А. С. Иргалиев (қолы) (аты-жөні)
Б.М.Бехтерев (1857-1927)‑
жүктеу/скачать 2,29 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Основы общей рефлексологии»
- В.Н.Осинов пен В.Н.Мясишев
| Б.М.Бехтерев (1857-1927)‑ павлов ілімімен ұқсас идеясын «Объективная психология» деген кітабында дамытқан психолог Бехтерев болды. Рефлекторлық іс‑әрекеттің биологиялық механизмдерін зерттей отырып, Бехтерев «Основы общей рефлексологии» (1923) деген еңбегі арқылы туа біткен бостандық немесе құлдық рефлекстері болмайды деп тұжырымдай отырып, қоғам адамгершілікті тұлғаны қалыптастыра отырып, әлеуметтік іріктеу жасайды, сондықтан да, әлеуметтік орта адам дамуының басты көзі болып табылады‑дейді. Ал, тұқымқуалаушылық реакциялар типін береді, ал рекциялардықң өзі қоғам арқылы тәрбиеленеді.
Психоневрологиялық институтта Бехтерев баланың мінез‑құлқын, мимикасын, сөйлеу процесін обьективті зерттеу тәжірибесін жасайды. Бехтерев нәрестелерді зерттеуге арналған рефлексологиялық әдістердің негізін салған. Осы бағыттағы зерттеу жұмыстары 1908ж. жүзеге асырылып, генетикалық рефлексологиялық зерттеу әдісі өңделіп және негізделіп, ол Бехтерев мектебінің басты жетістіктерінің бірі болды. Сол жылдары Н.М.Щелованов және оның әріптестері нәрестенің психикасын зерттеп, сәбилік шақтағы балалардың даму кезеңдерін құру мүмкіндіктері мен осы жастың дамуын зерттеуге арналған диагностикалық әдістерді өңдеу сияқты маңызды фактылық жұмыстарға қол жеткізеді. Сол сияқты, Педологиялық институтта В.Н.Осинов пен В.Н.Мясишев басшылығымен жүргізілген «қиын» балаларды зерттеу жұмыстары үлкен қызығушылықтар тудырды. Нәтижесінде «қиын» балалардың бір ортадан, екінші бір ортаға ауысқан кезде пайда болатын агрессиялық реакцияларының алыдн‑алу жұмыстарының негізі жасалды. «Қиын» балалардың тек дара психологиялық сапалары емес, отбасындағы тәрбиенің типіне байланысты классификациясының негізі жасалды. Бехтерев тұлға проблемасын психологиядағы ең бір маңызды мәселелердің бірі деп санады. Оның басшылығымен негізі қаланған Педологиялық институтты Бехтерев тәрбиенің негізі болып табылатын – тұлғаны зерттеу бойынша басты орталық деп санады. Бехтерев психологияға – индивид, индивидуалдылық, тұлға түсініктерін енгізді. Ол тұлға құрылымын зерттеуге көп назар салып, пассивті‑активті, саналы‑бейсаналы деген құрылымдарды бөледі. Бехтеревтің ойынша «ұжым мен тұлғаның өзара қарым‑қатынасында ең бастысы ұжым емес, тұлға табылады» деген. Осы ойы арқылы ол адамдарды топқа біріктірген ұжымдық байланысқан іс‑әрекетті зерттеуге назар аударды. Ол ұжымдық және жеке іс‑әрекеттерге бейім келетін адамдардың түрлерін бөледі. Және де тұлға ұжым мүшесі болғанда оның әрекеттері қалай өзгереді, сондай‑ақ, ұжымдық реакциялардың, жеке тұлғаның рекацияларынан айырмашылығы қандай сұрақтарды зерттеумен айналысты. Адамның іс‑әрекеттеріне сенімнің әсер етуін зерттеуге арналған эксперименталды жұмыстарының нәтижесінде Бехтерев конформизм, топтық қысым деген құбылыстарды алғаш байқайды. Тұлғаның дамуына ұжымның әсері бар екендігін дәлелдей отырып, Бехтерев кейде ұжымның өзі де тұлғаға жағымды әсер ете бермейді дегенді айтады. Салт‑дәстүрлер мен қоғамдық стереотиптер тұлғаны және оның іс‑әрекет қажеттіліктерінің еркін көріну мүмкіндіктерін шектейді деген. № 20 дәріс жүктеу/скачать 2,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|