А. И. Хасанова Жерді пайдалануды жоспарлау



Pdf көрінісі
бет42/127
Дата06.02.2022
өлшемі3,57 Mb.
#53069
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   127
Байланысты:
planir zemlep kurs lekcij na kaz yaz 2

 
6.4. Жер сапасын есепке алу
 
Ол төрт бағытта қарастырылады 
(14-сурет).
Барлық осы мәліметтер Мемлекеттік жер кадастры кітабының үшінші 
бөлімінде тіркеледі
.
Жер класы бойынша сапасын анықтау
, табиғи және экономикалық 
көрсеткіштердің біркелкі 
37 сыныбы бойынша бөлінген бірыңғай жер жіктеу 
мінездемесіне сәйкес жүргізіледі
. Жер пайдалану ортақ технологиясына, 
олардың өнімділігі мен қорғауды күшейтуге бағытталған шаралары
, әдістеріне, 
топографиялық көрсеткіштеріне
, топырақ бөлшектердің мөлшері бойынша бөлу 
және топырақ түзуші тау жыныстарының
, ылғал жағдайында және басқа да 
факторлар айқын айырмашылықтар бойынша сыныптарға бөлінген
.
Табиғи өндірістік жағдайлары біртекті сыныптардағы жерлер сапасы мен 
ықтимал экономикалық бағалау объектісінің төменгі және бухгалтерлік бірлігі 
мөлшерімен салыстырмалы түрде бағаланады
.
Жер жарамдылығы сынып жіктеу жүйесі бойынша жеті санатқа топталған
.
Ауыл шаруашылығы өндірісінде басымдықты түрде пайдалануға болатын 
жерлер. 
Жердің 
нақтылы 
пайдаланылу 
жағдайына 
қарамастан

табиғи 
жағдайлардың кешенді 
(егістік, шабындық, жайылым т.т) зерттеулер 
нәтижесінде сыныптарға бөлу нәтижесінде
, оның табиғи құрарлылығына 
байланысты қандай мақсатқа тиімді пайдалануға болатындығын көрсетеді
.
Сыныптары бойынша жер нақты пайдалану есебін жүргізу жердің табиғи 
құнарлылығын өсіре отырып
, топырақтың үздік пайдалану бағытын, барлық 
жерде жаңа жерлерде құнары мол жер қорларын пайдалануға тарту 
тәжірибелерін көрсетеді
.


43 
14 сурет. Жер жарамдылығы сапасын тіркеу 
Жер сипаттамасы топырақ жентектерінің бөлшектерінің мөлшері бойынша 
бөлу олардың құнарлылығын анықтайтын топырақ топтары бойынша 
жүргізіледі
.
Мынадай бастапқы шарттар қабылданды
:
- жер үшін бастапқы материал тану қағидаттарын есепке алу топырақтың
сапасына байланысты құнарлылығын анықтап
, ауқымды топырақ 
елгілерімен дәйектелген осы және қосымша алынған карталар 
- картограммалық 
негіздерге сүйенеді
;
- топырақ белгілерін топтастыру картада көрсетілген топырақ 
бөлшектерінің сонымен қатар агрономиялық ерекшеліктері шаруашылықтардың 
барлық түрлері үшін бірыңғай болуы
, өндірістік сипаттамалары бөлектеледі
жеке шаруа қожалықтары мен аудандардың және топырақ ресурстары 
өнімділігін салыстырмалы түрде бағалау

- топырақтың тіркеу тобы табиғи және өндірістік ерекшеліктеріне қарай 
бастапқы бөлімшелерінде ерекшеліктері агрономиялық көзқарас тұрғысынан 
бірдей болуы мүмкін

-топырақтың бастапқы тіркеу топтары арқылы алдағы уақытта түрлі 
өндірістік мәселелерді бірлесіп шешу мақсатында түрлі ірі бірлестіктерге 
топталатындай болып құрылуы тиіс
. Сонымен қатар жерді тіркеудің бірыңғай 
жүйесіне айналуы тиіс

- тіркелген топырақ тобы тіркеу қызметі қымбатқа түспеуі үшін және 
жұмысты күделілендірмеу мақсатында барынша үлкен болуы тиіс.
Мемлекеттік есепке алу үшін бөлінген топырақ топтарының жүйелі тізімі 
(15-сурет) 
жердің сыныбы сапасының
мінездемесі
жердің топырақ түйіршігі
құрамы мен белгілерімен
құнарлылығын,
жарамдылығын анықтау
жайылымдық және шөп
шабатын мадени
техникалық жайы 
жайылым топырағының
агроөндірістік мінездемесі


44 
15 сурет- Жүйесі тізімінде топырақ топтарды оқшаулау 
Жердің сапалығын анықтау бөлімінде бөлшектердің мөлшері бойынша 
бөлу кезінде назарға топырақ
, батпақты, эрозия және қышқылдықты тұздану 
және сілтілік дәрежесі қабылданады
. Және ақырында, жер сапа көрсеткіштерін 
шотына ең маңызды бөлімі үшін
, топырақ сипаттамалары егістік жер негізгі 
фонды құрайды
.
Нәтижесінде Мемлекеттік үкіметтік жер кадастры 
- экономикалық және 
щаруашылық қызметтің әсерінен құнарлылығының өзгертілгендігі туралы 
сенімді деректер алады
.
Топырақ сипаттамалары туралы ақпаратты қорыту үшін әр бес жыл сайын 
алынып
, толықтырылып отырады.
Осындай материалдық мәліметтерді жинақтау көзі 
- ірі масштабты 
топырақ зерттеу жер ресурстарын басқару қызметі
, сондай-ақ аймақтық 
агрохимиялық зертханалары жүргізген
. Ол сондай-ақ ғылыми-зерттеу 
институттары мен тәжірибелік станциялардың қолжетімді ақпараттарын 
пайдаланады
.
Агро өндірістік егістік жер сипаттамалары кезінде топырақтың 
құнарлылығы
, құрылымдық құрамы, гумустың қоры жөніндегі маңызды 
сонымен қатар қозғалмайтын қоректік элементтері де қарастырылады
.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   127




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет