Атты Республикалық ғылыми конференция материалдарының жинағы 4 сәуір 2022 жыл
жүктеу/скачать 12,12 Mb. Pdf көрінісі
|
collection-of-the-conference-chemistry
| Кілтті сөздер:
Сыныптан тыс, әдіс-тәсіл, экспиремент, ұжым. Оқушылардың танымдық қызығушылығын дамытуда химиядан сыныптан тыс жұмыстар ерекше орын алады. Химия пәнінен сыныптан тыс жұмыстар оқушылардың химиялық білімге деген қызығушылығын тереңдетіп, бекітеді, әртүрлі пәнаралық байланыстарға жол ашады, әдебиеттермен жұмыс істеу, тәжірибелік-эксперименттік жұмыстарды өз бетінше орындау қабілеттерін дамытады, көркемөнерпаздардың шығармашылық қабілетін дамытады, мамандық таңдауға көмектеседі. Сыныптан тыс жұмыс оқытылатын материал мен оны өндірісте пайдалану тәжірибесі арасында тығыз байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Тәжірибе көрсеткендей, студенттер өмірмен байланысты болса, сабақтан тыс жұмыстарға қызығушылық танытады. Сыныптан тыс жұмыстарда мұғалім химия ғылымының және химия өндірісінің еліміздің халық шаруашылығындағы маңызын атап өтеді. Сыныптан тыс жұмыс келесі міндеттерді шешуге арналған: 1) оқушылардың химиядан алған білімдерін кеңейту және тереңдету; 2) үйірме тапсырмалары бағдарламасын меңгеруге және эксперимент жасау дағдыларына оқушылардың қызығушылығын және шығармашылық қабілетін дамыту; 3) оқушыларды мүмкіндігінше жеке сабақтарды орындауға тарту және осының негізінде олардың химиялық қабілеттерін дамыту; 4) үйірме жұмыстарында пәнаралық байланысты барынша пайдалану және үйірме мүшелеріне әртүрлі пәндер бойынша білімдерін кешенді түрде қолдануды үйрету (биохимия, ауылшаруашылық химия, физикалық химия т.б. үйірмелер ұйымдастыруға болады).[1] Сыныптан тыс жұмыс мақсатты, жүйелі, нәтижелі болуы үшін ол қатаң қағидаларға бағынуы керек. Барлық сыныптан тыс жұмыстар да еріктілік принципіне негізделген. Оны ұйымдастырудың басында оқушылар химияны сабақта оқымай тұрып-ақ оған қызығушылықты дамыту үшін ынталандыруды табу маңызды. Бұл келесі принципті сақтау қажеттілігін білдіреді – ойын тәсілінде . Материалдың түрлі-түсті, бейнелі берілуі, эксперименттердің әсерлі демонстрациялары, ойын элементтері мен театрландырылу - мұның бәрі оқушыларды қызықтырады. Химияға деген қызығушылығы жеткілікті түрде анықталған оқушылар үшін ойын әдісі пәнге деген терең қызығушылыққа жол ашады. Бұл кезеңде сабақтардың мазмұны мен әдістері оқушыларға қолжетімді және өз бетінше орындауға және түсінуге қолайлы болуы керек. Бұл жағдайда оқушылардың жас және жеке ерекшеліктерін ескеру қажет. Сыныптан тыс жұмыс тек химияны оқыту мақсатын ғана көздемейді, сонымен қатар оқушыларға білім беру мәселелерін шешеді. Жұмыстың ерікті және әуесқойлық сипаты жалпы жоспардың орындалып жатқан бөлігі үшін ұжым алдындағы жауапкершілікпен, нәтижелерді ұжымдық талқылаумен және жеке үйірме мүшелерінің жұмысын бағалаумен үйлеседі. Осындай ұйымдаса отырып, ұжымшылдық сезімі, өз үлесін бүкіл ұжымның жұмысымен салыстыру қабілеті дамиды. Сонымен, ұжымшылдық – сыныптан тыс жұмыстың бір қағидасы. Әрбір мүшенің және жалпы ұжымның жетістіктерін жария етумен ұштастыра отырып, ол жұмыстың қозғаушы күші және оның табысының кілті болып табылады.[2] Сыныптан тыс және жеке тапсырмаларды орындаудағы оқушылардың іс-әрекетінің барлық түрлерінің қоғамдық пайдалы бағытты болуын қамтамасыз етуге ұмтылу қажет. Қоғамдық пайдалы еңбек, ең алдымен, химиялық зертханаға арналған аспаптар мен жабдықтарды, химиялық өндірістің макеттері мен макеттерін жасау, демонстрациялық тәжірибе жасау жұмыстарын қамтуы керек. Еңбектің қоғамдық пайдалы сипаты іс жүзінде маңызды нәтиже алуда көрінеді. Бұл үлкен тәрбиелік әсер береді, өйткені ол сабақта және сабақтан тыс жұмыстарда алынған білімнің практикалық мәнін ашады, өзін-өзі меңгеруге ықпал етеді, әртүрлі сыртқы факторларға негізделген заңдылықтарды анықтау қабілетін дамытады. Қоғамдық пайдалы міндеттерді орындау барысында оқушыларда жауапкершілік, материалдық құндылықтарды құрметтеу және еңбекті құрметтеу сезімі қалыптасады. Сыныптан тыс жұмысты ұйымдастыруда барлық әдіс-тәсілдерді пайдалану керек: бұқаралық іс-шаралар (кештер, ауызша журналдар, конференциялар, химия апталығы; топтық (экскурсиялар, әңгімелер, викториналар, үйірмелер); жеке (рефераттар, баяндамалар). Химиядан барлық сыныптан тыс жұмыстарды жаппай, топтық және жеке деп бөлуге болады. Сыныптан