Қазақ тіліндегі эмоционалды

жүктеу/скачать 57,39 Mb.

Pdf көрінісі

бет	40/218
Дата	08.11.2023
өлшемі	57,39 Mb.
	#190142

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 218

Байланысты:
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19

Көңілі орнына түсу
–
іштей мазалаған ойдың, іс
-
әрекеттің дұрыс
шешілген кезінде болатын күй. Кей кезде адам өзінің көңілі не
қалайтынын түсінбейді. Бұл адамның көңілінің мазасыз кезеңінде
болатын құбылыс.
Қазақ тілінде
Көңіл сыйса, бәрі де сыйады; Көңіл жетсе, бәрі
жетеді; Дос көңілі бір атым насыбайдан қалады; Көзі соқырдан
қорықпа, Көңілі соқырдан қорық
және т.б. да қалыптасқан ой
-
тұжы
-
рымдар кездеседі. Бұл тұжырымдардан халықтың адам көңілінің ішкі
механизмдерін, психика заңдылықтарын терең білгендігін байқауға
болады.
Қазақ тіліндегі көңілге қатысты мақал
-
мәтелдер ұлттың ойлау
жүйесінен, танымдық ерекшелігінен де хабар береді. Мысалы,
Көзден
кетсе, көңілден де кетер
;
Қалған көңіл шыққан жанмен бірдей.
Адам өмірі де, көңіл
-
күйі де жыл мезгілдері сияқты, қысы да, жазы
да, көктемі де, күзі де болады. Халық даналығы адам көңілінің
қуанышы мен қайғысы, сүйініші мен реніші қатар жүретінін бір ауыз
сөзбен түйіндеген.
Қорыққан мен қуанған бірдей. Ашу арындайды,
ақыл соңынан аяңдайды

52
Адам көздеген мақсатына жете алмай, өмірде сәтсіздікке ұшырай
берсе, қабағы қатыңқы, көңілсіз күйде жүреді, жанын қоярға жер таба
алмай қиналады. Қазақ халқындағы
Болымсыздан үлгі шықпас,
Көңілсізден күлкі шықпас;
Адам көңілден азады
мақалдары адамның
осындай көңіл
-
күйін бейнелейді.
Көңілдің жас ерекшеліктеріне байланысты табиғаты
да халық
назарынан тыс қалмаған, тілде де өз көрінісін тапқан. Уақыт адам
көңіліне қаншама әсер еткенімен, адамның тәні қартайғанымен, көңілі
жас күйінде қала береді. Мысалы, қазақ мақалы

жүктеу/скачать 57,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 36 37 38 39 40 41 42 43 ... 218