тұрақтай алмай, ендігі көз қиығын оңтүстікке салды. Ең әуелі андып баққа- ны Ауғанстан еді. 1503 жылы Бадахшанды, одан соң Кабулды, 1507 жылы Қандағарды билеп тұрды. Көшпелі өзбектердің ханы Мұхаммед Шейбанидің жорығына төтеп бере алмай, 1504 жылы Ферғанадан қуылып, Кабул мен Бадахшанға ауыса- ды. 1505-1515 жылдар аралығында әлденеше рет Самарқанға қайтып оралуға тәуекел етсе де, жолы болмайды. Осылай Ү ндістанға да неш е мәрте кескілескен шабуыл жасап, ақыры ондағы басты қалаларды 1525 жылы өзіне қаратып, Үндістанда Үлы моғол мемлекетінің негізін қалады. “М оғол” сө зін ің түп-төркіні “м онғол” Шыңғыс хан империясының гүлдеп тұрған кезінде оның екінші ұлы Шағатай ұлысының құрамына кірген Орталық Азияның бір бөлігі Моғолстан аталған. Империя құлаған кезде онда бірнеше мемлекет орнады. Соның бірі осы— Моғолстан. Тарих- шылар да, лингвистер де осы күнге дейін “моғол” сөзінің қайдан шыққанын анықтап, нақты айта алмай жүр. А з ғана жылдардың іш інде-ақ Бабыр Пенджаб, Лахер, Паникат, Дели, Агра қалаларын өзіне қаратып үлгерді. Моғол билігі Үнді жерінің солтүстік бөлігін түгел қамтып, Индтен Бен- галияға дейін үстемдік жасап тұрды. Бес жыл ішінде Бабыр өзін ің билік күшін нығайтып алды. Ол 1530 жылы желтоқсанның 26 жұлдызында Агра шаһарында дүниеден қайтты. Оның тағына 19 жасар ұлы Хұмайын отырды. Бірақ Хұмайын бұл бақ дәрежені көп ұстап тұра алмай, биліктен айырылып, шарасыз қалған соң бұл мемлекеттен біржола кетіп қалды. Тек содан 15
88 Асанбай АСҢАРОВ жыл өткен соң ғана ат басын бұрып, қажыр-қайратын жинап, әкесінің тағы- на қайта отырды. Бабырдың өзін е ұқсап туған жақсы ұрпағы нем ересі
