лар дүркін-дүркін жағадан алып, қазақ деген халықты жермен жексен еткісі келді. Осы кезде 1726 жылы үш жүздің ұлы тұлғалар Төле би, Әйтеке би және Қаздауысты Қазыбек бастаған үш биі жауға қарсы күреске халықты ұйым- дастырып, Ордабасында ауыз бірліктің ақ туын көтерді. Теле би тек Тәуке ханның ғана кеңесшісі болған жоқ, біраз жыл өтіп, Әбілқайыр ханның, одан соң Абылай ханның оң жағында отыратын ақыл- манына айналды. Осы ғұмырының іш інде ол сол заманның талай-талай тарланбоздары халқына қадірлі қайраткерлерімен дидарласып. Теле би XVII — XVIII ғ ғ. белесінде талай-талай қылыш қынаптан, қан- жар қыннан суырылған, ат ауыздықпен су ішкен қилы-қилы заманныц да қым-қиғаш оқиғаларын бастан кешірді. Соларды өз көзімен көріп, көк най- заның ұшымен де, қызыл тілдің күшімен де ата жаумен шайкасты. Қазақта “Қоянды қамыс өлтіреді, ерді намыс өлтіреді” деген аталы соз бар. Бірде Күлтөбенің басында ел жиналып, жауға аттануға жігіттерді сай- 104 ________ Асанбай АСК ДРО В
Үлы Түранның Ү лдары 105 лап жатады. Осы кезде Қарабек батыр “жауға тізе бүгуден басқа шарамыз ж оқ” деп, атқа қонбай жер шұқылап отырады. Сонда Төле би басын көтеріп: Атадан ұл туса игі, Ата жолын қуса игі. Өзіне келер ұятын Өзі біліп тұрса игі. Жаудан бұққан немені Ортасынан қуса игі!— деп қоян жүректерді жиыннан қудырып жіберіп: —Уа, көсіле шабар жерің бар, Ту көтерген ерің бар. Қол боларлық елің бар, Атадан қалған сара жолың бар, Құлдық ұрсаң дұшпанға, Арылмайтын сорың бар... Еркек болып туды деп, Мына сені кім айтар!— деп ұрандағанда жанындағы жігіттер жаппай
