Бекітпелер(Затворы). Бекітпелер материал тҥсіретін сиымдылықтан
сусымалы материалды шығаруға арналған. Олардағы қысым қҧбыржолындағы
немесе материал қабылдайтын сиымдылықтағы қысымнан тӛмен. Ротациялы
бекітпенің (сур.12) жҧмыс органы - кӛпкамералы дағыр 4. Ол тҧрқыға 3 нық
отырғызылған және фланецтерге 1 тіреуленген білік 2 арқылы айналысқа
келтіріледі. Сусымалы материал даңғырдың шлюзді камерасына жоғарғы
жақтан келіп тҥсіп, тӛмен қарай сырғи отырып қабылдаушы қҧбыржолына
тӛгіледі. Босаған камералар жоғары қысымды ауамен толтырылып жҥк беретін
сиымдылыққа жіберіледі де, одан ары сҥзгі арқылы атмосфераға шығарылады.
Бҧл бекітпенің кемшілігі абразивті материалдарды тасымалдау барысында
айналыстағы бӛлшектердің тез тозуға ҧшырауы.
12 - сурет. Ротацилы бекітпе (затвор)
Сүзгілер (Фильтры). Пневмотасымалдағыш қондырғыдағы сҥзгілер ауаны
сусымалы материалдың тозаңды тҥйіршіктерінен тазартуға арналған. Олар
қҧрғақ және сулы болып бӛлінеді (сур.13). Қҧрғақ сҥзгі (сур.13а) матадан
жасалған жеңнен тҧрады. Тозаңданған ауа жеңнің қабырғасы арқылы ӛтіп,
иазарған ауа келте қҧбыр арқылы шығарылады. Жеңнің ішінде жиналып
қалатын шаң арнайы механизм кӛмегімен сҥзгі тҥбіне қарай қағылып
тҥсіріледі және уақытылы шығарылып отырады. Сулы сҥзгі (сур. 13, б) су
қҧйылған резервуардан 7, тозаңдалған ауаны шығаратын келтеқҧбырдан 6
және тазартылған ауаны шығаратын келтеқҧбырдан 5 тҧрады. Ауа
кӛпіршіктері суда қозғала отырып, тор 1 арқылы ӛткенде шаңнан тазартылады.
Резервуар 7қҧбыржолы 3 арқылы сумен толтырылады. Суды сыртқа ағызып
шығару қызметін тӛменірек орналасқан қҧбыржолы 8 атқарады. Резервуарда
су мӛлшерін ӛлшегіш 2 және вакуумметр 4 орнатылған.
37
13 - сурет. Сҥзгілер.
а - құрғақ; б- сулы Бөлгіштер (Отделители). Тасымалданатын материалды ауадан бӛліп алу
ҥшін ішкі бағыттауыш беттері бар және циклонды бӛлгіштер қолданылады.
Алғашқысы ішінде табақты болаттан жасалған бағыттауыштар салынған
тҧрқыдан тҧрады. Бағыттауыштар материал мен ауа қоспасының қозғалыс
жылдамдығын бәсеңдетеді. Ең алдымен материалдағы аса ірі тҥйіршіктер
тҥіріліп, астыңғы келтеқҧбыр арқылы сыртқа шығарылады. Майда
тҥйіршіктерді ілестіріп алған ауа жоғары қарай кӛтеріліп, тҥйіршіктер
бӛлгіштің конусты шанағына тҥсіріледі де конусты келтеқҧбыр арқылы
шығарылады. Қҧрамында тозаңды бӛлігі қалған ауа жоғарғы келтеқҧбыр
арқылы сҥзгіге жіберіледі. Тозаңды материалға арналған циклонды бӛлгіш 14-
суретте кӛрсетілген. Ауамен араласқан қоспа келтеқҧбыр арқылы циклон
тҧрқының ішкі бетіне жанамалап, ҥлкен жылдамдықпен беріледі де айналмалы
қозғалыс жасайды. Ортадан тепкіш кҥш әсерімен ірі тҥйіршіктер тҧрқының
қабырғасына соғылып тӛмен қарай тҥсіп отырады да материал шығаруға
арналған тесік арқылы сыртқа шығарылады. Тҥйіршіктерден тазартылған ауа
жоғары қарай кӛтеріліп, ондағы келтеқҧбыр арқылы шығарылады.
14- сурет. Циклонды бӛлгіш сҧлбасы
Құбыржолдары. Тасымалдағыш қҧбыржолдары қалыңдығы 0,6....3 мм
табақты болаттан немесе қабырғасының қалыңдығы 1....12 мм, диаметрі
50....300 мм тҧтастай созылған болат қҧбырдан жасалады. Қабырғасы қалың
38
(10...12 мм) қҧбырлар абразивті материалдарды тасымалдауға арналған. Кейбір
жағдайда пластмассадан жасалған қҧбырлар да қолданылады.
Ауаүрлегіш машиналар. Ауаҥрлегіш машиналарды ортадан тепкіш және
поршеньді деп бӛледі. Алғашқысына желдеткіштер мен турбомашиналар
жатады, ал екіншісіне ротациялы машиналар мен ілгерілемелі қозғалысты
поршеньді машиналар жатады. Желдеткіштер мен турбомашиналардың
жҧмысы ортадан тепкіш кҥштің әсеріне, ал поршеньді машиналар ауаны
поршеньмен сығу принципіне негізделген.