3 ІІ. Физика сабағына оқушыларды қызығушылығын арттыру жолдары

Сабақтың тақырыбы: Тізбек бөлігі үшін Ом заңы.

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік мақсаты: Ом заңын қорытып шығару. Тізбек бөлігіндегі ток күші ол бөліктің кедергісіне тәуелді болатынын тәжірибе жүзінде тағайындау.

2. Дамытушылық мақсаты: Күнделікті өмірмен байланыстыра отырып, мысалдар құрастырып, есептер шығарып, дамыту.

3. Тәрбиелік мақсаты: Еңбекке баулу, ғылымға қызығушылығын арттыру, өз бетімен жұмыс істеуге дағдыландыру.

Сабақтың типі: Бекіту сабағы.

Сабақтың оқу әдістері: Шығармашылықпен зерттеу, оқыту технологияларының түрлері, тез ойлануға үйрету, келелі мәселелер қоя білуге үйрету әдістері.

Сабақтың көрнекілігі: Баға рейтингісі, баға мониторингі, оқушыға үйлестірілетін деңгейлік тапсырмалар, жалауша.

Сабақ жоспары:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   

2. Үй тапсырмасын тексеру.

а) Сұрақ – жауап.

Қорытындылау.

3. 
   Өткен материалды пысықтау.
   

Қорытындылау.

b) Тақтамен жұмыс.

Қорытындылау.

с) Деңгейлік тапсырмаларды орындау.

Қорытындылау.

3. 
   Қорытындылау, бағалау.
   
4. 
   Үйге тапсырма.
   

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   

b) Шапшаңдық гимнастикасы.

2) Үй тапсырмасын тексеру.

а) Электр тогы дегеніміз не ?

b) Ток күші дегеніміз не ?

с) Кернеу дегеніміз не ?

Деңгейлік тапсырмалар.

1 – деңгей.

1. Қалта фонары қыл сымның кедергісі 15 Ом болса және ол кернеуі 4,5 В батареяға қосылса, онда осы қалта фонарының электр шамынан өтетін ток күші неге тең болар еді:

2. Кернеу 120 В, ток күші 0,5 А электр шамынан кедергісін анықтаңдар.

3. Кедергісі 0,25 Ом өткізгішке ондағы токтың күші 30 А болу үшін қандай кернеу түсіру керек.

2 – деңгей.

1. Көлденең қимасының ауданы 0,1 мм никелин сымынан жасалған электр қыздырғыштың спираліндегі кернеу 220 В болғанда ток күші 4 А. Сымның ұзындығы қандай ?

2. Ұзындығы 150 см және көлденең қимасының ауданы 0,025 мм болатын ток күші 250 мА темір өткізгішін ұштарындағы кернеуді анықтаңдыр.

3 – деңгей.

1. Ұзындығы 2 км және кедергісі 8,5 Ом мыс сымның массасы қандай:

4 – деңгей.

1. Қолда бір текті екі өткізгіш бар, бірі екіншісінен 8 есе ұзын, ал екіншісінен көлденең қимасының ауданы біріншісінікінен 2 есе үлкен. Осы өткізгіштердің қайсысының кедергісі үлкен және неше есе үлкен.

Қорытындылау.

1. 
   Оқушылардың білімін бағалау.
   
2. 
   Үйге тапсырма.
   

Қорытынды бөлімінде тест тапсырмасын аламын.

Тест.

1. Кедергісі 20 Ом, ток күші 5 А қыл сымды 100 секундта қанша жылу мөлшері бөлінеді ?

b) 2500 Дж;

c) 2000 Дж;

d) 500 Дж;

e) 200 Дж.

2. Кедергісі 200 Ом болатын резистордың паспорт бойынша бөлінетін қуаты 0,5 Вт. Резисторға берілетін максимал кернеу қандай ?

a) 100 В;

b) 20 В;

d) 5 В;

3. Өткізгіштің ұштарындағы кернеу 6 В, кедергісі 2 Ом. Ток күші неге тең ?

a) 12 А;

b) 6 А;

d) 1/3 А;

e) 10 А.

