Қазақ тіліндегі эмоционалды


Ерекең қапелімде тұра алмай қалды. Тырбаңдап



Pdf көрінісі
бет35/218
Дата08.11.2023
өлшемі57,39 Mb.
#190142
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   218
Байланысты:
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19

Ерекең қапелімде тұра алмай қалды. Тырбаңдап 
қолымен жер тіреп жатқанда:
 

 
Ассалаумағалайкум, –
 
деген бірнеше дауыс қатарынан шықты. 
Ауыл жігіттерінің бірі болу керек:
 
 

 
Үйбай
-
үйбай, шалды қара, тұра алмай жатыр, –

деп шиқылдап 
күліп жіберді.
 

 
Қуаныш қой, қуаныш. Қуанған мен қорыққан бірдей дейді ғой. 
 

 
Қуаныш құтты болсын!
 
Эмоцияның әлсіз түрлеріне қоқыныш, сағыныш, уайым, енжарлық 
т.б. жатады. Қ. Жарықбаев күшті және әлсіз эмоцияға қатысты былай 
деп жазады: «Бұл жерде мынадай бір жағдай есте болсын. Түрлі 
нақтылы жағдайдың ретіне қарай адамдарда бір сезімнің өзі бірде 
қуатты, бірде әлсіз боп көрінуі мүмкін. Мәселен, қорқыныш сезімі 
кейде бір адамның буынын босатып, пәрменсіз етсе,
енді бірде қауіп
-
қатерге қарсы тұрғызатын айбаттылыққа (күшті сезім) ауысуы 
мүмкін» [31, 247]. 


47 
1.4.3 Қарапайым және күрделі эмоциялар
 
Эмоциялар сапалық ерекшеліктеріне байланысты 
қарапайым
және 
күрделі 
болып бөлінеді.
 
Қарапайым эмоциялар
адамның органикалық 
қажеттерінің өтелу
-
өтелмеуіне байланысты туып отырады. Көңіл, 
аффект және құмарлықтан басқа эмоциялардың барлығы қарапайым 
болып табылады. Бұл жөнінде
Қ. Жарықбаев: «Балалардың қарапайым 
эмоциялары туған күнінен бастап
-
ақ көрінеді. Бала есейген сайын 
эмоциялар біртіндеп дами түседі. Мәселен, екі жарым жасар бала қол
-
аяғы байлаулы адамның суретін көргенде оған жаны ашып жылаған. 
Төрт жасар бала анасы кітаптан иттің кірпіні ұстап алайын деп тұрған 
жерін оқығанда қатты күйзелген», –
деп жазады [33... Қ.Жар.көк 256 
б]. Қарапайым эмоцияға адамның қарны ашқан кездегі тәбетінің 
ашылуы, тағамды аңсауы мен дәмді тағам ішкен кездегі ләззатынан 
бастап эмоцияның барлық түрлері жатады. Мысалы, 
Бұл дүкеннен 
шыққанда мұрнына жас сорпаның аңқыған исі келді. Сол
-
ақ екен



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   218




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет