Қазақ тіліндегі эмоционалды



Pdf көрінісі
бет179/218
Дата08.11.2023
өлшемі57,39 Mb.
#190142
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   218
Байланысты:
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19

 
жылап келіп,
 
әкесіне айтты.
 
Әкесі Жұман
 
назаланып,
 
атына мініп, Қаржасбайдікіне барды.
 
Байға мән
-
жайын түсіндіріп
айтып еді, баласына
 
ұрысып, қарындашын алып бергені сол,
 
Балаға 
ара түсесің
 

 
деп Жұманның өзін сөкетті қылды.
Баласына: 
«Қарын
-
дашың жоғалып қалған екен, оқа етпес, бақалшыдан тағы қарын
-
даш әперейін»

 
деп жұбатқан болды (Ж. Аймауытов, Қартқожа)

Сөйлеу тілі –
көркем
шығарма тілінің негізі. Көркем шығарманың 
идеялық
-
көркемдік жүгін кейіпкерлердің өзара сөйлесуі –
диалог пен 
жеке толғаныстары –
монолог көтереді.
 
Осының бәрі Қартқожаны ойландырды, жанын кейітті: 
«Әт
-
тең, менің кедейлігім
-
ау! Әйтпесе солардың менен ақылы артық 


210 
па? Зейіні артық па? Артық болса, малы артық. Дүние шіркін
-
ай! 
Кегімді алар күн болар ма екен!..» 

деп, ішінен зығыры қайнап жүрді
(Ж. Аймауытов, Қартқожа)

Эмотивті сөйлеу актісінің функционалды аспектісі қазақ тіл 
білімінде арнайы зерттелмегенімен, тілдік бірліктердің функционалды
-
лығына қатысты ғылыми
-
зерттеу жұмыстарында фрагментарлы түрде 
айтылып жүр. Эмотивті сөйлеу актісі тұлғааралық эмоционалды
-
бағалауыштық қарым
-
қатынастың ықпал етуі аясында қарастырыла
-
ды. Көркем шығармалардағы кейіпкер сөзі ауызекі сөйлеу тілінің адам 
эмоциясын берудің, бейнелеудің таптырмас құралы бола алатындығын 
ұғынуға мүмкіндік береді. Ж. Аймауытов шығармаларына талдау 
жасай отырып, жазушы өз кейіпкерлерінің эмоциясын халықтың 
ауызекі сөйлеу тілі арқылы, яғни, шығармадағы кейіпкер сөзі арқылы 
шебер жеткізгендігін аңғаруға болады. Сол сияқты бірдей эмоцияны 
әркелкі сөздермен де жеткізуге болады. Эмоция теориясының психо
-
логиялық тұрғыдан шешілуінің қиындығы да осында. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   218




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет