Қазақ тіліндегі эмоционалды
жүктеу/скачать 57,39 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19
- Бұл бет үшін навигация:
- Атқа деген құмарлығы халқымның, Машинаға көшсе керек бұл күнде
| құмарым жүр басылмай,
Айтып өткен ақында арман бар ма, Жүрегінің түбіне кір жасырмай. Қ. Мырзалиев: Молшылықтың арқасы ғой, тегінде, Бір - бір «Волга» әрбір үйдің түбінде. Атқа деген құмарлығы халқымның, Машинаға көшсе керек бұл күнде, – деп жазады. Төмендегі мысалдардан адамның картаға құмарлығы мен аңға құмарлығын аңғаруға болады. Күні - түні карта ойнап, қалтасы қағылған, басын тауға - тасқа ұрса да ұтылғанын қайтара алмаған құмарпаз да осылайша опық жеп, өлердей өкінетін еді (С. Алдабер - генов). Елден ителгі, қаршыға, бидайық, бүркіт, лашын, сұңқар – бірін қоймай өз қолына жиыпты. Құмарпаздық не істетпейді (Т. Ахтанов). 49 Құмарлық эмоциясының қазақ тіліндегі лексика - семантикалық өрісін қызығу, әуестену, көксеу, ынтығу, ынтызар болу, арман ету, ықыласы ауу, асық болу, көңілі кету етістіктері арқылы анықтауға болады. Күрделі эмоциялардың бірінен саналатын аффект – кісіні аз уақыт ішінде болса да кенеттен булықтыра билеп, бұрқ етіп сыртқа шығатын эмоциялық күй. Аффектілер айқай, лепірме сөз, боқтық сөз, дөрекі қимыл - қозғалыстар т.б. түрінде шапшаң сыртқа шығады. Мысалы, Шашы бұрқырап есікке ұмтыла берген шынашақтай кемпірдің алдын кес - кестеді. Кемпірі одан жаман екіленді. Қолын шолтаң еткізіп: – Адыра қал! Кет жолымнан, ойбай! – деп жұлқынып, баласын сүйрелеп үйден айқайды басып тысқа шықты. Тура Әзбергеннің үйіне тартты, бүкіл ауылды дүрліктіріп (С. Елубаев). Қазақ тілінде мұндай аффектілік жағдай аузынан ақ ит кіріп, көк ит шықты; шашын жұлып қолына берді; ит терісін басына қаптады, жонынан таспа тілді; басын жарып, көзін шығарды; талағы тарс айырылды жүктеу/скачать 57,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|