еркіндік дәрежесінің саны: l – 1 = 10 – 1 = 9.
Түрленудің талдау мәліметтерін пайдалана отырып 19,20-шы кестені құрады.
Сонан соң варианттар мен қалдық квадраттарының қосындысын еркіндік дәрежесіне бөліп орташа квадраттарын шығарады. Ол варианттар үшін 141054:9 = 284 тең келеді. Әрі қарай варианттар мен қалдық орташа квадраттарының қатынасынан Fнақты табады: 15673:284 = 55,2 (21-кесте).
21-кесте. Түрленуді талдаудың қорытындысы
|
Квадраттар
|
Еркіндік
|
Ор-
|
|
|
|
Түрлену түрі
|
таша
|
Fнақты
|
Fкестелік
|
|
қосындысы
|
дәрежесі
|
ква-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
драт
|
|
|
|
Жалпы
|
177151
|
59
|
-
|
-
|
-
|
|
Қайталаулар
|
23319
|
5
|
-
|
-
|
-
|
|
Варианттар
|
141054
|
9
|
15673
|
55,2
|
2,10
|
|
Қалдық
|
12778
|
45
|
284
|
-
|
-
|
|
Қосымшадағы 6-шы кесте бойынша вариант (v = 9) пен
қалдық (v = 45) еркіндік дәрежелерінің санына тиісті Fтеориялық анықтау керек. Ол 2,10 тең болады.
Тәжірибе дәлдігін сипаттау үшін есептеуді жалғастырады: орташа квадраттық ауытқу Sö = 284 = 16,9
орташа өнімдердің қателігі : Sö x = S : n = 16,9 : 6 = 6,9
вариация коэффициенті: V% = (100·S): X = (100·16,9):342 = 4,9%
тәжірибе қателігі S x % = (100 ⋅ S x ) : X = (100 ⋅ 6,9) :342 = 2,0%
айырмашылық қателігі öS d = Sx ⋅ 2 = 6,9 ⋅ 1,41 = 9,7 ең елеулі айырмашылық (ЕЕА) t0,5·Sd = 2·9,7 = 19,4 ц
t
0,5Стьюдент критериін 5-шы қосымша кестеден алады. Демек, варианттардың өнімдерінің арасындағы
айырмашылық сенімді болып саналады.
Дисперсиялық талдаудың егістік тәжірибе мәліметтерін өңдеудің басқа тәсілдермен салыстырғанда мынадай артықшылықтары бар:
Әрбір вариантағы орташа жекелеген қателердің орны-на, дисперсиялық талдауда орташа шамалардың бақылаулар санына негізделген жалпылай қатесі пайдаланылады.
Дисперсиялық талдау тәсілін қарапайым және күрделі, бір және көпжылдық, дара және көп факторлы тәжірибелердің мәліметтерін өңдеуге қолдануға болады.
Дисперсиялық талдау тәжірибеде аса көп варианттардың
санын есептеуден құтқарады және статистикалық өңдеу қорытындысын елеулі айырмалар түрінде жинақы көрсетуге мүмкіндік береді.
4. Статистикалық өңдеу рендомизмдік принципіне негізделген жағдайда, дисперсиялық талдау тәжірибе қатесінің шатыстырылмаған дұрыс мәнін береді.
Достарыңызбен бөлісу: