Амангелді айнұр амангелдіқызы І. Есенберлиннің “Көшпенділер” романындағы жылқы атауларының этнолингвистикалық мәні
-лық (-лік), -дық (-дік), -тық (-тік)
жүктеу/скачать 324 Kb.
|
| -лық (-лік), -дық (-дік), -тық (-тік) – ең өнімді жұрнақ. Аталмыш жұрнақ арқылы жасалған терлік, қолтық, кекілдік, шоқтық, шашалық, бұғалық, тізелік, желкелік, кеуделік, жаялық, үзеңгілік, жүгендік, құндыздық, шідерлік, ерлік, жаңбырлық, ауыздық т.б. сөздердің терлік, ауыздық тәрізді бірлі-жарымынан басқасы түгелдей жылқының дене мүшелерінің атаулары. Мысалы: Аттан секіріп түсем деп әрекет істемес үшін, көмірдей қара, жұп-жуан ұзын қос бұрымын ат үстіндегі жігіттің тақымының астынан өткізіп, аттың омыраулығынан мықтап ілмешектеп қойған [3,274 б.].
-гер (-кер) қосымшасы жалғануымен жасалған жылқы атаулары кездеседі. Мініскер, желіскер сөздері жылқының түрлі қасиеттерінің атауы болса, бапкер – кәсіп атауы. Құлагер, Маңмаңгер, Үркеккер дегендегі -гер жылқының түсін (кер) білдіріп тұр. Демек, бұл сөздердегі -гер қосымша емес, жылқының түсін білдіретін (кер) толыққанды сөз. Яғни, -кер, -гер жұрнақтары, біріншіден, жылқының түрлі қасиеттерін (желіскер, шабыскер) білдіретін, екіншіден, кәсіпті (бапкер) білдіретін сөздерде кездеседі. Каталог: userdata -> uploads -> u21 u21 -> Абайтанушы Қайым Мұхаметханұлы u21 -> Әлия Молдағұлова u21 -> Ән жанрлары мен мектептері u21 -> Әуенімен әйгілі әбілқайыр әулеті u21 -> КӨкбай жанатайұлы (1861-1925) u21 -> Өтен айгүл жақсылықҚызы кенен Әзірбаевтың әдеби шығармашылығы u21 -> Балалардың сүйікті жыршысы (М.Әлімбаевтың шығармашылығына арналған әдістемелік құрал) u21 -> Ахмет Жұбанов Ахмет Қуанұлы Жұбанов u21 -> 1. Eр Төстік жер бетіне шыққан соң күресетін жауыздың иесін белгілеңіз u21 -> Абай Құнанбаевтың педагогикалық көзқарасы (1845-1904) Абай Құнанбаев жүктеу/скачать 324 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|