Астық өнімінің сапасын анықтау практикумы

28 
9 Астық қауыздылығын анықтау 
 
Жұмыс мақсаты: 
астық қауыздылығын анықтау техникасын және методикасын 
оқу. 
Әдебиет 
МЕСТ 10843 
 
Құрал жабдықтар:
техникалық таразы, ГДФ аппараты, талдау тақтасы, күрекше, 
қалақша. 
Жұмыс тәртібі 
 
Қауыздылық деп астықтағы сыртқы қабықтың (түсті пленкалар – сұлыда, арпада, 
күріште, қара құмықта) болуын айтады. Ол алынған таза астық шөкімінің салмағына 
қатысты пайызбен белгіленеді. Қауыздылық жармалық дақылдар сапасының маңызды 
көрсеткіші болып табылады.
Астықтың қауыздылығы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым оның бағалылығы төмен 
болады. 
Қауыздылықты дәннен қауызын қолмен немесе ГДФ аспабымен алу арқылы 
анықтайды.
Қауыздылықты анықтау үшін орташа үлгіден шөкім алады: сұлыдан, қарақұмықтан, 
күріштен – 50г-нан, тарыдан-25г. Бөлінген шөкім астық және шөпшар қоспасынан 
айырады. Қалған астықты араластырып және одан екі шөкім алынады.
Қолмен уату: 
Қарақұмықпен тары массасы – 2,5г;
Күріш және сұлы массасы – 5г. 
ГДФ пен уату: 
Күріш массасы – 10г; 
Тары массасы - 5г. 
Сұрыптау үшін ластану деңгейінен кейінгі, ұрынған дәндері жоқ негізгі дәнді алады. 
1.
ГДФ аппаратында күріш дәнінің және сұлының қауыздануы. Қауыздатқыш 
корпусының есігін ашып, жұмыс аймақтарын сыпыртқы-тазалағышпен 
тазалайды. Күріш дәнінің және сұлының шөкімін торлы қақапақ арқылы 
жүктегіш камераға орналастырады. Қауыздатқыштың алдыңғы панелінде 
орналасқан «Пуск» батырмасын басу арқылы құрылғыны іске қосамыз. Дән 
жүктегіш камерадан қоректендіруші валик арқылы қауыздатқыштың жұмыс 
аймағына өтеді.Сұлы тұқымы 30-45 секунд, ал күріштікі 60 секунд 
қауызданады. 
2.
Қауыздың қолдан бөлінуі. Шөкімді түбіне жұқа металл тор кесегі салынатын 
фарфор ыдысқа орналастырады. Дәнді езілуден сақтай отыра, шөкімді 
фарфор ыдысқа орнықтырып, пестикпен 40-60 қозғалыс жасайды. Қалған 
қауызданбаған дәндерді бөлек бөліп алып, ыдысқа қайта орналастырып, 
қауыздатып, алдын-ала бөлінгендерге қабықтарды қосады. 
3.
Сұлыны сұрыптау кезінде шөкімді сұрыптау тақтасына орналастырып, әр 
дәннен қысқыш көмегімен ядросын сығып шығарады. Ядро сығуды абайлап, 
қауыз бен ядроны бүтін күйінде сақтап, дәннің төменгі бөлігінен бастайды. 
Анықтау аяқталғаннан кейін, қауыздық көрсеткішін есептейді.Ол үшін қауыз массасын 
алынған шөкім массасына процентпен шығарады. Алдымен қауыздықты әрбір шөкім 
бойынша бөлек 0,01% дәлдікпен есептейді. Егер екі қатар анықтамалардың арасындағы 
айырмашылығы 1,0 % аспаса, онда орташа арифметикалық мәнін табады. Соңғы 

29 
нәтижені, яғни екі қатар анықтамалардың орташа арифметикалық мәнін құжаттарға 0,1%
дейінгі дәлдікпен қояды.
Қауыздылықты пайызбен анықтау формуласы:
қт х 100 
Қ = ------------- = % 
шт 
мұнда: 
қт – қауыздар массасы, г; 
шт – шөкім массасы, г. 
Орта арифметикалық қауыздылық формуласы: 
Қ
1
+ Қ
2
Қ= ------------ 
2 

жүктеу/скачать 0,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: