Арт-терапиядағы бағыттар [15, б. 22, 37]
жүктеу/скачать 0,76 Mb.
|
1 2
Байланысты:Перевод Амзеева Ф. (11-17) (копия)
- Бұл бет үшін навигация:
- Арт-терапиядағы бағыттар [15, б. 22, 37]
|
Біз Л. Лебедеваның [14] «өнер технологиялары қарапайым көркемдік құралдарды қолданады және сурет салуда бұрынғы тәжірибені қажет етпейді» деген пікірін ұстанамыз. Арт-технологиялық процестің субъектілері-қатысушы (клиент) және арт–терапевт-бір-бірімен ауызша, символдық, ассоциативті деңгейде және шығармашылық өнімдері арқылы невербалды, визуалды байланыс арқылы өзара әрекеттеседі. Осы арт-технологиялар процесінде адам алдымен суретші рөлінде болады, содан кейін бақылаушы рөліне енеді және уақыт өте келе өзінің "Мен" бейнесінің тұтастығы мен үйлесімділігін сезіне бастайды. Арт-терапияның бірнеше теориялық ережелері арт-технологияның бір түрі ретінде қарастырылады. Әсер ету мақсаттарына байланысты арт-терапияда келесі төрт бағыт бөлінеді: психофизиологиялық, психотерапевтік, әлеуметтік-педагогикалық, психологиялық (1-кесте) [15, б. 22, 37]. 1-кесте Арт-терапиядағы бағыттар [15, б. 22, 37] Арт-терапия теориясында мұғалімнің трансферт пен контртрансференция құбылыстарын түсінуінің маңызы зор. Арт-терапияда қолданылатын екі негізгі ұғым бар: (1) шығармашылық(креативтілік); (2) түпнұсқалық. Психотерапевтік қарым-қатынастарды түсіну классикалық психоанализ (З.Фрейд және Ч.Юнг) дәуірінен бері белгілі. Трансферт – талдау барысында науқастың психикасында оған жақын адамдармен қарым-қатынас жасаудың балалық тәжірибесін көрсететін, бірақ өткенге емес, қазіргі кездегі науқастың жеке басына қатысты жағдайлар тізбегі түрінде пайда болатын бейсаналық тенденциялар мен қиялдар(2-сурет) [14]. «Қарсы трансференция» термині маманның өзара әрекеттесуге қатысушы тұлғасына деген дерлік барлық эмоционалдық реакцияларын сипаттау үшін қолданылады. Мұндай реакциялар басқа адамды жақсы түсінудің көзі де, кедергі де болуы мүмкін екенін есте ұстаған жөн. Атап өткендей Лебедевтің пікірінше, арт-терапия тәжірибесі трансферт пен контртрансферцияның ерекше көрінісі болып табылады. Бір жағынан, бұл ұғымдар топ мүшесінің психикасында пайда болатын маман тұлғасына саналы және бейсаналық реакцияларды, екінші жағынан, маман психикасында пайда болатын клиенттің жеке басына реакцияларды білдіреді. 14]. Қарым-қатынас адамдар арасындағы диалог ретінде саналы және бейсаналықты қоса алғанда, олардың қасиеттерінің барлық алуан түрлілігі бойынша жеке адамдар арасындағы байланысты қамтиды. Маман – клиент пен оның шығармашылық өнімдері арасындағы белсенді екіжақты объект. Жоғарыда айтылғандар арт-терапияда қарастырылатын процестердің спецификалық ерекшеліктерін анықтайды, атап айтқанда: - трансферт клиенттің эмоционалдық реакцияларында, мінез-құлық үлгілері мен мәлімдемелерінде ғана емес, сонымен бірге ол жасаған бейнелерде де көрінеді; - қарсы трансференция қатысушымен ауызша әрекеттесу арқылы да, оның шығармашылық әрекетінің нәтижесімен де туындауы мүмкін [14]. Бұл өзара әрекеттесу механизмдері 2-суретте диаграмма түрінде көрсетілген [14]. 3. Фрейд бойынша, проекция – бұл тәжірибелер мен қасиеттерді басқа адамдарға немесе сыртқы объектілерге бейсаналы түрде беру, оның тасымалдаушысы субъектінің өзі қандай да бір себептермен осы тәжірибелер мен қасиеттерді қабылдай алмайды. Көрнекі өніммен жұмыс істегендегі проекцияның нәтижесі адамның субъективті тәжірибесінің қабылдауы мен санасына қол жетімді болады. Интропроекция деп «эмпатия, антипатия, симпатия және өзара әрекеттесу кезінде туындайтын басқа да аффективті құбылыстарға негізделген арт-терапевттің клиенттің тәжірибесімен сәйкестендіру процестері» түсіндіріледі. Яғни, мұғалім теориялық дайындықпен, тәжірибемен, сонымен қатар тұлғалық ерекшеліктерімен анықталатын жеке қасиеттерді арт-терапияға енгізеді [14]. Мұғалімнің жеке даралығы негізінен жұмыстың соңғы нәтижесін анықтайды. жүктеу/скачать 0,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2