4. Өткізгіштерді тізбектей қосқанда, барлық өткізгіштерде қай шама бірдей болады ?

a) Ток күші;

b) Кернеу;

c) U*I көбейтіндісі;

d) Анықтамайды;

e) U/I қатынасы.

5. Ток қуаты қандай өлшем бірлікпен өлшенеді ?

a) Вольт;

b) Ампер;

c) Ватт;

d) Джоуль;

e) Ом.

6. Ток күшінің жұмысының формуласын көрсет.

b) A =U*It;

c) A=U*R²;

d) A=I*t/u;

e) A=I²*u/t.

7. Джоуль – ленц заңының формуласын көрсет.

a) Q=I²*R∆ t;

b) Q=I²*R²∆t;

c) Q=I*∆t/R²;

d) Q=U*∆t/R²;

e) Q=I²/R.

8. Электр лампасын қыл сымның ұштарындағы кернеу 2 В, ток күші 0,5 А. Қыл сымның кедергісі қандай ?

a) 0,5 Ом;

b) 1 Ом;

d) 4 Ом;

9. Кернеуді өлшейтін құралды көрсет.

a) Амперметр;

b) Омметр;

c) Вольтметр;

d) Реостат;

e) Ваттметр.

10. Өткізгіштерді параллель қосқанда қай шама бірдей болады ?

a) Ток күші;

b) Жұмыс;

c) Кернеу;

d) Анықтамайды;

e) Кедергі.

1.1.3. Эрудиттер сайысы сабағы

Мақсаттары: 1. Оқушылардың алған білімдерін жинақтау, өй- - өрістерін кеңейту. Алған білімдерін қолдана білуге үйрету

2. 
   Оқушылардың есте сақтау қабілетін және өй - өрістерін дамыту.
   
3. 
   политехникалық пәндерге оқушылардың қызығушылықтарын арттыру.
   

Эрудиция ( лат. сөзі) erud – оқымысты, tio – таным

Жоспары: 1 – ші тур. Ой шабылуы.

2 – ші тур. Көмекке келетін жұмбақтар.

3 – ші тур. Тест. Физика тілінде сөйлесейік.

4 – ші тур. Мәреге жету.

1 – ші тур.( Ұпай жинау. Әр сұрақ 1 ұпай)

1. Қолымда 10 саусақ, 10 қолда неше саусақ.

2. Ломоносовтың аты – жөні кім?

3. Старус өзін құспын деп атай ала ма?

4. джоуль қай елде туып өмір сүрген?

5. Әлемдегі ең жеңіл ағаш /бальза/

6. Қауырсынның тығыздығы халықаралық жүйеде бірлігі.

7. Үш ағайынның бір – бір қарындасы бар. Жанұяда неше бала бар? (4)

8. 1 кг гирдің массасы қыста ауыр ма ? Жазда ауыр ма? (бірдей)

9. Табиғатта ең көп тараған зат не? (су)

10. Атмосфералық қысымды өлшейтін прибор. (барометр)

11. 2 санын қай санға бөлгенде 4 саны шығады? (1/2)

12. 12 шоқжұлдыздың жалпы аты (зодиак)

13. Алғашқы универсал жылу двигателін жасаған кім?

14. Өзі арық, сөзі - әріп (қалам)

15. «Жұлдыз» аталатын плантаны атаңыз?

16. Күн жүйесіндегі ең ірі планета (Юпитер)

17. Электр заряды жоқ бөлшек (нейтрон)

18. Сағат күн сайын 1 минут алға жүретін болса, қанша жылдан кейін дәл уақытты көрмететін болады (1 жыл)

19. Аттас зарядтар бір – біріне тартыла ма? (тебіледі)

20. Электр тогының жұмысын өлшейтін прибор. (есептегіш)

2- ші тур. (5ұпайдан – 0 ұпайға дейін)

Ғалам туралы...

А) Студент кезінде маятниктің тербеліс периоды оның амплитудасына байланысты емес деген...

Б) Юпитердің 4 серігін, Шолпан фазасын ашқан ғалым.

