыми факті алу теория жасау заңдастыру дедукциялау жүйелеу
структурализм неопозитивизм постпозитивизм герменевтика постмодернизм
қиялдау елесі идеализация синтез
талдау интуиция 209. Теорияны пролиферациялау дегеніміз концепцияларды өзара салыстыру, мөлшерлеу теорияны практикада қолдану бәсекелес теориялардың қарқынды өсуі теорияны жоққа шығару теорияны эмпирикалық дәлелдеу 210. Әдістемелік анархизм қағидасының авторы:
математика және кибернетика жаратылыстанудың ғылыми әдістері мен нәтежиелері білім методологиясы гуманитарлық білім философия
ақиқат бір жақта біз әлі де ойламаймыз біреулер абстрактілі ойлайды әлемді тануға болмайды ешқандай продоксалды ойлар жоқ 214.Аристотель ғылымдарды былай жіктеді: 215. Литтре, Конт, Ренан, Сперсер, Милль сияқты тұлғаларды байланыстырады 216. Реал дүниеде өзінің балама объектісі жоқ нәрселер туралы ұғым құруға байланысты ойлау процесі 217. «Қалыпты ғылым кезеңі», сонымен бірге «парадигмалар алмасу кезеңі» ғылыми танымның динамикасы концепциясын ұсынған 218. Мына таным әдістерінің қайсысын зерттеудің теориялық және эмпирикалық деңгейлерінде бірдей қолдануға болады өлшеу жүйелеу формалдау бақылау аксиомалау 219. Материяның ғылыми философиялық түсінігін атаңыз материя дегеніміз әлемнің белгісіз бір материялдық бастамасы материя дегеніміз сезімдік – нақты заттар, процестер, құбылыстар материя дегеніміз дүниенің өзгермейтін элементтері материя дегеніміз әлемді қабылдап, түсінуіміздің жиынтығы материя дегеніміз біздің санамыздан тыс өмір сүретін объективтік шындық 220. Эпистемология дегеніміз 221.Мына таным әдістерінің қайсысын зерттеудің теориялық және эмпирикалық деңгейлерінде бірдей қолдануға болады 222. «Өмірді» праматерияның имманенттік қасиеті деген натурфилософиялық концепциялық термин 223.Тек қана таным үрдісінің теориялық деңгейіне қатысты әдістерді атаңыз жүктеу/скачать 43,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|