435 имплицитно: ат басындай алтын
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
Ғылымдағы ғұмыр I том
| Қонақ
... Құдайы қонақ (күтпеген жерден кез келген ауылға түсіп, қонақ болуды талап еткен, қонып шығуды өтінетін алыс сапардан, жолаушылап немесе жоқ іздеп жүргендер; олар әдетте, қонатын аулына ат басын түстен кейін бұратын болған және олар дала заңы бойынша, қалаған үйіне түсуге правосы болған; үй сыртына келіп, «құдайы қонақпын!» десе болғаны, оны қонақ етіп қабылдауға бай да, кедей де міндетті болған)... сый қонақ (сый-құрмет көрсету үшін арнайы мал сойылып, үлкен дайындықпен шақырылған қонақ; әдетте сый қонақ асына сый қонақпен мәжіліс-дүкен құрып, көңілді отыру үшін ауылдың қадірлі ақсақалдарын, туыс-тума, құдандаларды, көңілі жақын көрші-қоңсыны қоса шақыратын болған: сый қонаққа ас бергенде сый табаққа салынатын мүшелер Қазақстанның әр жерінде әр түрлі: қар. сый табақ))... Ілу (сыйлық ретінде де, құн ретінде де төленетін заттың ішіндегі ең қымбатты, іліп қойып елге көрсететіндей асылдары; қазақтың ескі әдеті бойынша құнның не сыйлықтың бірі ілу болған. Мәселен өлген әйелдің құны ертеде 47 жылқы, үш жақсы және ілу болған ( И.И. Ибрагимов, I, 127 )). Абылай жолы (XVIII ғ. екінші жартысында Орта жүзге хан болған Абылайдың белгілеген – қазіргі Семей обл., Абай ауданының батысынан басталып, Шыңғыс тауын бөктерлей, Ертіс өзенінің сол жағын бойлап, шығысқа қарай созылып жатқан сауда-керуен жолының аты (ҚСЭ, 1, 36)). Қадір түні (мұсылмандардың діни-мифологиялық ұғымы бойынша бақыт нышанын білдіретін түн. Құранның 97-ші сүресінде ораза айының 480 ең соңғы түнінде аспанда ұшқан періштелердің алаулап жарқылдаған ізі көрі- неді-міс; қадір түнінде көз ілмей отырып, сол елесті көрген адамның барлық арманы орындалып, алдынан жәннаттың есігі ашылып, мың ай бойы оқыған намаздың есебі артып, бақытты болады-мыс (Амантурин, 119))... Жеті (алты мен сегіз аралығындағы тақ сан. Кейбір сандар (үш, бес. тоғыз, жиырма бір, жиырма бес, отыз, қырық бір, т.б.) сияқты жеті саны да қазақ және басқа халықтар дәстүрінде сандық мағынамен қатар белгілі сөз тіркестерінде мифологиялық, астрологиялық, теологиялық, символикалық мәнде де, кейбір киелі, қасиетті заттар мен құбылыстардың атауы, құпия сыры, сипаты, бейнелі баламасы ретінде қолданылады... (Қар.: жеті қазына, жеті жетім, жұт жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|