Қарағанды облысында білім беруді дамытудың оқу-әдістемелік орталығы

5 
 
КІРІСПЕ 
 
Бала ӛмірдің басталуын бейнелейді, оның алдында сан тарау жолдар 
мен мүмкіндіктер тұрады, адамның ӛмірде кӛретіндерінің барлығы әлі алда 
тұрады. Бала ӛлімі, ақылға сыймастай еш қисынсыз және ең қайғылы оқиға 
болар. Егер ауыр науқастан болған ӛлімді қалай болғанда да кӛндігіп, 
қабылдауымызға тура келетін болса, ӛзіне-ӛзі қол жұмсаудың салдарынан 
келген ӛлім ашық күнде найзағай ойнағандай болары хақ. Адамдар бұл 
қорқынышты шындықты – баланың немесе жасӛспірімнің ӛмірден ӛз еркімен 
кетуін қабылдаудан бас тартады.
Ӛз-ӛзіне қол жұмсау әлемдегі ӛлім себептерінің ішінде сегізінші 
орында болса, мәжбүрлі ӛлім себептерінің арасында алғашқы орында тұр. 
Күн сайын әлемде 3 мыңдай адам ӛмірден ӛз еркімен кетеді. Суицидтің 
кесірінен жыл сайын бір миллиондай адам жарық күнмен қоштасса, 10 
миллион мен 20 миллионның арасында суицидтік әрекет жасалады. Ӛз-ӛзін 
ӛлімге қиятындардың арасында әсіресе жастардың үлесі жоғары: ол 15 пен 44 
жас аралығындағы адамдардың ӛлім себептері тізімінде алғашқы үштікке 
кіреді, ал ӛлім себептерінің жалпы статистикасында 13-ші орында.
Біріккен Ұлттар Ұйымы Балалар қорының және Бүкіләлемдік 
денсаулық сақтау ұйымдарының 2012 және 2013 жылдардағы мәліметтері 
бойынша Қазақстан суицидтен қайтыс болған жасӛспірім ұл балалар саны 
бойынша екінші, ал жасӛспірім қыз балалар саны бойынша бірінші орында. 
10-14 жас аралығындағы жасӛспірім ұл балалар мен қыз балалардың қайтыс 
болу коэффициентінің деңгейі бойынша Қазақстан бірінші орынға шыққан.
2004 жылы Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымы (БӘДСҰ) «мектеп 
жастар арасында денсаулықты нығайту мен алдын алу бойынша іс-
шараларды жүргізуге ең қолайлы орын» деп анықтады. Мектеп – бұл 
жасӛспірімдердің үйінен тыс уақытының кӛп бӛлігін ӛткізетін жер, мұнда 
жеке дағдылардың дамуымен қатар, салауатты ӛмір салты қалыптасады,
сонымен бірге мектеп дегеніміз - түрлі маңызды қиындықтарға толы ӛмір 
кезеңдерімен тығыз байланысты. Бұл ӛз кезегінде суицидтік жүріс-тұрысқа 
бейім жасӛспірімдерді анықтауға болатын ең қолайлы орын болып табылады.
Бүгінгі таңда суицидтік тәуекелге баруды анықтауға бағытталған 
психодиагностикалық құралдардың сан алуан түрі бар, алайда олардың 
барлығын бірдей мектеп жасындағы және жасӛспірімдік кезеңдегі балаларға 
қолдануға келе бермейді. Әрбір нақты жағдайда психолог зерттеу 
мақсаттарына, сыналушылардың психологиялық, жастық ерекшеліктеріне 
және т.б. анағұрлым сәйкес әдістемелерді ӛз бетінше таңдайды. Дегенмен, ӛз-
ӛзіне қол жұмсауға тәуекел етудің шынайы деңгейін бағалау, алдын алу 
шараларын тиімді жоспарлау мен жүзеге асыру, сонымен қатар қажетті 
жағдайда коррекциялық іс-шараларды атқару кешенді түрде психологиялық 
диагностика жасау арқылы ғана мүмкін болмақ.

жүктеу/скачать 2,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: