Атты Республикалық ғылыми конференция материалдарының жинағы 4 сәуір 2022 жыл
жүктеу/скачать 12,12 Mb. Pdf көрінісі
|
collection-of-the-conference-chemistry
|
Түйін сөздер: математикалық әдістер, педагогикалық зерттеу, бағдарламаланған оқыту, тест, эксперимент, гипотеза, статистика. Кіріспе Эксперименттік зерттеулер барлық ғылымдарда маңызды рөл атқарады. Ғылым неғұрлым қатал болса, эксперимент соғұрлым маңызды рөл атқарады деп айтуға болады. Шынында да, математикалық аппаратты қолданатын мықты нұсқадағы ғылымдарда көптеген нәтижелер бар, эмпирикалық материал негізінде теориялық тұрғыдан алынуы және негізделуі мүмкін. Ал әлсіз нұсқадағы ғылымдарда, сонымен қатар педагогикада эксперимент көбінесе гипотезамен теориялық зерттеу нәтижелерінің әділдігін растаудың жалғыз тәсілі болып табылады, өйткені жалпы қабылданған аксиоматика мен тиісті формальды аппараттың болмауы экспериментке жүгінбестен тиісті негіздеме жасауға мүмкіндік бермейді. Мысалы, оқытудың немесе тәрбиелеудің осы немесе басқа жаңа әдісі оған дейін белгілі және қолданылғаннан гөрі тиімді деп айтуға болады ма? Бұл әдіс сынақтан өтпейінше және оны қолдану нәтижелері дәстүрлі әдістерді қолдану нәтижелері мен салыстырылмағанша, ешқандай қорытынды жасауға болмайды. Психологиялық-педагогикалық құбылыстардың заңдылықтарын сипаттаумен анықтауда математиканы қолдану тарихы олардың ғылыми пән ретінде қалыптасуымен байланысты. Психологиялық заңдылықтарды математикалық аппараттың көмегімен түсіндіруге көптеген әрекеттер жасалды. Алайда, математикалық модельдерді қолданудың қиындығы психологиялық құбылыстарды өлшеу мүмкіндіктерімен байланысты болды. Өлшем біздің өмірімізде кеңінен қолданылады. Мысалы көптеген заттарды есептеу саусақтардың санымен салыстырылады (біз бұл әдісті баланы санауға үйрету кезінде қолданамыз, саусақтарды таяқшалармен немесе басқа заттармен алмастыра аламыз), ұзындықты өлшеу тарихи түрде саусақтың, шынтақтың, аяқтың немесе қадамның ұзындығымен салыстырылды. Күнделікті өмірде біз әртүрлі өлшеу құралдарын кеңінен қолданамыз: ауа немесе дене температурасын анықтау үшін біз термометрге жүгінеміз; уақытты білу үшін сағаттарға қараймыз; салмақты бағалау үшін таразыға жүгінеміз. Бұл өлшеу әдістері бізге соншалықты күрделі болып көрінбейді, көбінесе автоматты түрде жасалады және оңай қолжетімді болып саналады. Мұндай көзқарас тесттерге де қатысты, оларды өлшеу құралы ретінде пайдалануға болады. Қазіргі ғылымның қалыптасуы шындықтың сапалық көрінісінен сандық көрінісіне өтуімен байланысты. Г. Галилей "өлшенетін нәрсенің бәрін өлшеуге және өлшенуге келмейтін дүниені өлшеп тырысуға" кеңес берді. «Табиғи философияның математикалық принциптерінде» ұсынылған И.Ньютонның ғылыми білім құралы ретінде өлшеуді қолдануы жаратылыстанудың маңызды нәтижелерін анықтады, бұл басқа ғылымдардың дамуына әсеретіп, білімнің үлгісі болды [1]. Математикалық әдістерді қолдану мәселесі көптеген зерттеуші мұғалімдердің еңбектерінде талқыланады (Тихомирова Л.Ф. [6], Фролова П.К. [4], Гуртовая Н.Г., Горохова Р.И., Чеснокова Т.В. [2] жәнет.б.). Олар психологиялық-педагогикалық зерттеулерді жүргізу барысында математикалық статистика әдістерін қолданудың практикалық тәсілдерін қарастырады. Морозов Е. А. Мақаласында [5] статистикалық анықтама мәселесін шешуге ерекше орын беріледі. Әдістемелік құрал Тихомирова Л. Ф. [6] онда ғылыми зерттеулерді ұйымдастыру, ақпаратты жинау және математикалық статистика әдістерін қолдана отырып алынған мәліметтерді өңдеу бойынша материалдар бар және 208 педагогикалық университеттің студенттеріне пайдалы болуы мүмкін. Н.Г. Гуртованың, А.А. Червованың, Н.С. Гуртованың [2] еңбектерінде педагогикалық зерттеулер жүргізу кезінде математикалық статистика әдістерін қолданудың теориялық негіздері қарастырылады. жүктеу/скачать 12,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|