В) Пиза мұнарасын пайдаланып, дененің еркін түсу үдеуін зерттеген.

Г) Инерция заңын, салыстырмалы қозғалыстар принципін ашқан.

Д) Галилео ...

Ж: Италян. Ғалымы Г. Галилей

Жанды нәрсе туралы. Ол кім?

А) Көзі қырағы, жанған жарықты алыстан көреді.

Б) Жүрегінің қуаты 2,2 Вт.

В) 0,05 сек. Ішінде объектіні тез айырады.

Г) Ғұмырында 40 тонна тамақ жейді.

Д) Жердегі ең ақылды.

Ж: Адам

А) Ғылымда, физикалық құбылысты зерттеуде қолданады.

Б) Газдың серпімділігін, Паскаль заңын түсіндіп\ргенде қолданылады.

В) Беттік ауданы ең аз геометриялық фигура.

Г) Спортшы осы денемен дос.

Д) Шар тәріздес

Ж: Доп

Зат не?

Б) Заттың үш күйінің біреуі.

В) Суытқыш, қыздырғыш ролін атқаратын зат.

Г) Үш күйде бола алады.

Д) Жерде онсыз өмір жоқ.

Ж: су

А) Өзінің алға қойған бағыты бар.

Б) Қысылғанда сізге көмекке келеді, сізді бағыттаушы.

В) Қатты ыстықты ұнатпайды.

Г) Кейбір заттарға көңілі шаппайды, темірді көрсе тез толқиды.

Д) Сағат екен деп қаласын.

Ж: компас

3- ші тур. Тест «Физика тілінде сөйлесейік»

Метр а) ағылшын б) латын в) неміс

Молекула а) неміс б) орыс в) латын

Инерция а) грек б) латын с) орыс

Финал.

Ұпайы көп оқушылар ортаға шақырылады.

2. Сіріңкенің басын төмен қаратып жағады. (Кім сасқалақтап өшіреді ойыннан шығады).

3. Қалған оқушыларға сұрақ «Менің ойымша ...» .Әр жауап 1 ұпай.

А) Сіріңкенің жану процесін физика тұрғысынан түсіндір.

Б) Неге жоғары жалын бағытталады ?

В) Шырпыны төмен қаратсақ неге тез жанады ?

Г) Сіріңке тұтағанда, жанғанда қандай энергияның айналуы болады.

Қортындысы: Ұпайларын санау. Оқушыны марапаттау.

Сабақтың тақырыбы: «Электр құбылыстары» тарауын қорытындылау.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік	Тәрбиелік	Дамытушылық
Оқушылардың тарау бойынша алған білімдерінтексеру, одан әрі жетілдіру. Ток күші, кедергі, кернеу шамалары бойынша есеп шығара білу дағдысын тексеру.	Іздемпаздыққа, өз бетімен еңбектенуге, ғылымға қызығушылығын арттыру. Оқушыларға экологиялық тәрбие беру.	Оқушылардың ой-өрістерін кеңейту, іздемпаздығын арттыру, өз бетімен жұмыс жасауға дағдыландыру.

Сабақтың формасы: рейтинг сабақ.

Сабақтың түрі: Оқушылардың білімін есептеу және бақылау сабағы.

Сабақтың әдісі: Дамыта және деңгейлеп оқыту.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі

Ә) оқушыларды «Алғырлар», «Білгірлер», «Сергектер» деген 3 топқа бөлу.

А) Ойын ережесімен және мақсатымен таныстыру.

II. «Алға-алға», «Бақытты сәт» ойыны арқылы «Электр құбылыстары» тарауына шолу жасау.

III. Физикалық эстафета. 3 топқа тапсырма беріледі, тақтаға бітінен кейін бірі келіп бірінің жауабынан бірінің берілгенін алып, есеп шығарып жарысу.

IV. Эксперименттік тур.

Топ – Ток күшінің кернеу тұрақты болған кезде кедергіге тәуелділігін зерттеу.

Топ - Ток күшінің кедергіге тәуелділігін зерттеу.

Топ – R=(l/s) меншікті кедергіні анықтау.

V. «Суретті лото» ойыны.

Топқа үлестірмелі карточка бойынша есеп беріледі. Жауабы цифр бойынша тақтаға ілінеді.

Оқушылар дұрыс шығарса сурет қарастырылады.

1. Ауыл жылы

2. Экологиялық тәрбие. «Жер тағдыры - өз қолыңда».

3. Суреттің физикалық мағынасын ашу.

VI. «Сектор» ойыны.

VII. Қорытынды. Тест.

Сабақ бастамастан бұрын сол топтың ұпайын есептеп отыратын 1 оқушы топ басшысы болып тағайындалады. Оған арнайы дайындалған оқушының біліміне қойылатын ұпайларды белгілеп отыратын мынадай кесте беріледі.

№	Оқушының аты-жөні	«Алға-алға» сайысы	Физикалық эстафета	Экспериментальді тур	Суретті лото	«Сектор» ойыны	Тест	ұпай саны

Оқушылар тест тапсырмасын орындап болған соң I топтың орындаған жұмыстары II топқа, ал II топтың жұмыстары I топқа тексеруге беріледі.

Сабақ барысында оқушылардың білімі рейтинг жүйесі арқылы бағаланып тұрады. Ең білгір, білімді, білікті оқушылар анықталады. Жаңа технологияның дамыта және деңгейлеп оқыту әдістері оқушы білімін жүйелеуге, дамытуға, таным деңгейін кеңейтуге мол мүмкіндік береді [15].

1.2. Физика сабақтарында оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыруда эксперименттің ролі

Бүгінгі таңдағы әлеуметтік-экономикалық жағдайлардың күрделенуі, ақпараттар ағымының қарқындауы, бәсекелестіктің артуы сияқты жағдайлар білім беру ұйымдарының түлектеріне жоғары талаптар жүктейді. Бұл жағдайда жалпы білім берудің мақсаты-оқушыны шығармашылық іс-әрекет тәжірибесін меңгерген, бүгінгі өзгермелі жағдайларда бағдарлана алуға қабілетті тұлға ретінде дамыту болып табылады.

Физика пәні мектептің физика-математикалық бағытта оқытудың бағдарын анықтайтын көтеріңкі деңгейде оқытылатын пәндер қатарына жатады.

Жеке тұлғаны білімділікке және ізденімпаздыққа, тапқырлыққа ынталандыру, өз бетінше жұмыс істеу қабілетін арттыру үшін эксперименталды есептерді шығаруға уйретудің маңыздылығы өте зор.

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру мақсатымен сабақта қызықты және өте қарапайым тәжірибелерді жиі қолданамын.

КҮШ MOMЕНТІ

К,ажеті құрал-жабдықтар: конус nішінді ағаш таяқ.
Күш әрекетінің нәтижесі бірнеше факторға тәуелді:

- күш мәніне,

-күштің әсер ету бағытына,

-күштің әсер ету нүктесіне,

-күштің әсер ету уақытына,

-күш әсер ететін беттің ауданына.

Қандай жағдайда таяктың тепе-тендігі тұрақтылау болады ?

Осы сұраққа жауап беру үшін, жуандығы біркелкі емес ағаш таяқтың ауырлық центрін анықтау әдісін қарастырайық.

Конус пішінді ағаш таяқты екі алақанының қырларына қойып, қолдарды ортаға қарай жылжытса, олар міндетті түрде ауырлық центрінде кездеседі. Ceбeбi, қолдардың 6ipey массалар центріне жақындағанда, сол қолға деген таяқтың қысымы артады, соның салдарынан осы қол мен таяктың арасындағы үйкеліс күші ауырлық центрінен алыс орналасқан қолға әсер ететін күшпен салыстырғанда артық болады. Осылай таяқ eкi қол үстімен кезекпен сырғанайды, алақандар ортаға қарай жақындайды да, ен соңында ауырлық центрінде кездеседі.

Дененің тұрақты тепе-тендікте болу шартын қарастырайық.