тыс жұмыстың бұл түрлері оқушылар санымен ғана емес, мазмұны мен жүзеге асыру әдістерімен де ерекшеленеді. Сыныптын тыс жұмысты жүргізу тәсілдері: 206 Кештер. Химия кештері – жаппай сыныптан тыс жұмыстардың кең таралған түрлерінің бірі. Олардың тәрбиелік мәні зор, оқушылардың кәсіби бағдарлануына ықпал етеді. Кештің ұйымдастырушылары мен белсенді қатысушылары өз бетінше жұмыс істеу қабілетін дамытады, эксперимент жасау дағдыларын жетілдіреді. Кештер оқушылардың химияға деген қызығушылығын арттырады. Танымдық, жан-жақты дайындалған кештер оқушылардың білімін кеңейтуге ықпал етіп, мамандық таңдауда белгілі бір ықпалын тигізеді. Ауызша журналдар. Ауызша журналдар оқушылардың ғылыми-техникалық, эстетикалық, адамгершілік және т.б мәселелер бойынша білімдерін байыту формаларының бірі болып табылады. Ауызша журнал бірнеше беттен тұрады. Олар бір мәселеге немесе әртүрлі мәселелерге арналуы мүмкін. Бұл оқушылардың әртүрлі қызығушылықтарын қанағаттандыруға мүмкіндік береді. Ауызша журналды дайындау мен өткізуге тек жас химиктер ғана емес, сонымен қатар дизайнерлер, фотографтар және көркемөнерпаздар қызметінің қатысушылары қатысады. Ауызша журналдарды дайындауды химия пәнінің мұғалімі басқаратын ұйымдастыру комитеті басқарады. Бір журналдың шығу уақыты 1,5 - 2 сағаттан аспауы керек. Ғылыми-практикалық конференциялар. Оқушылардың ғылыми-тәжірибелік конференциясы – сыныптан тыс жұмыстардың бұқаралық түрлерінің бірі. Оқушылардың білімін кеңейтіп, тереңдетуге ықпал етеді, олардың өз бетінше танымдық әрекетін қорытындылайды. Конференцияны дайындау және өткізу кезінде оқушылар кітаппен жұмыс істеу, қажетті ақпаратты таңдау, оны талдау, бақылаулар мен эксперименттердің нәтижелерін қорытындылау, дәріс және ұйымдастыру жұмыстарының элементтерін меңгеру дағдыларын меңгереді. Әдетте, конференцияларды жоғары сынып оқушылары дайындайды. Ғылыми-тәжірибелік конференция оқушылардың үлкен аудиториясының назарын аударады. Сондықтан талқыланатын тақырып өзекті және қызықты болуы керек. Хабарламалар үшін материал ғылыми-көпшілік кітаптардан, журнал мақалаларынан, оқулықтардан, экскурсиялар мен бақылаулар, эксперименттік жұмыстар кезінде таңдалады. Конференциялар, химиялық кештерден айырмашылығы, баяндамаларды талқылаумен қатаң академиялық жағдайда өтеді. Олар оқушылардың шығармашылық, өзіндік жұмысына негізделуі керек. Химиялық викторина. Химиялық викториналар да сыныптан тыс жұмыстар болып табылады. Олар оқушылардың химия пәніне деген қызығушылығын арттырады, пән бойынша білімдерін кеңейтуге ықпал етеді. Химиялық кештің бағдарламасына викториналар жиі енгізіледі, ал сыныптан тыс жұмыстың дербес түрі ретінде сирек өткізіледі. Викторина бір және бірнеше параллель сыныптар үшін де ұйымдастырылады. 8-сынып оқушылары үшін оны оқу жылының үшінші тоқсанының соңы немесе төртінші тоқсанының басынан ерте емес өткізген жөн. Осы уақытқа дейін оқушылар химиядан белгілі бір білім қорын игерді. Викторинаның ұзақтығы ол өткізілетін бағаларға байланысты өзгеруі мүмкін. Төменгі сыныптарда викторина 40 минуттан аспайтын, жоғары сыныптарда 1,5 сағатқа дейін созылуы мүмкін тәуелсіз іс-шара ретінде викторинаның білім беру нәтижесі ең алдымен оның дайындалуына байланысты болады. Мұғалім викторинаға сұрақтарды мұқият таңдауы және оны өткізу әдісін таңдауы, қажетті әдебиеттерді таңдауы. Викторинаның тақырыбы, күні мен сағаты оқушыларға оны өткізуге дейін бір аптадан кешіктірмей хабарлануы тиіс. Кейбір жағдайларда кешке бір ай қалғанда сұрақтар жазылған плакаттар ілінеді. Сұрақтарға жауап іздей отырып, студенттер химия бойынша ғылыми-көпшілік әдебиеттерді оқып, сол арқылы білімдерін кеңейтіп, тереңдете түседі. Викторинаны өткізу әдісін мұғалім нақты шарттарға байланысты өзі таңдайды. Барлық жағдайда іс-шара барысында студенттердің жауаптарын бағалау үшін қазылар алқасы жұмыс істеуі керек. Қазылар алқасының мүшелері химия пәнінің мұғалімдерінен басқа жоғары сынып оқушылары, химия үйірмесінің белсенділері бола алады. Қазылар алқасының мүшелері викторинаның өту тәртібімен алдын ала танысуы керек. Жауаптардың мазмұнын ашудың қажеті жоқ. Викторина жазбаша да, ауызша да ұйымдастырылуы мүмкін. Викторина Химия апталығының оқиғаларының бірі немесе химия олимпиадасына дайындық кезеңі болуы мүмкін.[3] жүктеу/скачать 12,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|