- Висмут жаратылыста дербес күйде, көбнесе қосылыс –висмут охрасы Bi2O3, висмут жылтыры Bi2S3 түрінде кездеседі.
Қасиеттері - Висмуттын қасиеттерінде металдық қасиет өте басым, ол оның периодтық жүйедегі орнына, яғни бейметалдардың тобында болғанымен, бұл 7 не 6 топта емес 5 топта , әрі онын ен соңғы элементі болғандығына тура келетiн қасиет . Дербес күйде висмут қызғылт тартқан ақ түстi жылтыр бiрақ морт металл . Висмуттың балқуы оңай ( 45-47 ° С ) , кұймалар жасау үшiн қолданылады .
Химиялық қасиеті - Галогендермен әрекеттесуі
2Bi + 3S → Bi2S3 2Bi + 3Cl2 → 2BiCl3 - Қышқылмен әрекеттесуі
3Bi + 8HNO3 → 3Bi(NO3)2 + 2NO + 4H2O - Бейметалдармен
2Bi + H2 → 2BiH 4Bi + 3O2 → 2Bi2O3 - Висмутсутек BiH3- -өте тұрақсыз зат.
- Оксидтері мен гидроксидеті. Висмуттың төрт оксиді бар: ВіО, Ві2О3, Ві2О4, және Ві2ОsBi2O5 әлсіз қыщқылдық қасиеті бар оксид. Висмут Гидроксиді Ві(ОН)3 мынандай реакциямен алынады.
Bi(NO3)3+3NaOH=Bi(OH)3+3NaNO3 - Висмут тұздарының көпшілігі тұзда ерімтал, оңай гидролизденіп негіздік тұз не оксовисмут (ВіО) тұздарын түзеді. Мысалы:
Bi(IMO3)3+2H2O=Bi(OH)2NO3+2HNO3, BiCI3+2H2O=Bi(OH)3Cl+2HCl Bi(OH)2Cl=BiOCl+H2O Қолданылуы - Мышьяктың өзі де қосылыстары да күшті у. Мышьяк жеке күйінде көп қолданылмайды. Кейбір құймаларға - оларға қаттылық және коррозияға тұрақтылық қасиет беру үшін қосылады. Мышьяктың қосылыстары тiрi организмге физиологиялық күшті әсер ететіндіктен оларды көп пайдаланады. Мысалы, медицинада көп заманнан дәрі есебінде тұтынылады, ауыл шаруашылығында зиянды жәндiктердi кыру үшiн қолданады.
- Сурьманың сульфидтерi Sb2S3, Sb2S5 мышьяктың сульфидтеріне өте ұқсас солар сияқты тиотұздар да түзеді , шырпы және резина өндiрiсiнде колданылады.
- Висмуттың балқуы оңай ( 45-47 ° С ), кұймалар жасау үшiн қолданылады .
Қорытынды - Бесінші негізгі топтың ішіндегі мышьяк, сурьма, висмут үш элементті мышьяк топшасы дейміз, бұлардын, жалпы қасиеттері азот, фосфорға ұқсас болғанымен олардан өзгешелігі де бар, оның себебі бұлар үлкен периодтың элементтері, бұлардың барлығында электрондық құрылымында d — электрондар бар. Мышьяк топшасының элементенттерінің дербес күйде металдық түрі болады, жылуды, электрді жақсы өткізеді, өйткені морт, нәзік, сондықтан ұнтақтау оңай. Активтік қатарында сутек пен мыстың арасынан орын алады. Үшеуінің де ерімтал қосылыстары улы заттар.
Пайдаланылған әдебиеттер - 1.Л.М.Түгелбаева,Р.Ғ.Рысқалиева,Р.К.Ашкеева,Элементтер химиясы,Алматы,2014 214-бет
- 2.М.Қ.Оспанова,Қ.С.Аухадиева,Т.Г.Белоусова, Химия 10 сынып ,Алматы:Мектеп,2019 143-бет
- 3.Шоқыбаев Ж.Ә, Бейорганикалық химияның теориялық негіздері және элементтер химиясы,Алматы,2013 177-бет
- 4.Түгелбаева Л.М, Элементтер химиясы, 2014 92-бет
- 5.www.school.edu
- 6.Ә.Темірболатова,Н.Нұрахметов,Р.Жұмаділова,С.Әлімжанова, Химия 11 сынып, Алматы:Мектеп,2011 115-бет
Назарларыңызға РАҚМЕТ
Достарыңызбен бөлісу: |
