Байланысты: МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУЫ ТЕЖЕЛГЕН БАЛАЛАРДЫ ТӘРБИЕЛЕУ ЖӘНЕ ОҚЫТУ (1)
3. БАЛАЛАРДАҒЫ ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУДЫҢ КЕШЕУІЛДЕУІНІҢ СЕБЕПТЕРІН ЗЕРТТЕУ
Бастапқыда балалардағы психикалық дамудың кешігуі негізінен мидың минималды дисфункциясымен (MMD) байланысты болды, оның балаларда болуы ПДТ ге тән бұзылулардың органикалық сипатын растайды .Бұл органикалық зақымданулар ұрықтың құрсақішілік гипоксиясынан, босану кезіндегі асфиксиядан, шала туылудан, баланың дамуының алғашқы кезеңдеріндегі травматикалық, инфекциялық және уытты сипаттағы ми ауруларынан туындауы мүмкін .Қазір ММД әртүрлі себептермен, даму механизмдерімен және патологиялық жағдайлардың клиникалық көріністерімен құрама топ екендігі дәлелденді. Оның негізінде психикалық дамудың кешеуілдеуі дамуы мүмкін, бірақ церебральды қыртыстың органикалық зақымдануы әрдайым жазыла бермейді. М. Н.фишманның (1981) мәліметтері бойынша, ОЖЖ органикалық зақымдану белгілері ЭЭГ-де ПДТ бар балалардың тек 51% -ы анықталды.
Әдебиеттерде эндокриндік-гуморальдық жүйенің бастапқы дисфункциясымен, гомовалин қышқылының, дофаминнің, ферменттердің метаболизмінің бұзылуымен, ауадағы және кейбір тағамдардағы ауыр металл тұздарының зиянды әсерімен байланыс туралы мәліметтер бар. Осы факторлардың барлығы ми қызметінің биохимиялық негіздерін бұзады.
П.Н.Венгер, Т.Б.Глезерман (1978) зерттеулерінде ПДТ бар балалардың жақын туыстарындағы дисграфия, дислексия жағдайлары сипатталған, бұл жеке кортикальды функциялардың ішінара бұзылуының және нәрестелік мінез-құлық белгілерінің генетикалық кондициялану мүмкіндігін көрсетеді
Жекелеген жұмыстарда балалардағы ПДТ-ның негізгі себебі ретінде Мәдени депривация мен тәрбиенің қолайсыз жағдайлары туралы нұсқаулар бар
Қазіргі уақытта ерте балалық шақ кезеңінің баланың денсаулығы мен жүйке-психикалық дамуы үшін маңыздылығын түсінуге байланысты балалардың психикалық дамуының кешігуінің пайда болуындағы биологиялық және әлеуметтік факторлардың өзара әрекеттесу механизмдеріне назар аударылды. Жаңа туылған кезеңде және өмірдің бірінші жылында биологиялық генездің факторлары зиянды әсердің күші бойынша бірінші орынды, ал қоршаған орта мен психикалық әсерлер екінші орынды алатындығы дәлелденді. Өмірдің екінші жылында олардың қиылысы біртіндеп жүреді, ал өмірдің үшінші жылында әлеуметтік генез факторлары басым әсер ете бастайды. Алайда, баланың жүйке-психикалық дамуын бағалау кезінде кез-келген жетекші фактордың әсерін бөліп көрсету қиын болуы мүмкін. Көбінесе әртүрлі генездің бірнеше компоненттерінің жалпы әсері байқалады. Бұл әсіресе біз қарастыратын санаттағы балалар үшін өте маңызды: олардың тарихында көптеген зияндар бар, ал олигофренияда, мысалы, біз баланың кішкентай өмірінде өсіп келе жатқан ағзасына әсер ететін қолайсыз факторлардың алуан түрін байқамаймыз.
Осылайша, баланың денесі неғұрлым жас болса, соғұрлым оның морфо — функционалдық ерекшеліктеріне байланысты ол оң және теріс факторлардың әсеріне жауап береді және баланың жүйке жүйесінің дамуының функционалды аяқталмауы оның әлеуметтік ортаға тәуелділігін анықтайды. Бұл процесте баланың дамуының биологиялық және әлеуметтік бағдарламасы тығыз байланысты, бұл түзету әсерінің механизмдеріне негізделген, бұл баланың психофизикалық дамуының қазіргі тапшылығы мен физиологиялық жетілмегендігін жеңуге мүмкіндік береді.
