435 имплицитно: ат басындай алтын
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
Ғылымдағы ғұмыр I том
- Бұл бет үшін навигация:
- «этносты» кейде «этнос»
| «Этнос пен этнос тілі»
негізінде қалыптасқанын толық мойындаса да, олардың өзара қатыстылығы мен үйлесімін айқындауға келгенде бір жер- ден шыға алмай жүргендігі мәлім. Мәселен, этнолингвистиканың аяқ тірер бір тағаны – «этносты» кейде «этнос» деуден қашқақтап, сан саққа жүгіртіп, біресе «мәдениет» біресе «тарих пен әлеуметтік жағдай» деп, оның шеңберін тарыл- тып, бүтіннің бөлшегі ретінде көрсетулері ерекше көзге түседі. Мәселен, Фер- динандт де Соссюр этнолингвистиканы этнос тарихы мен этнос тілі тарихының өзара әсерін зерттейтін ғылым ретінде танып, өз ойын «халықтың салт-дәстүрі оның тілінде көрінсе, тіл, керісінше, сол халықтың өзін қалыптастырады» 4 деп тұжырымдады. Жалпы дұрыс пікір. Бірақ этнос тілінде өз көрінісін табатын тек оның салт-дәстүрі ғана емес қой. Сол сияқты, Э.Сепир де этнография, салт-дәстүр, мифология т.б. осы си- яқты ұғымдарды этнос болмысымен шендестіріп, « тіл әлемін » тілдің символ- дық қызметімен шектеп көрсеткісі келеді 5 . Ал кейінгі кезде (АҚШ-та) қалыптаса бастаған тағы бір көзқараста « этносты » « Адам» деген ұғыммен алмастыру арқылы этнолингвистиканың баламасы ретінде антропология («адам тура- лы ғылым») терминін қолдану үрдісі де байқалып отыр. Тағы бір пікір: Эт- нолингвистиканы тек «көне дүниені» зерттеуші ғылым деп танып, оларды 1 Ахманова О.С. Cловарь лингвистических терминов. М., 1966, c.539. 2 Копыленко М.М. Основы этнолингвистики. Алматы, Евразия, 1995, с. 15. 3 Cепир Э. Избарнные труды по языкознанию и культурологии. М., 1993. с. 465. 4 Қаралсын: Слюсарева Н.А. История языкознания. Вып. V. М., 1970. 5 Сепир Э. Положение лингвистики как науки // Звегинцев В.А. История языкознания ХІХ и ХХ в.в. Ч.1, М., 1960. с. 177. 482 байырғы халық тілінен, жергілікті тіл ерекшеліктерінен іздеу. Мұны негізінен орыс ғалымдарына (Н.И.Толстой, В.Н.Топоров, В.В.Иванов, А.Ф.Журавлев т.б.) тән дәстүр десе де болады. Көненің көзіне көбірек көңіл бөлу үрдісі қазақ этно- лингвистерінен де 6 байқалады. Саясатта: этнолингвистика – қоғамдағы этностің жағдайын білдіреді. Міне, көріп отырғанымыздай, «этнолингвистиканың жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|